Trong tận cùng nỗi đau, tuyệt vọng, anh Phùng Văn Trường - xã Nam Phương Tiến (Chương Mỹ - Hà Nội) và anh Lý Xuân Tuyến ở xã Cảm Nhân (Yên Bình - Yên Bái) không cam chịu sự nghiệt ngã của số phận. Họ đã chiến đấu, chung một lý tưởng vì học sinh thân yêu. Và tôi gọi họ là “hai người thầy chung số phận cùng chí hướng”.
Viết chữ bằng miệng
 |
| Thầy Trường viết bằng miệng |
Ở xã Nam Phương Tiến, thầy giáo Phùng Văn Trường là một người nổi tiếng bởi những tháng ngày ngậm bút viết chữ. Năm 1979, cậu bé Trường ra đời kháu khỉnh như những đứa trẻ khác. Lên 3 tuổi, Trường bắt đầu có những triệu chứng khiến cha mẹ bất an. 6 tuổi học lớp 1, dù chân vẫn đi được nhưng rất chậm và yếu. Tay dù vẫn cầm được bút nhưng run rẩy viết chữ chẳng thành.
Gia đình vay mượn đưa con đi bệnh viện nhưng bác sĩ kết luận cậu bé mắc phải căn bệnh “thoái hóa cơ tiến triển”. Tức là càng lớn, các cơ càng teo lại, khô đi theo quy luật từ dưới lên trên. Có lẽ vậy, càng học lên cao thì hai chiếc nạng mà Trường thay cho đôi chân càng phải to, cao và nặng hơn.
Cho đến khi học cấp hai, trường cách xa nhà, cậu bé Trường không còn lê được đôi chân nữa. Cha mẹ thương con nên bắt nghỉ học, Trường lăn đùng ra khóc. Người cha ngậm ngùi cõng con trên lưng suốt những năm tháng tiếp theo. Cho đến khi hết lớp 8, hoàn cảnh và bệnh tật không cho phép Trường được đến lớp.
“Lúc này cơ đã khô đến hết bàn tay. Không viết, không cầm cái gì được. Gia đình lại không còn còn khả năng kinh tế để tôi được đến trường. Mỗi ngày ngồi nhà nhìn theo các bạn đến lớp, tôi thấy đời mình ngày càng đen tối. Thôi thế là hết, cuộc đời mình tắt ngấm từ đây”, thầy Trường chia sẻ về quá khứ.
Phải nghỉ học ở nhà để các em được đến lớp. Phùng Văn Trường bảo mẹ mở một cửa hàng tạp hóa nhỏ ở đầu thôn để phụ giúp gia đình. Nhưng khi bán hàng, bao nhiêu chuyện nảy sinh. Nếu cần mua cái gì, khách hàng thương Trường tật nguyền thì tự vào lấy đồ. “Ở vùng quê nghèo, người dân làm gì có sẵn tiền để mua.
Có khi chỉ gói mì tôm hay vài củ hành cũng mua chịu. Vài người mua thì nhớ được rõ chứ nhiều người thì không nhớ nổi. Mình cứ sợ không ghi vào sổ thì sẽ nhớ nhầm mang tiếng lắm nên quyết tâm phải viết. Viết bằng tay, bằng chân thì không được rồi. Chỉ có miệng là còn ngậm được bút” - thầy Trường tâm sự.
Thế nhưng, ngậm bút vào miệng là chuyện không đơn giản, mới chỉ ngậm vào chưa kịp viết thì đã nôn ọe. Ròng rã cả tháng trời, không biết Trường nôn ọe bao nhiêu lần. Cơ thể vốn đã gầy gò giờ teo tóp hẳn đi. Cha mẹ thương con thì khuyên bảo nhưng đã quyết tâm thì Trường làm đến cùng.
Những nét chữ đầu tiên nguệch ngoạc không đúng hàng đúng lối. Nhưng chỉ một thời gian sau, chữ đã có nét thanh nét đậm, hàng lối thẳng tăm tắp như người lành lặn viết bằng tay. Ai đến mua hàng cũng tấm tắc về cậu bé “có tật có tài” như Trường. Chẳng ngờ, quán tạp hóa bé xíu ấy vô tình lại trở thành trường học cho một người đã mất hết hi vọng.
 |
| Thầy Trường đã rèn chữ cho hàng trăm em. |
Rèn người bằng nét chữ
Cũng chính quán tạp hóa ấy, vào năm 2010, vô tình Trường thấy vở viết của một học sinh (HS) với những nét chữ xiêu vẹo. Anh tỏ ra buồn và muốn phụ đạo rèn chữ cho HS này. Sau 2 tháng, cậu HS ấy tiến bộ rõ rệt.
Chữ không những đẹp mà vở còn sạch sẽ, ngay ngắn. Tiếng lành đồn xa. Rất nhiều phụ huynh trong xã đến nhờ Trường kèm cặp con em mình. Trường đồng ý nhưng với điều kiện không lấy học phí. Lớp của Trường lúc đông lên tới vài chục HS. Anh phải chia nhỏ lớp ra thành vài nhóm cho dễ dạy.
“Em nào chữ xấu thì mình rèn cho viết chữ. Mình cứ dùng miệng viết các chữ cái mẫu để các em viết theo. Em nào chưa thạo đọc chữ, thì mình luyện cho các em tập đọc. Các em yếu môn toán, thì mình rèn các phép tính để các em quen dần. Mình không dám nhận là thầy, nhưng người làng cứ gọi là thầy nên tự dưng quen danh xưng ấy từ lúc nào chẳng biết”, thầy Trường nói.
Cho đến bây giờ, hàng trăm HS yếu kém trong xã Nam Phương Tiến đã được thầy Trường kèm cặp, phụ đạo. Nhiều em trong số đó trở thành HS giỏi của trường. Có em thi vở sạch chữ đẹp, có em thi HS giỏi toán.
Dù có đạt thành tích hay không, thì với thầy Trường, sự cứng cáp của các em là điều viên mãn nhất. Thầy Trường nhận xét: “Nét chữ nết người, ông cha ta vẫn dạy vậy. Mà quả thật cũng đúng, tôi có quan sát rất tỉ mỉ lúc HS viết chữ xấu đến khi luyện được chữ đẹp thì tính cách khác biệt hoàn toàn. Bao giờ các em viết chữ đẹp cũng ngoan ngoãn, dễ bảo và nhận thức tốt hơn các em khác”.
Lớp học ở bản Phạ
 |
| Thầy Tuyến liên tục cập nhật kiến thức giáo dục để truyền thụ lại cho học sinh. |
Ở xã Cảm Nhân của huyện Yên Bình (Yên Bái), một xã nghèo với đa số là người dân tộc Tày sinh sống trong những bản làng vẫn còn heo hút nên nhiều trẻ em phải bỏ học giữa chừng. Ấy vậy, mà ở chốn “thâm sơn cùng cốc” này lại có một lớp học đặc biệt và người thầy cũng vô cùng đặc biệt.
Đặc biệt bởi nếu những người thầy khác đứng trên bục giảng để dạy cho HS con chữ thì người thầy trong lớp học này lại phải nằm yên một chỗ. Ngôi nhà cấp bốn tuềnh toàng ở bản Phạ là lớp học của thầy Lý Xuân Tuyến.
Thầy Tuyến là người dân tộc Tày, sau một tai nạn xe máy, từ chàng trai khoẻ mạnh được nhiều cô gái đem lòng yêu mến theo đuổi, bỗng chốc thành tật nguyền với đôi chân ngày càng teo lại không thể đi lại được.
Tưởng mọi chuyện với Tuyến đến đây là kết thúc, nhưng không ngờ anh lại mở ra được một lớp học đặc biệt cho trẻ em miền núi ở Cảm Nhân. Hôm chúng tôi đến, có hàng chục HS đang quây quần bên những chiếc bàn trong ngôi nhà đơn sơ ấy.
Người thầy nằm trên giường, điều khiển vi tính dạy Tiếng Anh và môn Toán cho HS. Thầy Tuyến cho hay, lớp học được mở từ năm 2010 tức là sau 4 năm chữa trị không thành công và vĩnh viễn trở thành tật nguyền. Qua nhiều đêm suy nghĩ, anh quyết tâm mở cho kỳ được lớp học này để dạy cho các em những kiến thức mới.
Lớp học của thầy Tuyến đến nay gồm hàng trăm HS từ khắp các xã của huyện Yên Bình. Vì nhà chật nên thầy chia ra theo các giờ học khác nhau, mỗi lớp với hơn chục HS để dễ dàng trong việc dạy và học.
Thầy dạy đến đâu, trò hiểu đến đó. Nhiều em trong số HS của thầy Tuyến đại diện cho trường đi thi cấp huyện, cấp tỉnh đều đạt những giải thưởng cao. Nhiều phụ huynh thấy thế thì đến nhờ thầy kèm cặp con em với mức thù lao khá hậu hĩnh. Nhưng thầy Tuyến đều từ chối tiền bạc, bởi với thầy dạy học là một công việc không thể đo đếm bằng tiền.
Những bông hoa đẹp
Thầy Tuyến cho biết, anh sinh năm 1975 khi đất nước vừa giải phóng. Gia đình đông anh chị em nhưng vẫn cố cho Tuyến theo học Đại học Nông Lâm tại Thái Nguyên. Ra trường, Tuyến xung phong lên Lào Cai công tác.
Với chuyên môn cao, am hiểu nhiều ngoại ngữ nên tương lai với Tuyến rất xán lạn. Nhưng định mệnh xảy đến với anh trong một đêm mưa phùn gió bấc năm 2006. Tuyến bị tai nạn dẫn đến chấn thương tuỷ sống, liệt đến đốt C4 nên các bác sỹ đành bó tay.
Là người Tày, nhiều phương thuốc gia truyền cũng không làm anh trở lại bình thường. Nhiều đêm nằm trong ngôi nhà rách nát, anh nghe rõ tiếng thở dài thương con của cha mẹ già. Anh không khóc nhưng nước mắt như chảy ngược vào trong. Anh bảo: “Nhiều lần tôi nghĩ đến cái chết. Tuổi đời còn trẻ, người yêu bỏ đi lấy chồng. Thế là mất tất cả. Sống ngày nào là còn làm khổ người khác ngày ấy”.
Đứng trước quyết định giải thoát mang tính tiêu cực ấy, anh Tuyến lại không đủ can đảm. Anh thổ lộ: “Mình chết thì dễ nhưng mà sống mới khó. Cha mẹ đã cho ta thân thể, vậy phải sống để cha mẹ không buồn lòng. Đôi chân bị liệt chẳng qua chỉ là một thử thách, ta vẫn còn đôi tay lành lặn.
Thế là tôi ngừng quyết định phải chết để bắt đầu với đôi tay này”. Nói rồi, anh Tuyến giơ đôi tay xanh xao vì thiếu nắng nhưng trong đôi mắt anh toát ra một nghị lực phi thường. Người ta gọi đó là nghị lực vượt lên số phận.
Sẵn có hai bằng ngoại ngữ, lại từng là sinh viên giỏi về Toán học nên anh Tuyến nghĩ ngay đến việc mở lớp học bồi dưỡng cho HS. Lúc đầu mở lớp, dân bản không ít người dè bỉu, rằng người lành lặn còn chẳng dạy được huống hồ người tàn tật. Có mở lớp thì cũng chỉ là thu tiền HS mà thôi.
Ấy vậy mà lớp học vẫn thành công, lúc cao điểm có hàng trăm HS đến với anh. Có những em cách xa tới vài chục cây số vẫn lẽo đẽo đạp xe đi tìm con chữ. Tất cả những kiến thức sư phạm đều được anh Tuyến cập nhật từng giờ. Vì thế, HS của anh đều thu lượm được nhiều kiến thức bổ ích.
Anh Tuyến bảo: “Học thầy không tày học bạn, cho nên mình dạy HS theo phong cách ‘bạn dạy bạn’. Mình biết cái gì, dạy cái đó từ dễ đến khó. Cái gì HS chưa hiểu có thể hỏi lại nhiều lần, và vì mỗi lớp chỉ gồm hơn chục học sinh nên việc dạy và học cũng dễ dàng hiệu quả hơn”.
Trong số những HS của anh, nhiều em đạt được những giải thưởng cao trong các kỳ thi cấp huyện, cấp tỉnh. Thầy Tuyến chia sẻ rằng, HS càng tiếp thu được nhiều kiến thức thì anh càng vui, càng có nhiều động lực để tiếp tục duy trì lớp học. Với anh, giờ đây niềm vui không chỉ là những lời động viên an ủi từ gia đình hay bạn bè.
Càng không bao giờ hy vọng vào một gia đình với hạnh phúc viên mãn, vì anh ví mình như một “vầng trăng khuyết”. Niềm vui của anh còn là những em HS trong lớp học đặc biệt như lời anh nói: “Các em là niềm động viên tích cực nhất với một người thầy tàn tật”.
Còn với thầy giáo tật nguyền Phùng Văn Trường, ngoài các em HS thân yêu thì gia đình là một hạnh phúc lớn. Cô gái xã bên là Ngô Thị Hường cảm động trước nghĩa cử cao đẹp của thầy Trường nên đã phải lòng anh. Họ nhanh chóng tiến hành đám cưới và sinh được một bé trai. Anh đặt tên bé là Phùng Thiên Trường Quảng với ý tạ ơn ông trời đã cho anh một đứa con lành lặn.
Chị Hường, vợ anh cho biết: “Ai cũng bảo tôi dại đã lấy người chồng tật nguyền. Nhưng tật nguyền thì cũng có quyền được yêu. Anh ấy tuy không thể kiếm ra tiền, nhưng việc dạy học của anh ấy rất cao cả. Có thể giúp người khác có được kiến thức, niềm tin và ý chí”. Vâng! Đúng như chị Hường nói, việc làm của thầy giáo Trường, thầy Tuyến đã và đang đem lại cho rất nhiều người niềm tin và nghị lực để cuộc đời nảy nở những bông hoa đẹp.
 |
| Thầy giáo Lý Xuân Tuyến và các em học sinh trong một giờ học Tiếng Anh. |
