Sau cuộc bầu cử hạ viện hồi tháng 10 năm ngoái, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và chính phủ liên hiệp giữa đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông Ishiba và đảng Komeito lại phải nếm trải lần nữa thất bại ở cuộc bầu cử Thượng viện diễn ra vào ngày 20/7 vừa qua.
Lần trước, ông Ishiba và phe cánh bị mất đa số trong Hạ viện nên chính phủ liên hiệp hiện tại chỉ là thiểu số. Lần này, ông Ishiba và chính phủ liên hiệp không bảo vệ được đa số đã có trong Thượng viện.
Thượng viện Nhật Bản bao gồm 248 ghế. Đa số tối thiểu là 125 ghế dân biểu. Trước cuộc bầu cử Thượng viện vừa qua, phe cánh chính trị của ông Ishiba chiếm 141 ghế. Một nửa số dân biểu Thượng viện được đưa ra bầu lại ở cuộc bầu cử ngày 20/7 vừa qua, trong đó có 66 ghế thuộc phe ông Ishiba. Nếu không giành về được ít nhất 50 ghế thì ông Ishiba và phe cánh sẽ bị mất đa số trong Thượng viện.
Trước ngày bầu cử, kết quả của các cuộc thăm dò dư luận ở Nhật Bản đều bất lợi cho ông Ishiba và phe cánh nên ông đề ra mục tiêu rất khiêm nhường là giành về được 50 ghế, vừa đủ để có được đa số tối thiểu. Kết quả là đảng LDP và đảng Komeito chỉ giành về được 48 và nhiều nhất 49 ghế. Thất cử rất sít sao nhưng vẫn là thất cử.
Với kết quả bầu cử này, công chuyện cầm quyền của ông Ishiba tới đây thêm khó khăn. Ở Nhật Bản, Hạ viện chứ không phải Thượng viện quyết định ai làm thủ tướng. Vì thế, bị mất đa số trong Thượng viện không đưa lại hệ lụy ngay lập tức là ông Ishiba bị mất quyền nhưng nền tảng quyền lực thêm suy yếu, phe đối lập thêm mạnh, nội bộ liên minh cầm quyền, nội bộ đảng LDP thêm bất ổn và phức tạp. Sự chống đối và bất bình đối với vị thế và vai trò lãnh đạo đảng LDP và đứng đầu chính phủ liên hiệp sẽ gia tăng mạnh mẽ.
Không khó gì để nhận thấy rằng không chỉ thách thức đối với sự ổn định quyền lực của ông Ishiba và chính phủ liên hiệp sẽ gia tăng mà nguy cơ ông bị đảng LDP phế truất cũng ngày càng thêm tiềm tàng.
Kết quả bầu cử này cho thấy ông Ishiba không những đã không vực dậy được đảng LDP sau cuộc bầu cử Hạ viện hồi năm ngoái, mà còn tiếp tục sa sút lòng tin ở cử tri. Cử tri không hài lòng về chuyện cầm quyền của ông Ishiba và chính phủ liên hiệp khi không chặn được đà gia tăng của lạm phát, giá cả sinh hoạt, khi phúc lợi xã hội vẫn thấp; vấn đề người nước ngoài, người nhập cư vẫn rất nhức nhối.
Các lực lượng cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa trỗi dậy mạnh mẽ nhờ khai thác triệt để những nội dung vận động tranh cử này. Những thách thức và nguy cơ an ninh từ Triều Tiên, Trung Quốc và Nga cùng với cuộc thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump mà ông Ishiba cũng như chính phủ liên hiệp chưa xử lý ổn thỏa đến mức làm cho cử tri thật sự yên tâm cũng là những tác nhân gây bất lợi ở lần bầu cử Thượng viện này.
Chính trường Nhật Bản sẽ thêm bất ổn và nội bộ xã hội Nhật Bản sẽ thêm bất an. Ông Ishiba tới đây sẽ buộc phải củng cố chính phủ liên hiệp, nỗ lực đoàn kết thống nhất nội bộ đảng LDP và phải tranh thủ phe đối lập trong khi tìm cách phân rẽ phe đối lập để phe đối lập không kịp liên minh, liên kết trước khi phe cầm quyền khôi phục được uy tín trong cử tri; đồng thời nhanh chóng đạt được thành quả cầm quyền đáng kể mới về đối nội, đối ngoại và kinh tế đối ngoại.
