Thảo luận về dự án Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân chiều 21/10, Trưởng đoàn Đà Nẵng Huỳnh Nghĩa thẳng thắn nhận định, hoạt động giám sát chuyên đề vừa qua có nhiều tiến triển, nhưng xem xét toàn diện thì hiệu quả hiệu lực chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra. Một số giám sát còn tình trạng cưỡi ngựa xem hoa, chưa đi sâu sát nắm tình hình, chưa đánh giá đúng thực trạng để có kết luật giám sát.
"Quyết định thành lập đoàn có đầy đủ thành phần nhưng khi làm việc chỉ có vài đại biểu, thời gian hạn chế trong ngày, thậm chí một buổi, kết thúc là dừng lại ở ghi nhận các vấn đề dịa phương, đơn vị kiến nghị", ông Nghĩa cho hay.
Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền thì cho rằng cần làm rõ trách nhiệm chủ thể giám sát và đối tượng giám sát bởi thực tế có đoàn giám sát hiệu quả nhưng có đoàn kéo đến rất đông, nghe báo cáo qua loa, không đi thực tiễn rồi về.
"Người dân rất muốn giám sát cụ thể, phải nghe đối tượng thụ hưởng. Giám sát cấp hỗ trợ cho người nghèo nhưng dê đi lạc vào nhà Bí thư không biết. Giám sát cho người nghèo nhưng không hỏi người nghèo thì chia cho cán bộ hết", ông Thuyền nói và cho rằng luật phải quy định cho rõ việc giám sát.
 |
| Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền. Ảnh: Giang Huy |
Đại biểu Đỗ Văn Đương cũng thẳng thắn đánh giá hoạt động giám sát hiện chỉ nhìn từ trên xuống hay từ ngoài vào, còn hình thức, nghe ngóng báo cáo chứ chưa đi vào bên trong. Theo ông "nằm trong chăn mới biết có rận", vì vậy điều 16 về giám sát chuyên đề cần bổ sung phương thức để giám sát tốt. Các đoàn giám sát phải có trách nhiệm nghiên cứu trực tiếp hồ sơ tài liệu liên quan nội dung giám sát, ví dụ oan sai phải trực tiếp nghiên cứu, gặp người bị giam, điều tra xem họ nói thế nào.
Ngoài nghiên cứu hồ sơ, đoàn có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát tự thanh tra, kiểm tra và thông báo lại cho đoàn biết kết quả về thanh tra đó. Đoàn cũng có quyền gặp những người liên quan đến nội dung giám sát, nhất là người hay khiếu nại tố cáo, để xem xét tại chỗ.
"Cần bổ sung quy định chịu trách nhiệm về kết luận giám sát, cụ thể, khách quan trung thực, đúng hoạt động và vi phạm của chủ thể chịu giám sát. Kiến nghị yêu cầu rõ ràng, có địa chỉ, thời hạn cụ thể và có tính khả thi", ông Đương đề nghị.
Đại biểu Nguyễn Anh Sơn nhấn mạnh hiệu quả cuối cùng của hoạt động giám sát không chỉ dừng lại ở chỗ giám sát có trúng không, chỉ ra yếu kém, sai phạm của đối tượng hay không mà là thái độ chấp hành sau giám sát.
"Khi họ không thực hiện nghiêm chỉnh, chấn chỉnh ngay việc làm sai trái thì việc giám sát trở nên vô nghĩa", ông Sơn nói và cho rằng, dự thảo luật có quy định trách nhiệm của cơ quan, cá nhân, đơn vị chịu sự giám sát, tuy nhiên quy định chưa đủ mạnh để kiến nghị sau giám sát tuân thủ nhanh chóng, đầy đủ, chính xác, và tạo sự chuyển biến.
Đại biểu Huỳnh Nghĩa cho rằng giám sát và quyết định là hai chức năng cơ bản gắn bó mật thiết với nhau, không tách rời trong hoạt động của Quốc hội và HĐND. Nhiều vấn đề lớn của đất nước, địa phương được Quốc hội, HĐND quyết định phải tiến hành giám sát việc tổ chức thực hiện, qua đó xem xét điều chỉnh, bổ sung mới cho phù hợp với thực tế.
Về trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội và HĐND, Luật tổ chức Quốc hội, Luật tổ chức HĐND và UBND quy định những đối tượng chịu sự chất vấn là chức danh liên quan con người cụ thể. Nhưng theo ông Nghĩa, thực chất thời gian qua có nhiều đại biểu chất vấn Thủ tướng, Chủ tịch UBND nhưng thay vì trực tiếp trả lời, những chức danh này lại ủy quyền cho cấp dưới.
"Nguyên nhân của việc này là do pháp luật không bắt buộc đích danh họ trả lời hoặc không cấm ủy quyền trả lời trực tiếp tại kỳ họp Quốc hội và HĐND. Luật mới cần điều chỉnh theo hướng các chức danh chịu chất vấn không được ủy quyền cho cấp dưới trả lời chất vấn vì đại biểu Quốc hội là người đại diện cho cử tri và cử tri luôn mong muốn vấn đề được đích danh các lãnh đạo được hỏi trả lời nhằm khắc phục hạn chế, tìm ra giải pháp tối ưu để quản lý điều hành đất nước, ngành mình, địa phương phát triển tốt hơn", ông Nghĩa nói.
Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền cũng cho rằng khi được chất vấn, cấp trưởng phải trả lời chứ không phải ủy quyền. "Ông trưởng ở nhà mà ông phó trả lời là vô lý, cần nghiên cứu quy định rõ khi nào cấp trưởng vắng mặt mới được ủy quyền cho cấp phó trả lời", ông Thuyền nói
