Giải ngân vốn đầu tư công đang là vấn đềkhiến Thủ tướng Chính phủ sốt ruột. Việc giải ngân vốn đầu tư công chậm chạp đãđược nói đến từ nhiều năm nay nhưng thực trạng không được cải thiện bao nhiêu.
Thời gian gần đây, Thủ tướng đã quyết liệt đốc thúc và đưa ra nhiều biện pháp đểcác bộ, ngành và địa phương tăng tốc giải ngân song hiện còn đến hơn 633 nghìntỉ đồng (tương đương khoảng 28 tỉ USD).
TS Trần Đình Bá đã có thư gửi Thủ tướng Chính phủ "hiến kế" giải ngân vốn đầu tư công.
Côngcụ đột phá chiến lược
*Thưa ông, trong thư gửi Thủ tướng ngày 10/7, vì sao ông thuyết phục Thủ tướngphải tiên phong đột phá giải ngân ngay một lúc 5 tỉ USD cho đại công trình trọngđiểm quốc gia (chiếm 1/6 gói đầu tư công) để hiện đại đường sắt quốc gia (ĐSQG)1.435 tốc độ cao trở thành trục giao thông quốc gia?
- Với cách giải ngân vốn đầu tư dàn trải,ì ạch như hiện nay thì không thể nào giải ngân nổi nguồn vốn đấu tư xấp xỉ 30 tỉUSD. Đã qua gần 5 năm của một nhiệm kỳ chính phủ: "Kiến tạo - Liêm chính - Hànhđộng" mà mới giải ngân 2/30 tỷ USD, tương đương 6% kếhoạch là quá thấp! Kiểu khoán cho các bộngành, địa phương theo kiểu bình quân chủ nghĩa thì vốn đầu tư công bị lãng phíthất thoát mà không có được những cú đột phá.
Trong quân sự có chiến thuật "Binh lựcphân tán - hỏa lực tập trung" muốn đánh trúng, đánh thắng phải chọn mục tiêuchiến lược để tập trung "hỏa lực" vào từđầu. Muốn chiến dịch toàn thắng phải chọn "cú điểm huyệt".
Tại "hội nghị Diên Hồng" sáng 9/5/2020và cuộc họp Hội đồng Tư vấn chính sáchtài chính, tiền tệ quốc gia ngày 9/7/2020 đã thống nhất kịch bản tăng trưởng từ 3-4%. Kiểm soát lạm phát dưới 4%.Song chưa thấy ai đưa ra được một kế sách nào để giải ngân nhanh vốn đầu tưcông gần 30 tỉ USD mà chỉ là những đề xuất chung chung tản mạn, đầy lý thuyết.
Vì thế mà tôi phải viết thư cho Thủ tướngđể "hiến kế" đột phá!
Hiếnkế từ cơ sở khoa học
* Cơ sở nào để ông tự tin hiến kế cho Thủ tướngvấn đề đột phá mang tầm chiến lược đó?
- Tôi rất tin Thủ tướng vì ông từng nóitrước các nhà khoa học: "Ai có sáng kiếnhay hãy gọi điện cho tôi!". Đất nước ta chưa bao giờ mạnh như hiện nay, cả về vậtchất và trí tuệ với khoảng 30.000 tiến sĩ và 10.000 giáo sư. Phải có những tríthức, những "chiến lược gia" tiên phong dám nghĩ dám làm hiến kế cho Thủ tướng,mới có sự đột phá tầm chiến lược!
Phải có điểm tựa, hoặc nói nôm na rằngphải có cơ sở để so sánh, để tự tin giốngnhư một chiến dịch phải so sánh tương quan lực lượng để tiên liệu "thắng haykhông thắng"!
Trong thư gửi Thủ tướng, tôi có đưa ra sốliệu để so sánh nhiệm kỳ của Thủ tướngVõ Văn Kiệt (1992-1997) và nhiệm kì hiện nay của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vềcác điều kiện "thiên thời - địa lợi - nhân hòa" thì hiện nay Việt Nam đang lợi thế lớn. Dân số 100 triệu người, GDP 110tỉ USD/năm, dự trữ ngoại hối 93 tỉ USD, điều kiện KH-CN 4.0, sắt thép - ximăng, nhân lực máy móc dồi dào…
* Tạisao ông chọn ĐSQG để đột phá chiến lược, để giải ngân 5 tỉ USD mà không chọncác công trình nào khác?
- Đó là bí quyết của một tiến sĩ kinh tếvà KH-CN. Tôi là Hội viên Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam và Hội viên Hội Kinh tếvà vận tải ĐSVN đã từng thực tế tại Liên Xô (nay là Cộng hòa Liên bang Nga). Vớivốn kiến thức thực tế tại Liên Xô, tôi chọn hiện đại hóa ĐSQG 1.435 tốc độ cao.
Trong quy trình - công trình đầu tư tại Việt Nam là "điện - đường - trường - trạm",tôi nghĩ đến công trình điện của nhiệm kỳ Thủ tướng Võ Văn Kiệt - đường dây 500kVmạch 1 rồi mạch 2 đưa Việt Nam thành công điện khí hóa toàn quốc. Đường dây đóxứng đáng là trục năng lượng Quốc gia. Nay tôi mong hiện đại hóa ĐSQG để tạo đượctrục giao thông quốc gia!
ĐSQG được coi là "động mạch chủ" - là cỗxe động lực của nền kinh tế quốc dân, là công trình kinh tế - an sinh xã hội vàtiềm lực quốc phòng, an ninh. Đầu tư đột phá vào đại công trình này là chínhxác.
Thủtướng phải tiên phong…
*Thủ tướng đang rất sốt ruột, thúc các bộ ngành, tỉnh thành giải ngân. Tại saoông lại hiến kế Thủ tướng phải tiên phong?
- Thủ tướng là "Tư lệnh tối cao" về kinhtế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Thủ tướng là tư lệnh tối cao về điều hànhngân sách phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Dưới quyền Thủ tướng là các bộ trưởng tư lệnhngành.
Nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tưcông tới gần 30 tỉ USD do không chọn được công trình - dự án để giải ngân gâylãng phí ngân sách và làm chậm tốc độ tăng trưởng GDP. Các bộ trưởng, các lãnhđạo tỉnh thành hiện nay thì sợ trách nhiệm hình sự khi các siêu dự án đổ bể như Vinashin,Vinalines…
Tiền của dân, làm cho toàn dân hưởng lợithì Thủ tướng có quyền quyết định phải giải ngân, ai ngăn cản phải kỷ luật. Vìvậy, tôi hiến kế mong Thủ tướng phải hành động ngay, để Chính phủ kiến tạo mớicó đại công trình để chứng minh!
Đây là thời cơ lịch sử, vận hội vàng đểThủ tướng Chính phủ huy động hệ thống chính trị hành động theo bài học kinhnghiệm của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Đại công trình ĐSQG 1.435 sẽ hoàn thành đểphục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.
Thời kỳ 1992 - 1997 nước ta vô cùng khókhăn, phải nhập khẩu sắt thép - xi măng, phải đi vay ngoại tệ! Nay Chính phủ mạnhhơn nhiều, dư thừa thép xi măng, gói đầu tư công 30 tỉ USD, GDP 110 tỉ USD/ năm,dự trữ ngoại tệ lập kỷ lục 92 tỉ USD! Chính phủ chậm giải ngân, "ôm" 28 tỉ USDmà để ĐSQG lạc hậu, rệu rã, chồng chất tai nạn giao thông là có lỗi với dân!
Tôi tin Thủ tướng sẽ chấp thuận vì đây là "việc có lợi cho dân phải hết sứclàm"! Thủ tướng từng phê phán "vănhóa không nhúc nhích", vì vậy Thủ tướng sẽ không chấp nhận bàn lùi để các bộtrưởng phải "hành động" ngay.
*Xin cám ơn ông!
