Tại buổi lễ, Thứ trưởng Văn hóa Thể thao và Du lịch Vương Duy Biên cho hay: "Cách đây hơn 70 năm ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, hàng vạn quần chúng nhân dân đã hát vang bài “Tiến quân ca” trong Lễ chào cờ tại buổi Lễ Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Bà Nghiêm Thúy Băng, vợ cố nhạc sĩ Văn Cao trao tặng bài Tiến quân ca cho Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Ảnh: Võ Hải.
Tại kỳ họp thứ hai, Quốc hội Khóa I (tháng 3/1945), bài “Tiến quân ca” chính thức được chọn làm Quốc ca của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và được ghi tại điều 3 Hiến pháp năm 1946, theo đề xuất của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trải qua chặng đường lịch sử hơn 70 năm qua, bài “Tiến quân ca” đã đồng hành cùng dân tộc Việt Nam trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước cũng như trong thời kỳ hòa bình, xây dựng phát triển và bảo vệ Tổ quốc. Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013 tiếp tục ghi nhận “Quốc ca nước CHXHCN Việt Nam là nhạc và lời của bài Tiến quân ca”, ông Vương Duy Biên nói.
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc: “Với thời gian 70 năm, bài Tiến quân ca đã đi từ tài sản được sáng tác của một nhạc sĩ thành tài sản chung của đất nước. Việc gia đình nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng ca khúc giải quyết được vấn đề hết sức khúc mắc đó là giữa giá trị ý nghĩa bài hát duy nhất với việc chúng ta ứng xử tôn trọng pháp luật là quyền tác giả. Đây là việc làm thỏa đáng, vừa tôn vinh đóng góp của cố nhạc sĩ Văn Cao và gia đình, vừa thể hiện thái độ của Nhà nước đối với thành quả sáng tạo của người nhạc sĩ. Đây là một hành xử hoàn toàn đúng”.
Phu nhân cố nhạc sĩ Văn Cao- bà Nghiêm Thúy Băng cùng các con cháu đã tham dự buổi lễ. Đại diện gia đình, nhà thơ, họa sĩ Nguyễn Văn Thao công bố văn bản hiến tặng bài Tiến quân ca, cả phần nhạc và lời cho nhân dân và Tổ quốc Việt Nam. Ông Thao chia sẻ, việc Nhà nước truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh là vinh dự cho gia đình và cho cả nhân dân Việt Nam vì chính nhân dân sẽ giữ gìn tác phẩm.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, việc bài hát vang lên trong Lễ tuyên ngôn độc lập, được chọn làm Quốc ca nước Việt Nam suốt từ khi thành lập đến nay là niềm tự hào mà chưa có tác phẩm âm nhạc Việt Nam nào có được.
Nhạc sĩ, họa sĩ, nhà văn, nhà thơ Văn Cao, người nghệ sĩ tài hoa đã qua đời vào ngày 10/7/1995. Ông đã để lại cho nền văn học, nghệ thuật của đất nước nhiều tác phẩm, Thơ, Văn, Nhạc, Họa quý giá, đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc như Tiến quân ca, Ca ngợi Hồ Chủ Tịch, Trường ca sông Lô, Tiến về Hà Nội, Mùa xuân đầu tiên…
Với những cống hiến to lớn của mình cho cách mạng, cho đất nước, nhạc sĩ Văn Cao đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh thưởng Huân chương Kháng chiến Hạng Nhất tại Sắc lệnh số 32 – SL, ngày 25/4/1949.
Nhạc sĩ Văn Cao còn được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập Hạng Nhất (1993) và truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học, Nghệ thuật đợt I (năm 1996).
