Đố bạn phân biệt được hoang mạc và sa mạc khác nhau như thế nào?
Sự khác nhau giữa Hoang mạc và Sa mạc
Hoang mạc là vùng đặc trưng bởi khí hậu khô nóng, khắc nghiệt. Ở đó, vô cùng hiếm nước do lượng nước mưa trung bình chỉ khoảng 200-250mm/năm, mà lượng bốc hơi thì rất lớn, từ 900 đến 1500mm ở trên mặt nước thoáng.
Tùy theo tính chất mà người ta chia hoang mạc ra làm 4 loại khác nhau, gồm hoang mạc đất sét, hoang mạc cát, hoang mạc đất muối và hoang mạc đồi núi.
Do lượng mưa ít nên ở hoang mạc rất hiếm có sông suối, cũng chính vì thế mà chỉ những loài động vật, thực vật nào có khả năng chịu hạn rất cao mới thích nghi và tồn tại được ở môi trường nơi đây. Việc thiếu nước khiến cho điều kiện sống của các sinh vật nơi đây khó khăn hơn rất nhiều.
Thực vật nơi đây hầu hết là những loại có khả năng chịu hạn cao như các loại cây gai, xương rồng, cây bụi thấp, cỏ... Để thích nghi được với điều kiện sống nơi đây, chúng thường có 3 hướng phát triển chính.
Đầu tiên là những loại cây mọc hàng năm, phát triển nhanh, sinh trưởng và sinh sản cấp tốc trong mùa mưa ngắn ngủi, hạt đủ khả năng tồn tại trong mùa khô dài. Thứ hai là những loại cây lớn, có bộ rễ ăn sâu xuống đất, để hút nước ở dưới những tầng đất sâu nhất.
Cuối cùng mới là những loại cây mọng nước như xương rồng, có thể tích trữ được lượng lớn nước trong cơ thể, có lớp vỏ dày đồng thời tiến hóa để biến lá thành gai, hạn chế tối đa sự mất nước khi phải sống trên hoang mạc.
Về động vật, dù phải sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhưng hệ động vật nơi đây khá phong phú, tập trung đông các loài có khả năng chịu nóng, chịu khát cao. Chúng thường đi săn, kiếm ăn vào buổi tối, còn ban ngày trú ngụ tại các hang động hoặc dưới tán cây tránh nắng.
Có thể kể đến như các loài nhỏ bé như tắc kè, bọ cạp, chuột sóc cho đến lạc đà, linh dương sừng xoắn, linh cẩu, cáo....
Tương tự như hoang mạc, sa mạc cũng là những nơi có khí hậu đặc biệt, lượng mưa trong năm rất ít. Cho nên nước ở nơi đây là vô cùng quý giá. Có thể nói, hoang mạc và sa mạc tương đối giống nhau, điểm khác biệt lớn nhất chính là thời tiết, khí hậu, điều kiện sống ở sa mạc cao gấp nhiều lần hoang mạc.
Lượng mưa ít hơn, lượng bốc hơi lớn hơn do nhiệt độ cao hơn, độ ẩm bầu khí quyển rất ít, gần như không có. Không chỉ có vậy, lượng bức xạ mặt trời ở nơi đây vô cùng lớn, không có nhiều loài động thực vật có thể tồn tại được ở đó. Các loại thực vật chịu hạn cao hầu như cũng không thể sống được nơi đây.
Đối với động vật, tình trạng còn khó khăn hơn nhiều khi nhiệt độ ban ngày vô cùng nóng bức, có thể lên tới 82,3 °C như ở Turfan (Thổ Nhĩ Kỳ) nhưng cũng có nơi như sa mạc Gobi, ban đêm lại lạnh tới -45 °C.
Không những thế, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm vô cùng lớn, độ chênh có thể lên đến 80 °C. Với sự khắc nghiệt về nhiệt như vậy, chỉ những loài động vật có khả năng chịu hạn phi thường như lạc đà mới có thể tồn tại nổi.
Những hoang mạc, sa mạc lớn nhất thế giới
1. Kalahari
Kalahari đứng thức 5 trong danh sách với diện tích 930.000 km vuông, nó trải dài một vùng rộng lớn của Nam Phi, Botswana và Namibia. Lượng nước nhận được vẫn cao hơn nhiều hoang mạc khác dù chỉ đạt mức 500mm/năm
2. Gobi
Gobi là sa mạc nổi tiếng nhất châu Á với diện tích hơn 1,3 triệu km vuông, bao phủ 1 vùng rộng lớn Mông Cổ và Trung Quốc. tuy là sa mạc khắc nghiệt nhưng không phải nơi đâu trên Gobi cũng khô cằn. Ở 1 vài nơi đặc biệt, thời tiết cũng chia thành 2 mùa mưa-khô rõ rệt chứ không phải khô nóng quanh năm.
Sa mạc Gobi từng được gắn nhiều với các tin đồn về UFO, người ngoài hành tinh do nó quá rộng lớn và vẫn còn nhiều bí ẩn.
Đặc biệt, nơi đây cũng là địa điểm lý tưởng để khai quật hóa thạch khủng long, từng có bộ xương hóa thạch của T-Rex được tìm thấy và bán với giá 1 triệu đô!
3. Sa mạc Ả Rập
Rộng gần gấp đôi Gobi, sa mạc Ả Rập có diện tích lên đến 2,3 triệu km vuông. Tùy vào từng khu vực mà nhiệt độ có sự khác nhau, ở trung tâm sa mạc có nhiệt độ lên tới 54°C, ở những nơi gần rìa thì ẩm hơn, đôi khi còn có sương mù bao phủ.
Tương tự như nhiệt độ, do quá rộng lớn nên lượng mưa ở sa mạc Ả Rập phụ thuộc vào các khu vực khác nhau, có thể chỉ dưới 100mm/năm, cũng có nơi lên tới 500mm/năm. Và có những khu vực nhờ sự tưới tiêu của con người mà 1 phần nhỏ sa mạc đã được phủ xanh trở lại.
4. Sahara
Nhắc đến sa mạc, có lẽ không ai không biết đến Sahara, sa mạc cát lớn nhất thế giới với diện tích 8,6 triệu km vuông, lớn hơn cả 3 cái tên phía trên cộng lại. Đương nhiên sự khắc nghiệt ở đây cũng được nhiều chuyên gia đánh giá là cao nhất trong số các sa mạc các.
Nơi đây, do hầu như không có thảm thực vật giữ nhiệt nên khi đêm xuống nhiệt độ tụt nhanh và sâu, khiến cho sự chênh lệch nhiệt độ rất cao.
Có một sự thật là Sahara chỉ là sa mạc cát lớn nhất chứ không phải sa mạc lớn nhất thế giới.
5. Nam Cực
Không phải ai cũng biết nhưng Nam Cực là sa mạc lớn nhất thế giới. diện tích gấp rưới Sahara, lên tới 14,2 triệu km vuông. Ngược lại với những người anh em nóng bức bên trên, Nam Cực là sa mạc lạnh nhất trên thế giới.
Có đến 99% diện tích của Nam Cực bị băng bao phủ, nhiệt độ trung bình rất thấp, chỉ -48°C mà thôi. Tất nhiên hệ sinh thái nơi đây không thể phong phú như những nơi khác do môi trường sống quá khắc nghiệt. Thực vật không thể tồn tại nổi nơi đây, động vật cũng không nhiều. Nổi tiếng nhất có thể kể đến loài hải cẩu.
