Đây là những gì chúng ta biết về cuộc tập trận lịch sử này.
NATO đã bắt đầu giai đoạn tích cực của cuộc tập trận lớn Steadfast Defender 2024 vào hôm 1/2, với cuộc tập trận kéo dài hơn bốn tháng cho đến cuối tháng Năm.
Công tác chuẩn bị cho cuộc tập trận bắt đầu vào cuối tháng 1 với việc chuyển vũ khí và thiết bị từ Bắc Mỹ sang châu Âu thông qua tàu tiếp tế, bao gồm tàu đổ bộ Gunston Hall của Hải quân Mỹ và tàu tiếp tế Charlottetown của Canada.
Cuộc tập trận sẽ được chia thành hai phần – phần đầu tiên diễn ra từ ngày 1 tháng 2 và ngày 15 tháng 3 và chủ yếu bao gồm các cuộc tập trận hải quân, và phần thứ hai bắt đầu từ ngày 12 tháng 2 đến ngày 31 tháng 5 để thể hiện "khả năng chiến đấu đa miền" của liên minh trên mặt đất, trên biển, trên không, trong không gian và trong không gian mạng.
Số quân và phương tiện vũ khí tham gia
Cuộc tập trận sẽ có sự tham gia của khoảng 90.000 binh sĩ từ tất cả 31 quốc gia NATO cộng với Thụy Điển (dự kiến gia nhập liên minh vào cuối năm nay sau khi quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ phê chuẩn tư cách thành viên vào tuần trước), và sẽ diễn ra trên khắp khu vực xuyên Đại Tây Dương, và tạo thành cuộc tập trận lớn nhất của NATO kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh.
Các thiết bị quân sự tham gia sẽ bao gồm hơn 1.100 phương tiện chiến đấu, trong đó có gần 150 xe tăng và hơn 900 phương tiện chiến đấu bộ binh, xe bọc thép chở quân và thiết bị hỗ trợ.
Trên không, cuộc tập trận sẽ có sự tham gia của 80 máy bay, bao gồm máy bay chiến đấu F-15, F/A-18 và F-35, máy bay trực thăng và những gì Lầu Năm Góc cho biết sẽ là "vô số" máy bay không người lái.
Trên biển, cuộc tập trận dự kiến có sự tham gia của hơn 50 tàu chiến, từ tàu sân bay, tàu khu trục, tàu hộ tống và tàu tấn công đổ bộ.
Kể từ những năm 1980, khối NATO chưa hề tổ chức các cuộc tập trận quy mô như vậy, với số lượng quân tham gia chỉ vượt qua cuộc tập trận Reforger năm 1988, với sự tham gia của khoảng 125.000 quân, chủ yếu là Mỹ, Tây Đức, Canada, Pháp và Đan Mạch và là lực lượng lớn nhất.
Đây là cuộc điều động trên bộ lớn nhất ở châu Âu của các đồng minh phương Tây kể từ Thế chiến thứ hai.
Rất nhiều điều đã thay đổi kể từ năm 1988, với việc liên minh NATO mở rộng phạm vi từ 1.000-1.500 km về phía đông và kết hợp 16 quốc gia mới vào khối, bao gồm từng thành viên cũ của liên minh Hiệp ước Warsaw do Liên Xô lãnh đạo, ba nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ và bốn nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ.
NATO tiếp tục thực hiện các kế hoạch mở rộng sang Đông Âu bất chấp cam kết rõ ràng với Moscow vào năm 1990 là không di chuyển "một inch về phía đông" ngoài nước Đức thống nhất sau khi Cộng hòa Dân chủ Đức sáp nhập vào Cộng hòa Liên bang.
Việc liên minh thúc đẩy việc sáp nhập Ukraine trung lập vào khối sau Hội nghị thượng đỉnh Bucharest năm 2008 và cuộc đảo chính Euromaidan năm 2014 đã trở thành một trong những yếu tố trung tâm đằng sau sự leo thang căng thẳng với Nga thành một cuộc chiến ủy nhiệm toàn diện.
Cuộc tập trận diễn ra ở đâu?
Cuộc tập trận Steadfast Defender đang diễn ra trên diện tích hàng chục nghìn km2 ở nhiều khu vực, từ các cuộc tập trận tăng cường hàng hải ở Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương, đến việc triển khai ở các quốc gia Bắc Âu, bao gồm Phần Lan, Thụy Điển và Na Uy, vùng Baltic (Estonia), Latvia và Lithuania), Ba Lan, Hungary và Romania, cũng như Đức, Hy Lạp, Slovakia và Vương quốc Anh.
NATO tuyên bố việc lập kế hoạch cho các cuộc tập trận đã được thực hiện "từ nhiều năm trước", với kế hoạch tác chiến cuối cùng được cho là đã được soạn thảo trong Hội nghị thượng đỉnh NATO năm ngoái ở Vilnius, Lithuania.
Nga phản ứng thế nào?
Liên minh cho biết họ đang sử dụng một "kịch bản hư cấu", trong đó một cuộc tấn công vào đồng minh "bởi một đối thủ gần ngang hàng" sẽ kích hoạt Điều 5 của Hiến chương NATO và gây ra một cuộc chiến tranh lớn.
Khối này khẳng định: "Các cuộc tập trận của NATO không nhằm mục đích chống lại bất kỳ quốc gia nào".
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, Đô đốc Rob Bauer đã tiết lộ mục đích thực sự của cuộc tập trận vào tháng trước, lặp lại những tuyên bố gần đây của các quan chức các nước NATO rằng liên minh này đang "chuẩn bị cho xung đột với Nga".
Tháng 12 năm 2023, Tổng thống Mỹ Biden tuyên bố người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ tấn công NATO nếu "thắng" ở Ukraine.
Ông Putin sau đó mô tả những lời của Biden là "hoàn toàn vô nghĩa" và nói rằng Nga "không có lý do, không có lợi ích địa chính trị, kinh tế, chính trị hay quân sự - để xung đột trực tiếp các nước NATO".
Ngoại trưởng Sergei Lavrov nhắc lại quan điểm của Tổng thống Putin tại cuộc họp giao ban tuần này rằng: "Họ trực tiếp nói rằng 'nếu Nga thắng và bảo vệ được lợi ích của mình trong cuộc chiến tại Ukraine thì các nước vùng Baltic, Thụy Điển, Phần Lan sẽ là những nước tiếp theo'".
Ông nói thêm: "Sự vô lý của những tuyên bố như vậy là rõ ràng đối với bất kỳ ai hiểu lịch sử ở mức độ nhỏ nhất và hiểu các mục tiêu mà chúng tôi đã công bố công khai liên quan đến hoạt động quân sự đặc biệt ở Ukraine".
Ông Lavrov nhấn mạnh, việc Nga can thiệp vào Ukraine một phần nhằm vô hiệu hóa "bàn đạp" tiềm năng để NATO do Mỹ dẫn đầu "đe dọa an ninh của Liên bang Nga".
Điện Kremlin không hề ảo tưởng về mục đích của chiến dịch. Người phát ngôn của tổng thống, ông Dmitry Peskov, cho biết vào tuần trước khi giai đoạn đầu tiên của cuộc tập trận Steadfast Defender bắt đầu: "Các cuộc tập trận này là chưa từng có và họ không che giấu việc họ tiến hành các cuộc tập trận này chống lại ai".
Như đã làm trong quá khứ, quân đội Nga sẽ theo dõi chặt chẽ các cuộc tập trận của NATO bằng cách sử dụng một loạt công cụ có sẵn, từ vệ tinh, mạng và tình báo con người đến giám sát radar, trên không, tàu và mặt đất, đặc biệt trong thời gian diễn ra cuộc tập trận diễn ra gần biên giới của Nga ở Kaliningrad, phía đông bắc biển Baltic, biên giới Phần Lan và khu vực Bắc Cực.
| Clip pháo binh Nga tấn công lực lượng Ukraine ở phía tây bắc Artemovsk hôm 1/2. |
