Từ đó đến nay, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, mỗi giai đoạn là một dấu mốc phát triển ngày càng mạnh mẽ của Viện NCTKTH. Có thể nói đến việc Viện được Bộ GD&ĐT giao quyền tự chủ tài chính, hoạt động theo Nghị định 10/2002/NĐ-CP với chức năng của một đơn vị sự nghiệp có thu, tự đảm bảo hoàn toàn về kinh phí hoạt động từ tháng 2/2003.
Gần đây nhất, trong năm 2017, 2018, Viện đã tổ chức nghiên cứu cơ bản, tham gia chào thầu cạnh tranh, được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT giao 6 đề tài NCKH cấp quốc gia và cấp Bộ có tính ứng dụng cao với tổng giá trị hơn 10 tỷ đồng. Vai trò, vị thế của Viện trong ngành Giáo dục tiếp tục được khẳng định và nâng cao. Ngày 6/8/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 960/QĐ-TTg ban hành Danh sách 50 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ GD&ĐT trong đó có Viện NCTKTH.
Năm 2018 và những năm tới, Viện đã xây dựng phương án, kế hoạch cụ thể đã và đang triển khai thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, đó là: Phải xây dựng Viện NCTKTH là đơn vị “có vai trò chủ lực, nòng cốt trong việc tham mưu Bộ trưởng về xây dựng các chuẩn, tiêu chuẩn và các chính sách liên quan đến cơ sở vật chất - thiết bị trường học phù hợp tình hình cụ thể của Việt Nam”, tập trung thực hiện các nhiệm vụ:
1) Nghiên cứu rà soát chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức theo hướng tinh gọn, linh hoạt, hiệu quả; thành lập công ty trực thuộc để chuyển giao các sản phẩm nghiên cứu; 2) Chú trọng công tác NCKH mang tính ứng dụng về cơ sở vật chất - thiết bị trường học theo đúng chức năng, nhiệm vụ của Bộ giao; 3) Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ liên quan đến cơ sở vật chất - thiết bị trường học; 4) Đẩy mạnh các loại hình hoạt động tư vấn xây dựng; 5) Tăng cường phối hợp chặt chẽ với các vụ, cục, đơn vị thuộc cơ quan Bộ, các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ và các Sở GD&ĐT, các cơ sở đào tạo trong tư vấn NCKH, chuyển giao khoa học công nghệ liên quan đến cơ sở vật chất - thiết bị trường học; 6) Tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm thành lập trang trọng, hiệu quả, tiết kiệm, góp phần quảng bá nâng cao vai trò, vị thế, thương hiệu của Viện NCTKTH trong cả nước; thực hiện hiệu quả phương án tự chủ của tổ chức khoa học và công nghệ công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư theo Nghị định số 54/2016/NĐ-CP.
Qua 40 năm hoạt động, trải qua những bước thăng trầm, khó khăn và thử thách, nhưng với sự phấn đấu không ngừng, tập thể lãnh đạo Viện và toàn thể cán bộ công chức, viên chức, người lao động qua các thời kì luôn nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, xây dựng được truyền thống đoàn kết, tích cực đóng góp xây dựng Viện phát triển bền vững, xây dựng được tổ chức Đảng- Đoàn thể trong sạch vững mạnh; xây dựng được vị thế, thương hiệu và đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực NCKH, Tư vấn xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật trường học…
Viện đã được lãnh đạo các cấp, ngành đánh giá cao; được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Hai, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (2003, 2007, 2013), Cờ Thi đua của Bộ GD&ĐT (2008, 2013, 2018) và nhiều Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, của các cấp, các ngành trong nước. Viện cũng nhận được nhiều Khen thưởng của Chính phủ nước CHDCND Lào, nhiều Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Lào…
Để tiếp tục phát huy những truyền thống tốt đẹp và thành tích đạt được, lãnh đạo Viện sẽ không ngừng phấn đấu cùng tập thể cán bộ viên chức, người lao động giữ vững truyền thống đoàn kết, sáng tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ đảm bảo thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, giữ vững vị thế, thương hiệu trong 40 năm qua.
