Chủng virus chưa từng được ghi nhận
Dịch virus corona bắt đầu vào giữa tháng 12/2019 tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ban đầu, một nhóm người bị viêm phổi không rõ nguyên nhân. Họ đã tiếp xúc chủ yếu với những người buôn bán, làm việc tại chợ hải sản Hoa Nam, nơi bán động vật sống. Virus lây nhiễm từ người sang người và bùng phát dịch vào giữa tháng 1/2020. Thời gian ủ bệnh từ 2 - 14 ngày. Bệnh có thể truyền nhiễm trong thời gian ủ bệnh. Triệu chứng của bệnh bao gồm sốt, ho, khó thở và có thể tử vong.
Ngày 9/1, các nhà khoa học xác định virus gây bệnh viêm phổi lạ tại Vũ Hán là chủng 2019-nCoV họ corona. Chủng này chưa từng ghi nhận trước đây. Lúc này, số bệnh nhân nhập viện ở Vũ Hán đã tăng mạnh. Trong đó 41 người được xác định nhiễm virus 2019-nCoV. Phần lớn bệnh nhân ban đầu là tiểu thương kinh doanh ở chợ hải sản Hoa Nam. Ngày 11/1, Trung Quốc xác nhận trường hợp đầu tiên tử vong do viêm phổi nCoV.
Con đường corona vào Việt Nam
Tại Việt Nam, ngày 11/1, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tại sân bay Đà Nẵng phát hiện hai du khách Trung Quốc nhập cảnh bị sốt. Họ đã được cách ly theo dõi. Đây là lần đầu tiên Việt Nam phát hiện du khách nhập cảnh bị sốt, kể từ khi bệnh viêm phổi cấp tính bùng phát ở Trung Quốc.
Đến tối 23/1, Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM xác nhận 2 bệnh nhân đầu tiên dương tính với virus nCoV là ông Li Ding sinh năm 1954 và con trai Li Zichao, sinh năm 1992. Hai cha con đã lây bệnh viêm phổi cấp cho nhau. Ông Li Ding từ thành phố Vũ Hán đến Hà Nội, sau đó di chuyển vào Nha Trang. Người con của ông ở Long An từ 4 tháng trước, ra Nha Trang gặp bố, sau đó tiếp tục cùng đi TPHCM và Long An.
Chiều 30/1, tại cuộc họp Thường trực Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên công bố ba người Việt Nam đầu tiên nhiễm virus corona (nCoV). Trong đó một người đang điều trị ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hoá. Hai người còn lại điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương ở Đông Anh, Hà Nội. Cả ba trường hợp này đều trở về từ thành phố Vũ Hán, Trung Quốc.
Sáng 3/2, Bộ Y tế công bố trường hợp thứ 8 dương tính với virus corona. Đó là nữ bệnh nhân 29 tuổi là công nhân tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Trong 8 người mắc đã có 3 bệnh nhân khỏi bệnh. 92 người bị nghi nghiễm và cách ly 27 người.
Theo báo cáo của hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế, đến ngày 3/2, toàn tế giới có 17.388 người mắc. 361 ca tử vong ở Trung Quốc và 1 Philippines. Dịch đã có mặt ở 30 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Biểu hiện, cách lây và chữa
Khi nhiễm virus corona, người bệnh bị các bệnh liên quan tới đường hô hấp trên ở mức từ nhẹ tới trung bình, tương tự như chứng cảm lạnh thông thường. Các triệu chứng biểu hiện của nhiễm virus corona gồm: Chảy nước mũi, ho, đau họng, đau đầu và sốt. Các triệu chứng này có thể kéo dài trong vài ngày. Với người hệ miễn dịch yếu, người cao tuổi và trẻ em, virus corona còn gây các bệnh liên quan đường hô hấp dưới như viêm phổi hay viêm cuống phổi.
Do đây là bệnh viêm phổi do virus (virus corona chủng mới), thuốc kháng sinh không có tác dụng, các loại thuốc chống virus hiện tại được dùng cho bệnh cúm thông thường cũng không hiệu quả. Các chủng virus corona có thể lây nhiễm qua tiếp xúc giữa người và động vật.
Ở người, virus lây từ người này sang người kia thông qua tiếp xúc với dịch cơ thể của người bệnh. Tùy thuộc vào mức độ lây lan của chủng virus, việc ho, hắt hơi hay bắt tay có thể khiến người xung quanh bị phơi nhiễm. Virus này cũng có thể bị lây từ việc ai đó chạm tay vào một vật mà người bệnh trước đó chạm vào, sau đó đưa lên miệng, mũi, mắt họ. Những người chăm sóc bệnh nhân đôi khi cũng bị phơi nhiễm virus khi xử lý các chất thải của người bệnh, theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ (CDC).
Tính đến nay, ít nhất Việt Nam và Trung Quốc đã có trường hợp khỏi bệnh sau khi xét nghiệm dương tính với virus chủng corona mới này. Tuy nhiên, chưa có thuốc đặc trị loại virus corona chủng mới này.
Ban bố tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu
Trong cuộc họp báo diễn ra lúc gần 3 giờ sáng 31/1 (giờ Việt Nam) ở Geneva (Thụy Sĩ), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố sự bùng phát chủng virus corona mới (2019-nCoV) từ Trung Quốc là “tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu”. Động thái này của WHO diễn ra khi số ca nhiễm 2019-nCoV gây bệnh viêm phổi cấp đã gia tăng lên đến hơn 8.200 ca, vượt qua số ca nhiễm SARS (Hội chứng Hô hấp cấp nặng) giai đoạn 2002 - 2003. Đây là lần thứ 6 WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.
Việc WHO tỏ ra cẩn trọng trong việc tuyên bố dịch do virus corona là tình trạng khẩn cấp toàn cầu bởi tổ chức này đã nhận nhiều chỉ trích trong quá khứ khi sử dụng thuật ngữ này cho dịch cúm H1N1 năm 2009. WHO đánh giá nguy cơ của virus corona là “rất cao” ở Trung Quốc, “cao” ở cấp khu vực, và “cao” ở cấp toàn cầu.
Ngày 1/2, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký Quyết định số 173/QĐ-TTg về việc công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (nCoV) gây ra. Theo đó, Thủ tướng đã công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra, thời gian xảy ra dịch từ 23/1, thời điểm xác định bệnh nhân đầu tiên nhiễm bệnh. Về mức độ nguy hiểm của dịch, Thủ tướng xác định đây là bệnh truyền nhiễm nhóm A, nguy cơ ở mức độ khẩn cấp toàn cầu và lây truyền từ người sang người.
Việc Thủ tướng công bố dịch viêm phổi cấp do virus corona là thực hiện theo quy định trong Luật Phòng chống các bệnh truyền nhiễm, ban hành năm 2007. Luật Phòng chống các bệnh truyền nhiễm ban hành năm 2007, nhưng trong 13 năm qua, đây là lần đầu tiên Thủ tướng công bố dịch. Theo quy định trong Luật, các bệnh nguy hiểm, mới xuất hiện, tác nhân gây bệnh chưa rõ, khả năng phát tán nhanh, đe dọa sức khoẻ cộng đồng... thuộc danh mục bệnh truyền nhiễm nhóm A.
