Cầu thủ Việt kiều đổ bộ V-League

Nhiều gương mặt trẻ tài năng được kì vọng sẽ trở thành nguồn lực lớn của bóng đá Việt Nam. Đây là tín hiệu cho thấy tư duy xây dựng lực lượng của các câu lạc bộ đang chuyển từ “mua sắm ngắn hạn” sang “đầu tư nguồn lực dài hạn”.

Đổ bộ V-League

Ở V-League mùa trước (2024 - 2025), chỉ có 9 cầu thủ Việt kiều được đăng ký thi đấu dù ban tổ chức đã bật đèn xanh, cho phép các câu lạc bộ sử dụng 2 cầu thủ Việt kiều trong mỗi trận đấu thay vì một như trước.

Nhưng ở mùa giải 2025 - 2026 thì khác! Các đội bóng đã ồ ạt tuyển mộ các cầu thủ mang dòng máu Việt, tạo ra xu thế mới rất thú vị. Sự tăng tốc này phản ánh “độ trễ” thường thấy: Quy định được nới vào 2024 - 2025 nhưng thị trường cần một mùa để các câu lạc bộ mở rộng mạng lưới tuyển trạch, thẩm định hồ sơ, giấy tờ.

Thương vụ đình đám nhất là Trần Thành Trung (Chung Nguyen Do), cầu thủ đã gia nhập Ninh Bình với mức phí được cho là 15 tỷ đồng. Trước khi trở về Việt Nam chơi bóng, Thành Trung là trụ cột của đội 1 Slavia Sofia, câu lạc bộ đang chơi ở giải vô địch quốc gia Bulgaria. Tiền vệ sinh năm 2005 này từng được gọi vào đội tuyển U17, U19 và U21 Bulgaria.

Dù mới 20 tuổi nhưng Thành Trung đã thi đấu 62 trận cùng đội 1 Slavia Sofia, từng lọt vào tầm ngắm của gã khổng lồ Barcelona sau khi thi đấu nổi bật ở Vòng chung kết U17 châu Âu 2022.

Ngoài Thành Trung, Ninh Bình còn chiêu mộ cầu thủ Việt kiều đầy hứa hẹn khác là Evan Abran, gương mặt 20 tuổi từng thi đấu cho đội U19 Lyon (Pháp). Với 2 tân binh trẻ được đào tạo ở môi trường châu Âu, Ninh Bình nhiều cơ hội nâng cao năng lực, đồng thời đây là khoản đầu tư “định vị câu lạc bộ” trong chiến lược thu hút khán giả, nhà tài trợ và truyền thông.

Công an Hà Nội cũng gây tiếng vang với thương vụ Brandon Ly. Cầu thủ sinh năm 2005 này rất được chú ý vì từng thi đấu tại Anh cho đội U18 Sheffield Utd và U21 Burnley. Brandon Ly là mẫu cầu thủ đa năng, có thể chơi ở cả vị trí hậu vệ và tiền vệ. Ngoài ra, đội bóng ngành công an còn chiêu mộ trung vệ Adou Minh của Hồng Lĩnh Hà Tĩnh.

Với Brandon Ly, Công an Hà Nội có thể nhanh chóng chuyển đổi sơ đồ chiến thuật, 3-4-3 sang 4-2-3-1 hoặc 4-3-3. Ở cường độ V-League, nơi lịch thi đấu dày và di chuyển dài, tính linh hoạt nhân sự này cho phép đội bóng duy trì chất lượng khối phòng ngự - chuyển đổi mà vẫn có thể đạt được mục tiêu.

SHB Đà Nẵng sau mùa giải suýt rớt hạng cũng tận dụng nguồn lực Việt kiều với thương vụ Vadim Nguyễn, cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trẻ của Rostov (Nga), từng được huấn luyện viên Troussier triệu tập chuẩn bị cho Vòng chung kết U23 châu Á 2024.

Nhưng thời điểm đó, Vadim Nguyễn không góp mặt do vướng lịch thi đấu cùng đội U19 Rostov. Với sự góp mặt của một trung vệ trẻ được rèn kỷ luật chiến thuật ở Nga, đội bóng sông Hàn kỳ vọng sẽ gia cố thành công hàng phòng ngự, vốn rất hớ hênh ở mùa trước.

Dù được đánh giá cao về khả năng đào tạo trẻ nhưng Thể Công - Viettel cũng bất ngờ chiêu mộ 4 cầu thủ Việt kiều là Kyle Colonna, Dương Thanh Tùng, Damian Vũ Thanh An và Williams Lee. Tính cả các thương vụ khác, có khoảng 20 cầu thủ Việt kiều đã được các câu lạc bộ đăng kí tham dự V-League mùa giải 2025 - 2026. Đây là điều chưa từng có trong lịch sử bóng đá Việt Nam.

Làn sóng Việt kiều đổ bộ V-League có thể chưa dừng lại bởi vẫn còn rất nhiều tài năng mang dòng máu Việt đang thi đấu ở châu Âu. Mùa giải 2025 - 2026 được coi là bản lề cho một cuộc cách mạng trong cách sử dụng nhân sự của bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam.

Đặc biệt, nếu duy trì đúng hướng, V-League có thể hình thành “pipeline” - đường dẫn nguồn cầu thủ gốc Việt ổn định cho đội tuyển U23 và đội tuyển quốc gia trong những năm tới, giảm phụ thuộc vào những chu kỳ phong độ thất thường.

Chiến lược mới?

Bóng đá Việt Nam đang đối mặt thách thức lớn ở các sân chơi khu vực vì những quốc gia như Malaysia hay Indonesia liên tục nhập tịch cầu thủ với quyết tâm “hóa rồng” trong thời gian ngắn.

Indonesia thực tế đã thành công khi giành vé tham dự vòng loại thứ 4 World Cup 2026 khu vực châu Á. Malaysia sau khi ồ ạt nhập tịch đã đè bẹp Việt Nam 4-0 ở lượt trận thứ 2 vòng loại ASIAN Cup 2027.

Sau trận thua đó, LĐBĐ Việt Nam (VFF) khẳng định sẽ không ồ ạt nhập tịch cầu thủ như Indonesia hay Malaysia. Thay vào đó, đội tuyển sẽ mở rộng cánh cửa chào đón các cầu thủ Việt kiều.

Đồng thời, có thể xem đây là hai mô hình đối sánh: Nhập tịch nhanh để tăng sức cạnh tranh ngắn hạn và khai thác nguồn lực Việt kiều - vẫn đảm bảo bản sắc, đồng thời nâng chuẩn chuyên nghiệp bằng tri thức và kinh nghiệm tích lũy ở môi trường phát triển. Với VFF, cách tiếp cận này giúp họ kiểm soát rủi ro “phụ thuộc ngoại binh” ở cấp đội tuyển, đồng thời giữ đường dài cho đào tạo trẻ nội địa.

Hướng đi của VFF đã được truyền tải thành quy định khi các câu lạc bộ V-League được phép sử dụng 2 cầu thủ Việt kiều trong các trận đấu thay vì 1 như trước bắt đầu từ mùa giải 2024 - 2025.

Thay đổi về luật đã cởi trói cho nhiều đội bóng, tạo thành làn sóng chiêu mộ cầu thủ Việt kiều trước mùa giải 2025 - 2026. Tín hiệu lạc quan là hầu hết các cầu thủ Việt kiều đổ bộ V-League đều còn rất trẻ, dưới tuổi 23, đủ điều kiện thi đấu tại SEA Games 33 và có thể cống hiến cho đội tuyển Việt Nam trong nhiều năm tới.

Tiêu biểu là trường hợp của Trần Thành Trung. Tiền vệ tân binh của Ninh Bình mới chỉ 20 tuổi, đã hoàn tất thủ tục chuyển đổi quốc tịch từ Bulgaria sang Việt Nam. Điều đó đồng nghĩa tài năng trẻ này đã đủ điều kiện khoác áo U23 Việt Nam ở SEA Games 33, giải U23 châu Á hay đội tuyển Việt Nam. Evan Abran và Brandon Ly cũng mới chỉ 20 tuổi, vẫn còn rất nhiều thời gian để phát triển và cống hiến cho bóng đá Việt Nam.

Khác với giai đoạn trước, nhiều cầu thủ Việt kiều đã sẵn sàng trở về Việt Nam thi đấu nhờ mức đãi ngộ tốt và cơ hội cống hiến cho bóng đá Việt Nam. Nguyễn Filip và Cao Pendant Quang Vinh sau khi khẳng định mình tại Công an Hà Nội đã được triệu tập lên đội tuyển quốc gia. Đây là minh chứng cho thấy đội tuyển luôn mở cửa chào đón các cầu thủ gốc Việt, tạo tiền đề cho xu thế mới ở V-League 2025 - 2026.

Tác động lan tỏa là rõ rệt, khi những trường hợp điển hình thành công được ghi nhận ở cấp đội tuyển quốc gia, niềm tin của các gia đình kiều bào và chính các cầu thủ trẻ ở châu Âu vào con đường trở về sẽ tăng lên, tạo vòng lặp tích cực cho tuyển trạch.

Ở tầm vi mô, sự xuất hiện ngày càng đông đảo của các cầu thủ Việt kiều không chỉ nâng uy tín của V-League trên thị trường chuyển nhượng, mà đây còn là cơ hội để nâng cao chất lượng của giải đấu với nhiều thành phần.

Cơ hội và thách thức

Các cầu thủ Việt kiều đổ bộ V-League hầu hết được đào tạo ở châu Âu trong môi trường được đánh giá cao về sự chuyên nghiệp. Từ thể hình, thể lực, kỹ chiến thuật tới tư duy, họ có cơ hội phát triển cao hơn những cầu thủ nội. Nó hứa hẹn sẽ tạo ra nguồn lực mới với nhiều lựa chọn cho các đội tuyển quốc gia.

Nếu được “đặt vào vai” đúng - thay vì biến thành người lấp chỗ trống - nhóm Việt kiều có thể mang đến những tiêu chuẩn mới về cường độ, pressing và chuyển đổi, qua đó thay đổi “trạng thái” thi đấu của nhiều câu lạc bộ theo hướng hiện đại hơn.

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi liền với thách thức. Thực tế, không ít cầu thủ Việt kiều đã chơi bóng lâu tại Việt Nam nhưng chưa để lại nhiều dấu ấn như Ryan Hà hay Kyle Colonna. Viktor Lê cũng mất 2 mùa giải để khẳng định mình tại Hồng Lĩnh Hà Tĩnh.

Tiền vệ này được triệu tập tham dự giải U23 Đông Nam Á 2025 nhưng chưa thể cạnh tranh suất đá chính trong đội hình của huấn luyện viên Kim Sang Sik. Tương tự, Bùi Alex hay Andrej An Khánh cũng gặp rất nhiều khó khăn ở đội tuyển U23 vì sự thích nghi không tốt.

V-League vốn không phải sân chơi màu mỡ cho các cầu thủ Việt kiều. Họ phải đối mặt nhiều thách thức để khẳng định mình, tìm kiếm chỗ đứng ở câu lạc bộ trước khi nghĩ tới chuyện cống hiến cho màu áo đội tuyển quốc gia.

Rào cản đầu tiên của các cầu thủ Việt kiều là ngôn ngữ, sự khác biệt về văn hóa, lối sống cũng như phong tục tập quán. Nguyễn Filip từng mất nhiều thời gian để hòa nhập dù được đánh giá rất cao về chuyên môn.

Trong màu áo đội tuyển Việt Nam, thủ thành này từng không được ưu tiên vì hạn chế trong giao tiếp với các đồng đội. Đây là điều tưởng chừng đơn giản, song ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu suất trên sân. Chỉ cần chậm nửa nhịp trong “trao đổi”, bẫy việt vị hay chuyển cự ly đội hình, bàn thua có thể xuất hiện.

Thứ hai, các cầu thủ Việt kiều cũng đối mặt thách thức lớn là điều kiện khí hậu khác biệt khi chuyển từ châu Âu về Việt Nam thi đấu. Và thứ ba là sự khác biệt về lối chơi, chiến thuật, điều kiện ăn ở, tập luyện và thi đấu. Nhiều cầu thủ được đào tạo bài bản trong môi trường tiện nghi đầy đủ ở châu Âu nhưng khó thích nghi với các mặt cỏ bị đánh giá thấp về chất lượng tại V-League.

V-League đã tạo nên xu thế mới về lực lượng. Nếu quá vội vàng theo kiểu “phong trào”, các câu lạc bộ có thể thiếu sự đánh giá kỹ lưỡng về chuyên môn. Trong quá khứ, không ít cầu thủ Việt kiều thất bại ở V-League với trình độ thậm chí còn kém cả cầu thủ nội. Bóng đá Việt Nam cần mở rộng sự lựa chọn nhưng không thể ồ ạt theo kiểu “vơ bèo vạt tép”.

Đó là những thách thức lớn với các cầu thủ Việt kiều khi trở về Việt Nam thi đấu. Nhưng không thử thì khó biết! Nếu thích nghi nhanh chóng với lộ trình phù hợp, họ hoàn toàn có thể bứt phá, trở thành nguồn lực lớn của bóng đá Việt Nam. Đây cũng là điều mà người hâm mộ đang chờ đợi để bóng đá Việt Nam không tụt hậu so với các quốc gia trong khu vực.