Cần lộ trình bài bản để đưa trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy từ lớp 1

Khả thi từ lớp 1

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai 4 nghị quyết mới của Bộ Chính trị (sáng 16/9), Thủ tướng Phạm Minh Chính dành sự quan tâm đặc biệt đến lĩnh vực khoa học – công nghệ. Thủ tướng gợi mở, AI nên được đưa vào giảng dạy từ lớp 1.

TS Đỗ Viết Tuân – Phụ trách Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông (Học viện Quản lý giáo dục) – cho rằng, việc triển khai giáo dục AI từ lớp 1 hoàn toàn khả thi. Với học sinh lớp 1, “không đao to, búa lớn”, đơn giản chỉ là giúp các em nhận diện vai trò của AI trong đời sống hàng ngày.

“Chẳng hạn, các em có thể phân biệt bức tranh do AI thiết kế hay giọng nói tạo bởi AI so với giọng nói con người. Những bài học trực quan, sinh động bằng hình ảnh, video hoàn toàn phù hợp với độ tuổi học sinh lớp 1” – TS Đỗ Viết Tuân viện dẫn, đồng thời nhấn mạnh, đây chỉ là dẫn chứng nhỏ để thấy rằng, việc đưa AI vào lớp 1 không hề hàn lâm mà rất khả thi.

Theo ông, chuẩn bị từ sớm cho học sinh về AI giúp các em chủ động ứng dụng công nghệ này trong học tập một cách hiệu quả và có đạo đức. Ở góc độ học thuật, hoạt động này đồng nghĩa với việc trang bị tư duy thuật toán ban đầu cho học sinh từ mức đơn giản đến nâng cao theo từng cấp học.

Ví dụ, ban đầu trẻ có thể học những khái niệm cơ bản như: tư duy tuần tự, tư duy phân nhánh, tư duy lặp, tư duy chia nhỏ và mô-đun. Khi lớn hơn, học sinh sẽ tiếp cận tư duy dữ liệu, lập trình và các ngôn ngữ liên quan. “Cá nhân tôi cho rằng việc chuẩn bị sớm là cần thiết để hình thành tư duy công nghệ cho thế hệ trẻ” – TS Tuân bày tỏ.

Cần lộ trình rõ ràng

Ở góc độ vĩ mô, ông đề xuất Bộ GD&ĐT cần có lộ trình phù hợp để đưa giáo dục AI vào nhà trường một cách hệ thống. Cụ thể, bắt đầu từ tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm, lấy ý kiến chuyên gia xây dựng lộ trình, biên soạn tài liệu dạy học AI, sau đó thử nghiệm ở các cấp học khác nhau.

Mục tiêu là kiểm chứng mức độ phù hợp của chương trình và chất lượng tài liệu trước khi áp dụng đại trà. Quan trọng hơn, cần xác định AI là công cụ đồng hành cùng học sinh, không để các em phụ thuộc hay đánh mất vai trò chủ động. Vì vậy, tài liệu giáo dục phải được chuẩn hóa và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt trước khi đưa vào giảng dạy.

TS Đỗ Viết Tuân cho biết, ở nhiều quốc gia, để đưa một nội dung mới thành mục tiêu giáo dục, cần có chiến lược rõ ràng, gắn với các tiêu chuẩn đầu ra. Ông dẫn ví dụ về Chiến lược đưa giáo dục AI vào nhà trường, với mục tiêu giúp thế hệ trẻ làm chủ AI trong tương lai gần, ứng dụng công nghệ này một cách chủ động thay vì phụ thuộc. Muốn vậy, phải có kế hoạch cụ thể cho từng cấp học.

Chẳng hạn, cấp tiểu học tập trung vào nhận biết, phân biệt và tìm hiểu ứng dụng của AI; cấp THCS rèn luyện tư duy thuật toán nền tảng để thích ứng với việc học tập về AI; cấp THPT đào tạo về ngôn ngữ lập trình, công cụ GenAI cùng những vấn đề liên quan đến đạo đức và pháp lý trong AI.

Nhìn từ góc độ quản lý, ông Nguyễn Sỹ Nam – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Chuyển giao công nghệ số (Viện Nghiên cứu Thiết kế Trường học, Bộ GD&ĐT) – nhấn mạnh, muốn giảng dạy AI ngay từ lớp 1, cần có khung hướng dẫn chung cho việc ứng dụng AI trong giáo dục.

Trong đó, cần quy định rõ trách nhiệm, quy tắc sử dụng AI trong trường học; đồng thời xây dựng khung năng lực và tiêu chí đánh giá về AI cho học sinh và giáo viên. Các cơ sở đào tạo sư phạm cũng phải cập nhật chương trình để giáo sinh được trang bị kiến thức cơ bản về AI trước khi bước vào nghề.