Năm học 2025-2026, Bộ GD&ĐT đề nghị các Sở GD&ĐT triển khai ứng dụng AI có trách nhiệm, có lộ trình phù hợp từng cấp học, từng địa phương, từng nhóm đối tượng với quan điểm lấy người học làm trung tâm, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng tiên phong.
Nêu quan điểm về lộ trình ứng dụng AI, TS Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm khoa Công nghệ giáo dục, Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng, trước hết cần có một cuộc tổng điều tra tổng thể và toàn diện để có những bằng chứng xác thực về bối cảnh, thực trạng hiện nay liên quan đến định hướng đưa AI vào hệ thống giáo dục.
Trên cơ sở phân tích đánh giá, kèm theo đó là kế thừa, vận dụng các kinh nghiệm quốc tế thành công (Estonia, Singapore…) để xây dựng mô hình áp dụng dựa trên những điểm khác biệt về nhu cầu, xuất phát điểm và điều kiện tiếp cận hoàn toàn khác biệt đối với cấp học, nhóm đối tượng, đặc điểm vùng miền.
Gợi ý xây dựng các chương trình ứng dụng AI trong giáo dục với độ phức tạp tăng dần theo cấp học, TS Tôn Quang Cường đề xuất: Đối với cấp tiểu học, công nghệ AI chủ yếu hỗ trợ đọc, viết cơ bản, trò chơi học tập tương tác, phần mềm luyện nghe - nói - đọc - viết.
Ở THCS, AI hỗ trợ tra cứu, làm bài tập, tổng hợp thông tin, phát triển dự án học tập nhỏ.
Cấp THPT, có thể đưa ứng dụng AI vào phân tích dữ liệu, thiết kế, sáng tạo các nhiệm vụ học tập, hỗ trợ định hướng nghề nghiệp, bước đầu thực hiện nghiên cứu, khám phá…
Đối với học sinh vùng khó khăn, có thể tập trung ưu tiên cung cấp các gói AI hỗ trợ giáo viên trong xây dựng thiết kế bài giảng, phát triển học liệu số, tạo ngân hàng câu hỏi đa dạng… tạo điều kiện tiếp cận dần dần để nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh.
Bên cạnh đó, việc số hóa và “AI hóa” các bài giảng, học liệu số cho mọi học sinh với định dạng “sách giáo khoa số, thông minh” cũng góp phần thu hẹp khoảng cách tiếp cận AI giữa các nhóm đối tượng.
Về mặt kỹ thuật và hạ tầng, theo TS Tôn Quang Cường, trước mắt có thể tận dụng các mô hình AI nhẹ, hoạt động offline hoặc trên các thiết bị cấu hình thấp. Tập trung ưu tiên phát triển, sử dụng các AI chạy trên nền tảng web, không cần cài đặt phức tạp, tiêu thụ ít dữ liệu. Cùng với đó, sử dụng các công cụ AI mã nguồn mở (như các mô hình ngôn ngữ nhỏ) để các địa phương có thể tùy biến với chi phí tối thiểu. Cũng cần quan tâm nâng cấp trang bị thiết bị cũ để chạy các ứng dụng AI cơ bản ở những vùng khó khăn…
