Xã hội thay đổi, hoạt động giáo dục và học tập không thể chỉ giới hạntrong 4 bức tường của lớp học hay 8 tiếng mà cô trò tiếp xúc với nhau trên lớp.Hoạt động giáo dục hiện phải kết nối với cuộc sống, hình thành các năng lực đểcác em hoạt động có hiệu quả trong cuộc sống. Khẳng định điều này, PGS TrầnThành Nam cho rằng: những quan điểm truyền thống về"con ngoan, trò giỏi" có thể không còn phù hợp.
"Chúng ta sẽ không thể quan niệm một giáo viên dạy giỏi đồng nghĩa với việcgiáo viên biết thiết lập một hệ thống kỷ luật lớp học chặt chẽ và nghiêm khắc đểxử lý mọi hành vi không đúng với mong đợi của cô. Không thể cho rằng một lớp họctốt là một lớp học hoàn toàn trật tự và người học luôn chăm chú lắng nghe, thựchiện ngay theo hướng dẫn của giáo viên".
Chia sẻ điều này, theo PGS Trần Thành Nam, hoạt động giáo dục phải hướng tới thúc đẩy, kiến tạo một môi trường tíchcực tạo thuận lợi cho việc học tập của học sinh.
Giáo dục không còn chỉ là truyền thụ kiến thức mà chủ yếu là làm thay đổihoặc phát triển các quan niệm của người học, qua đó người học kiến tạo kiến thứcmới đồng thời phát triển trí tuệ và nhân cách của mình nên sẽ không thể áp đặtquá nhiều kỷ luật khắc nghiệt được.
Một lớp họctích cực và hiệu quả theo quan điểm phát triển năng lực sẽ có nhiều tiếng ồn docác em phải hoạt động, trao đổi, đóng vai, làm việc nhóm, đặt câu hỏi hay tiếnhành các thực nghiệm để khám phá kiến thức, luyện tập kỹ năng và rút ra các quyluật để áp dụng vào các tình huống cuộc sống.
Để thúc đẩy tưduy phản biện và tính sáng tạo của người học, không thể kỳ vọng mọi việc tronglớp đều diễn ra theo mong muốn của cô, làm theo ngay những hướng dẫn của giáoviên mà phải chờ đợi những ý kiến trái chiều, những phản biện gây tranh cãi từngười học.
Trong tìnhhình đó, những bài học truyền cảm hứng của giáo viên vẫn là yếu tố quan trọngkhông thể thiếu nhưng người thầy sẽ phải đổi mới phương pháp giảng dạy. Dạy bằngcách kể phải chuyển sang dạy bằng cách hỏi. Dạy học phải dựa trên các hoạt độngđịnh hướng giải quyết vấn đề thực tế.
Việc dạy học phải dần chuyển giao cho cá nhân người họcgánh nặng của việc tự học; vì vậy trong quá trình giáo dục người giáo viên cầntạo điều kiện và khuyến khích người học chủ động lựa chọn phong cách, nội dunghọc tập cũng như tự chịu trách nhiệm về hiệu quả của việc học.
"Việc đánh giáhiệu quả học tập vì thế cũng cần thay đổi căn bản và toàn diện" - PGS Trần Thành Nam nhấn mạnh và làm rõ: Trước đây, chỉđánh giá định lượng qua điểm số cuối mỗi kỳ học, người đánh giá duy nhất làgiáo viên. Nhưng trong bối cảnh mới, phải kết hợp giữa đánh giá định lượng quađiểm số và đánh giá định tính qua việc quan sát hành vi, kết quả hoạt động.
Không chỉ tậptrung vào đánh giá đầu ra cuối mỗi kỳ học mà coi trọng sự tiến bộ trong toànquá trình (coi trọng đánh giá quá trình). Đối tượng đánh giá không chỉ từ mộtnguồn duy nhất (giáo viên) mà phải mở rộng ra thành đánh giá 360 bộ với sự thamgia của giáo viên, phụ huynh, bạn bè đồng trang lứa và tự đánh giá. Trong đó, tựđánh giá là một kỹ năng cốt yếu để giúp người học tự học và tự chịu trách nhiệmvề việc học của mình.
"Để xây dựngđược thói quen tự đánh giá ở học sinh, giáo viên nên áp dụng chủ trương "khôngqui trách nhiệm" đối với các sai sót, coi lỗi lầm là cái tất yếu và là một cơ hộiđể học hỏi.
Người học cầnđược phép tự trình bày sự đánh giá một khi họ đã sẵn sàng hơn là vào một thờiđiểm định sẵn (bởi giáo viên), và họ cần được sử dụng thời gian để cải tiếncông việc của mình nếu họ chưa đạt tiêu chuẩn của việc đánh giá.
Khi thực hiệntự đánh giá, các em cần được giáo viên trao cơ hội để bày tỏ tính cách cá nhânvà được các bạn khác tôn trọng khi trình bày những thu hoạch của mình" – PGS TrầnThành Nam nêu quan điểm.
