Hành vi “giúp sức” của cán bộ Hải quan cửa khẩu Chi Ma
Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03), Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra, đồng thời đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố bị can Lâm Đình Hưng (Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn xuất nhập khẩu Hà Bắc) và 18 bị can khác về tội “Buôn lậu”.
Bên cạnh đó, cơ quan điều tra cũng đề nghị truy tố với bị can Chu Bá Toàn (Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) và Hoàng Thanh Sơn (công chức đội nghiệp vụ Hải quan Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Câu hỏi được đặt ra trong vụ án là 2 bị can Chu Bá Toàn và Hoàng Thanh Sơn đã có hành vi “giúp sức” như nào để 5.000 tấn thuốc bắc lậu từ Trung Quốc “dễ dàng” qua cửa khẩu Chi Ma để vào Việt Nam?
Theo kết luận điều tra, Chu Bá Toàn là Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma và được phân công giao phụ trách công tác chống buôn lậu và giám sát.
Trong 2 ngày 3 và 4/12/2019, Chu Bá Toàn đã buông lỏng quản lý, không tổ chức triển trai việc giám sát trực tiếp và bằng camera đối với hàng hoá, phương tiện trong khu vực giám sát hải quan, không đôn đốc, kiểm tra công việc của các công chức Hải quan dưới quyền theo quy trình Hải quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu tại bãi xe Tuấn Minh.
Sự thiếu trách nhiệm của Chu Bá Toàn trực tiếp dẫn đến cơ quan Hải quan đã không phát hiện được hành vi sang tải trái phép thuốc bắc, hoa quả khô từ 2 xe ô tô Trung Quốc sang 2 xe ô tô do đàn em của Lâm Đình Hưng điều khiển trong khu vực bãi xe Tuấn Minh.
Ngoài ra, Chu Bá Toàn còn có trách nhiệm trong việc không phát hiện hành vi tráo đổi container chứa hàng hoá thuốc bắc với container chứa hàng hoá hoa quả khô để Lâm Đình Hưng và đồng bọn lợi dụng cơ sở nhập khẩu hàng hoá thuốc bắc trái pháp luật.
Kết luận điều tra cũng nêu rõ, Chu Bá Toàn thừa nhận mình không tuân thủ quy định của Luật Hải quan, Nghị định và Quy trình thủ tục Hải quan, đủ căn cứ xác định Chu Bá Toàn đã có hành vi Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại hơn 365 triệu đồng tiền thuế cho Nhà nước.
Quá trình điều tra, Toàn khai báo chưa thành khẩn, che giấu hành vi phạm tội của bản thân, cản trở hoạt động điều tra vụ án. Do đó, cơ quan điều tra đề nghị không xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trong quá trình truy tố, xét xử đối với Toàn.
Đáng chú ý, kết quả trích xuất dữ liệu máy tính của Lâm Đình Hưng và điện thoại của Trần Văn Quang thể hiện từ ngày 25/3/2019 đến ngày 30/11/2019, Hưng và Quang đã đưa Chu Bá Toàn (Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) tổng số tiền 1.542.000.000 đồng.
Ngày 30/7/2019, Hưng đã đưa Toàn và Hoàng Văn Quân (nguyên Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Chi Ma) số tiền 300.000.000 đồng. Theo cơ quan điều tra, những ngày bị can nhận tiền đều trùng khớp với ngày phát sinh các cuộc gọi giữa bị can với Hưng và Quang. Tuy nhiên, bị can Toàn không thừa nhận việc nhận tiền.
Do thời hạn điều tra đã hết và để đảm bảo thận trọng, khách quan, không bỏ lọt tội phạm, cơ quan điều tra quyết định tách tài liệu có dấu hiệu tội đưa, nhận hối lộ để tiếp tục điều tra xử lý theo quy định.
Đối với bị can Hoàng Thanh Sơn, kết luận điều tra cho thấy từ tháng 3/2018 đến tháng 1/2020, Sơn được Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma phân công nhiệm vụ giám sát đối với hàng hoá xuất khẩu.
Ngày 4/12, Sơn được phân công nhiệm vụ giám sát hàng hoá nhập khẩu trên 2 xe tải của Công ty TNHH XNK Ninh Hiệp. Quá trình này, Sơn đã không thực hiện việc giám sát hàng hoá được chở trên xe tải do đàn em của Lâm Đình Hưng điều khiển trong khu vực giám sát Hải quan theo quy trình Hải quan đối với hàng hoá nhập khẩu.
Hành vi thiếu trách nhiệm của Sơn đã trực tiếp dẫn đến việc cơ quan Hải quan đã không phát hiện được hành vi sang tải trái phép thuốc bắc, hoa quả khô từ 2 xe ô tô Trung Quốc sang 2 xe ô tô do đàn em của Lâm Đình Hưng điều khiển trong khu vực bãi xe Tuấn Minh.
Không phát hiện hành vi tráo đổi container chứa hàng hoá thuốc bắc với container chứa hàng hoá hoa quả khô để Lâm Đình Hưng và đồng bọn lợi dụng cơ sở nhập khẩu hàng hoá thuốc bắc trái pháp luật với tổng giá trị thuốc bắc và hàng hoá không khai báo là hơn 4,2 tỷ đồng, gây thiệt hại hơn 365 triệu đồng tiền thuế cho Nhà nước.
Kết luận điều tra cho thấy Hoàng Thanh Sơn đã có hành vi Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại hơn 365 triệu đồng tiền thuế cho Nhà nước.
Quá trình điều tra, Hoàng Thanh Sơn đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra. Do đó, cơ quan điều tra đề nghị xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trong quá trình truy tố, xét xử.
Quá trình điều tra, bị can Sơn đã thừa nhận có nhận 4 triệu đồng của Trần Văn Quang. Trong đó có 2 triệu đồng vào ngày 4/12/2019 và 2 triệu đồng trước đó nhưng không nhớ rõ thời gian.
Kết luận điều tra thể hiện lời khai của Sơn phù hợp với lời khai của Quang. Tuy nhiên, tài liệu theo dõi của Hưng và Quang không cụ thể là ngày nào. Mặt khác, ngày 4/12/2019, Hưng và Quang chưa nhập dữ liệu theo dõi trên máy tính và điện thoại nên chưa đủ căn cứ để xác định Sơn có hành vi nhận hối lộ.
Do thời hạn điều tra đã hết và để đảm bảo thận trọng, khách quan, không bỏ lọt tội phạm, cơ quan điều tra quyết định tách tài liệu có dấu hiệu tội đưa, nhận hối lộ để tiếp tục điều tra xử lý theo quy định.
Hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của cán bộ Trạm kiểm dịch thực vật Chi Ma
Trong kết luận của cơ quan điều tra, Lâm Đình Hưng và Trần Văn Quang (nhân viện Công ty trách nhiệm hữu hạn xuất nhập khẩu Hà Bắc) khai nhận, để thuận lợi trong việc vận chuyển hàng hoá là thuốc bắc được xếp lẫn với hoa quả khô từ Cửa khẩu Chi Ma về kho hàng Long Vỹ (Bắc Ninh), Hưng đã chỉ đạo Quang chủ động chi tiền cho các cán bộ Hải quan từ 1-2 triệu đồng trong quá trình làm thủ tục đăng ký nhập cảnh, mở tờ khai hải quan và 2 triệu đồng/xe cho các cán bộ tại Trạm kiểm dịch Chi Ma trong quá trình lấy mẫu kiểm dịch thực vật đối với các xe hàng.
Cũng theo kết luận này, 2 cán bộ Trạm kiểm dịch thực vật Chi Ma có liên quan đến vụ việc là Nguyễn Thị Thọ và Lê Hồng Mạnh (cùng là Kiểm dịch viên Trạm kiểm dịch thực vật Chi Ma). Ngày 4/12/2019, Thọ và Mạnh được phân công nhiệm vụ tiếp nhận hồ sơ đăng ký kiểm dịch lô hàng của Công ty TNHH XNK Ninh Hiệp do đàn em của Lâm Đình Hưng là Trần Văn Quang đăng ký.
Tuy nhiên, 2 kiểm dịch viên này đã không thực hiện kiểm tra, lấy mẫu trực tiếp lô hàng tài 2 xe tải mà sử dụng mẫu của 3 loại hàng gồm hoa nhài, hoa cúc và đỗ đen do Trần Văn Quang mang đến để kiểm nghiệm và cấp giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật và kiểm tra an toàn thực phẩm hàng hoá có nguồn gốc thực vật nhập khẩu đối với lô hàng nêu trên.
Hành vi của Thọ và Mạnh đã vi phạm Quy định và Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về phương pháp lấy mẫu kiểm dịch thực vật. Ngoài ra, 2 người này đã không phát hiện được trên xe có số hàng hoá là thuốc bắc và một số hàng hoá khác không đúng khai báo hải quan và ngăn chặn kịp thời hành vi phạm tội của các đối tượng.
Với các giấy tờ được Thọ và Mạnh cấp, Trần Văn Quang đã dùng làm điều kiện thông quan với số hàng nhậu lậu có số lượng gần 43 tấn thuốc bắc, hoa quả tẩm ướp không khai báo hải quan, không đăng ký kiểm dịch. Kết quả giám định số hàng trên có giá trị hơn 4,2 tỷ đồng, giá trị thuế phải nộp là hơn 365 triệu đồng.
Kết luận nêu rõ, hành vi của Thọ và Mạnh đủ yếu tố cấu thành tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thất thu hơn 365 triệu tiền Thuế của Nhà nước.
Ngày 3/1/2020, cơ quan điều tra đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh khám xét, Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Thọ và Mạnh về tội danh Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, đến nay VKSND Tối cao vẫn chưa ra các Quyết định phê chuẩn khởi tố bị can và thủ tục tố tụng đối với Thọ và Mạnh.
Ngoài ra, tài liệu điều tra thể hiện Trần Văn Quang đã chủ động chi tiền 2 triệu đồng/xe cho các cán bộ tại Trạm kiểm dịch Chi Ma trong quá trình lấy mẫu kiểm dịch thực vật đối với các xe hàng. Tuy nhiên, Thọ và Mạnh không thừa nhận.
