Bao giờ hết cảnh "được mùa, mất giá"?

Thiếu vốn… trách nhiệm không thuộc Bộ Tài chính

Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về các công trình chậm tiến độ do thiếu vốn, trách nhiệm phân phối vốn của Bộ Tài chính và biện pháp để bảo đảm kế hoạch, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh cho biết, việc phân bổ vốn không phải nhiệm vụ và chức năng của Bộ mà do một cơ quan khác thực hiện. Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng việc phân bổ vốn hiện nay đối với Chính phủ chỉ giao tổng mức trong năm cho các Bộ, ngành còn việc phân bổ vốn là nhiệm vụ của các Bộ và các chủ đầu tư. Còn ở địa phương là do HĐND quyết định trên phương án báo cáo đề xuất của UBND địa phương phân bổ vốn cho các dự án, công trình cụ thể và chủ dự án là người phân phối và bố trí vốn cụ thể.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội sáng ngày 23/11.

Bộ trưởng Ninh cho biết thêm, trước đây có tình trạng công trình chờ vốn (thiếu vốn) nhưng mấy năm gần đây qua kiểm tra thấy rằng đa phần vốn tương đối sẵn sàng. Tuy nhiên do các quy trình thủ tục về giải phóng mặt bằng, đấu thầu, giải ngân… dẫn đến thủ tục chậm tiến độ, qua đó cũng có thể khẳng định nguyên nhân chính không phải là thiếu vốn.

Vấn đề thứ 2, việc tổ chức thành lập Tổng Công ty quản lý vốn Nhà nước để đầu tư vào các danh nghiệp thì cách quản lý hoạt động và vốn của Tổng Công ty này như thế nào để tránh thất thoát? Lý giải, ông Vũ Văn Ninh cho biết, việc thực hiện Tổng Công ty quản lý vốn Nhà nước là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước đã được ghi trong Nghị quyết và được luật hóa. Cùng với tiến trình sắp xếp, đổi mới nâng cao hoạt động của doanh nghiệp sự ra đời của Tổng Công ty này là một trong những giải pháp góp phần thực hiện chủ trương đó nhằm thay đổi phương thức quản lý vốn từ hành chính can thiệp trực tiếp vào doanh nghiệp sang phương thức đầu tư và kinh doanh vốn. Tổng Công ty này không phải đơn vị quản lý Nhà nước về các doanh nghiệp Nhà nước nhưng những doanh nghiệp được giao về cho các Tổng Công ty này thực hiện các chức năng sắp xếp lại, chuyển đổi các doanh nghiệp này.

Hiện nay, Tổng công ty quản lý vốn Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý vốn là trên 900 doanh nghiệp. Đây là những doanh nghiệp trước đây do Bộ, ngành và địa phương quản lý. Với tổng số vốn chiếm khoảng gần 2% tổng số vốn nhà nước tại số doanh nghiệp trên. Phần lớn số vốn còn lại nằm ở các tập đoàn, tổng công ty chưa được giao về đây. Theo phân loại, trong số này có 87% doanh nghiệp cần phải bán và bán hết vốn mà nhà nước không cần nắm giữ chi phối. Đây là chủ trương cổ phần hóa, bán, khoán và cho thuê để rút vốn tập trung đầu tư những lĩnh vực then chốt Nhà nước cần phải chi phối, nắm giữ. Hiện số doanh nghiệp này đang trong quá trình chuyển đổi, sắp xếp và cơ cấu lại. Vì thế nhiệm vụ của Tổng công ty là bán vốn doanh nghiệp ở những nơi Nhà nước không cần nắm giữ. Số vốn bán được tập trung vào một số lĩnh vực, cụ thể như ngành điện, dầu khí.

Bao giờ hết cảnh “được mùa, mất giá”?

Liên quan đến việc bố trí vốn ngân sách thấp không đạt mục tiêu cho việc xây dựng phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, xây dựng nông thôn mới, đại biểu Phạm Xuân Thường (đoàn Thái Bình) đề nghị nêu rõ vai trò tham mưu của Bộ Tài chính.

Bộ trưởng Vũ Văn Ninh báo cáo, xây dựng nông thôn mới là một chương trình lớn, tổng thể gồm rất nhiều các nguồn vốn. Tuy nhiên, xây dựng nông thôn mới đang là chương trình thí điểm tại 11 xã. Việc xây dựng chương trình cũng không phải từ một nguồn vốn bố trí riêng mà phải sử dụng tổng thể tất cả các chương trình hiện đang được Nhà nước, Chính phủ bố trí thực hiện cho phát triển nông thôn mới. Bộ trưởng cho biết, trên địa bàn một xã, tùy theo vùng có rất nhiều chương trình, mục tiêu đang triển khai vốn ngân sách theo chương trình đó như chương trình 135 ở vùng núi, chương trình xây dựng trường học xóa tranh tre nứa lá… cho nên vốn phải được lồng ghép và sử dụng tổng thể các chương trình để thực hiện trên địa bàn chứ không chỉ sử dụng một vốn bố trí hiện nay trong ngân sách. Còn vốn bố trí trong ngân sách được Chính phủ chỉ đạo sử dụng trước hết là quy hoạch nông thôn, địa bàn xã, trên cơ sở quy hoạch được duyệt sẽ bố trí đầu tư triển khai các dự án chương trình theo tinh thần quy hoạch xong đến đâu thì triển khai đến đó.

Đại biểu Trần Hữu Thế (đoàn Phú Yên) chất vấn vấn đề “được mùa mất giá, được giá mất mùa” là thường trực của ngành nông nghiệp để đối phó nhà nước hỗ trợ mua tạm trữ hàng hóa cà phê, lúa… Tuy vậy, nông nghiệp còn nhiếu sản phẩm hàng hóa khác Bộ trưởng có kế hoạch cụ thể nào để khắc phục tình trạng trên một cách có hệ thống.

Theo Bộ trưởng Vũ Văn Ninh, chương trình đối với nông nghiệp, nông dân và nông thôn đã được Nghị quyết của Trung ương khẳng định, trong đó Chính phủ cũng đã có chương trình hành động, có nhiều cơ chế liên quan, một trong số đó là đề án phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn để đảm bảo thu nhập cho nông dân thông qua phát triển nông, lâm, thủy sản mà chúng ta có lợi thế hiện đang giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng. Trong đề án có cả cơ chế chính sách khuyến khích, đầu tư phát triển, hỗ trợ đảm bảo giá, đảm bảo không thất thoát sau thu hoạch… đang được thiết kế, thời gian tới sẽ được Chính phủ nghiên cứu sửa đổi và khi cơ chế này được ban hành sẽ căn bản hơn để đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của người dân.

Giải trình thêm chất vấn của đại biểu Quốc hội về vấn đề “được mùa mất giá, được giá mất mùa”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát đồng tình với giải pháp chiến lược như Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh nêu ra, tập trung vào những mặt hàng lợi thế có khả năng cạnh tranh cao, khả năng tiêu thụ tốt. Tuy nhiên, Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng cho biết bên cạnh đó còn có những giải pháp mang tính ngắn hạn như điều chỉnh quy hoạch, theo dõi phân tích thông tin thị trường để thông tin cho nông dân điều chỉnh sản xuất phù hợp với yêu cầu của thị trường. Hoặc những giải pháp tác động thị trường như hỗ trợ cho doanh nghiệp để thúc đẩy tiêu thụ khi sản xuất ra khối lượng tiêu thụ lớn, thông qua cung cấp tín dụng cho nhân dân để không phải bán vội, cung cấp tín dụng doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng kho để tạm trữ lúa gạo… những giải pháp đang thực hiện đã có những hiệu quả nhất định.

Quang Anh