Bài 1: Chưa học hết tiểu học đã xây đế chế hùng mạnh nhất châu Á

Nằm ở vị trí trang trọng bậc nhất tại Trường đại học Trường Canh rộng lớn, nổi tiếng của Đài Loan, khu lưu niệm gia tộc 2 anh em ruột Wang Yung-ching (Vương Vĩnh Khánh, SN 1917), Wang Yung-Tsai (Vương Vĩnh Tại), 2 “huyền thoại” kinh doanh nổi tiếng bậc nhất hòn đảo này được thiết kế, trưng bày một cách công phu.

Tất cả tái hiện gia cảnh nghèo khó thủa thiếu thời, đến nỗ lực không ngưng nghỉ trong kinh doanh của 2 anh em họ Wang để xây dựng nên đế chế FPG hùng mạnh với đa lĩnh vực.

Tuổi thơ cơ cực

Tài liệu tại phòng trưng bày cũng như thuyết minh của nhân viên tòa văn phòng trưng bày cung cấp thông tin, cách đây khoảng gần 160 năm thời nhà Thanh, do đời sống khó khăn, tổ tiên của ông Wang Yung-ching đã di cư từ Phúc Kiến (Trung Quốc) sang đảo Đài Loan để tìm kiếm cơ hội mưu sinh.

Tới thời cha mẹ ông Wang Yung-ching là Wang Chang-gung (Vương Trường Canh, 1888 - 1961) và bà Wan Zhang Yan (1888 - 1995) dù đã cày ải, gồng mình sản xuất, nhưng đời sống gia đình vẫn hết sức khó khăn.

Vợ chồng ông Wang, bà Wan gồng mình làm việc nhưng vẫn không lo đủ miếng ăn và trang trải chi phí học hành cho 3 đứa con trai.

Nhà ông Wang Chang-gung chỉ có ít đất đồi trồng trà xanh trầy trật, không đủ nuôi mấy miệng ăn. 3 đứa con trai của vợ chồng ông Wang Chang Gung phải sống trong tuổi thơ thiếu thốn đủ bề.

Là con trai cả trong gia đình, ông Wang Yung-ching phải vất vả làm việc ngay từ khi còn là một đứa trẻ. Lúc 5,6 tuổi, hàng ngày, trước khi tới lớp, ông phải lấy nước sinh hoạt cho gia đình từ một chiếc giếng nhỏ. Sau giờ học, ông phải chăn mấy con lợn của gia đình.

Bà Wang phải trồng thêm các loại rau để giúp cậu cả Wang Yung-ching và 2 đứa em lót dạ khi bữa ăn thiếu thốn.

Cuộc sống cơ cực, không đủ điều kiện để theo học cao lên, nên anh cả Wang Yung-ching phải nghỉ học giữa chừng ở bậc tiểu học để ở nhà giúp gia đình mưu sinh. Wang Yung-ching đã sớm rời xa bố mẹ, các em để đi làm tạp vụ cho nhiều nơi. Số tiền ít ỏi làm thuê kiếm được ông đem hết về cho bố mẹ để lo cái ăn cho gia đình.

Ông trải qua nhiều công việc, nhưng chuỗi ngày làm tạp vụ cho cửa hàng bán gạo đã góp phần thay đổi cuộc đời ông và người em trai của mình. Không chỉ hoàn thành công việc cho chủ, ông Wang Yung-ching còn tích cực học học nghề buôn gạo. Tài năng kinh doanh bắt đầu phát lộ bằng việc đầu năm 1932 ông thuyết phục cha chạy vạy đi vay một số tiền 200 tệ để mở tiệm nhỏ cho riêng mình ở Chiayi, Đài Bắc để kinh doanh gạo.

3 anh em họ Wang trong tiệm gạo của mình.

Bắt tay vào kinh doanh, mọi chuyện không hề suôn sẻ vì ông là người mới vào nghề, lại gặp sự cạnh tranh rất gay gắt từ giới thương buôn máu mặt, nhất là thương lái bán gạo của Nhật Bản. Chỉ một thời gian ngắn, số tiền mà bố ông vay cho kinh doanh có nguy cơ thua lỗ, mất trắng. Cha ông lo lắng, nhưng Wang Yung-ching đã không chịu khoanh tay ngồi nhìn cửa hàng phá sản.

Ông trắng đêm suy nghĩ tìm ra nguyên do, tiệm gạo của ông đã nhỏ lại ở vị trí không đẹp và ra đời sau các tiệm gạo khác trong khu vực nên gạo của ông khó cạnh tranh. Trước nguy cơ mất cả 200 đồng tiền vốn, không khoanh tay ngồi chờ khách đến mua, ông đã có phát kiến táo bạo.

Ông chủ động mang gạo tới từng gia đình, một việc làm mà các chủ cửa hàng ở Đài Bắc chưa làm bao giờ. Gạo nói chung thời đó nhiều tạp chất như trấu, sạn, sỏi, nên ông đã tiến hành sàng xảy, làm gạo sạch bóng trước khi giao cho khách hàng.

Ông chủ động mang gạo tới từng gia đình, một việc làm mà các chủ cửa hàng ở Đài Bắc chưa làm bao giờ. Nỗ lực ấy đã giúp ông Wang Yung-ching dành được nhiều thiện cảm của khách hàng, thuận lợi hơn trong kinh doanh gạo.

Mỗi lần đến nhà giao gạo cho khách hàng, ông đều lấy hết gạo cũ trong hũ ra, đổ gạo mới xuống dưới, sau đó mới đổ gạo cũ lên trên để khách dùng trước. Không chỉ sáng tạo trong kinh doanh, Wang Yung-ching òn là một người rất chú ý và chiều khách. Ông tìm hiểu tất cả các khách hàng của mình và đoán định thời điểm khách phải mua gạo để chủ động mang gạo đến cho khách mà không phải đợi khách gọi.

Đa số khách hàng của ông Wang là công nhân và người lao động nghèo, nhiều lúc họ không có tiền khi ông chủ tiệm gạo mang gạo đến định kỳ. Vì thế ông chủ Wang quyết định cứ đến hạn ông sẽ đem gạo đến cho khách hàng nhưng nếu khách chưa có tiền thì ông sẽ nhận tiền sau. Gạo được mang tới từng gia đình, ngon, sạch, giá cả cạnh tranh làm khách hàng rất hài lòng. Nhờ vậy, mọi khách hàng đều quý mến và tin cậy ông. Lúc đầu cửa hàng của ông chỉ bán được mỗi ngày khoảng trên 10 ký, sau đó mỗi ngày bán được tới hơn 100ký.

Cứ thế, cửa hàng gạo của ông Wang Yung-ching phát triển không ngừng, trở thành một điểm kinh doanh gạo có tiếng, cạnh tranh sòng phẳng với giới kinh doanh gạo lâu năm tại Đài Bắc. Một trong hai người em của ông Wang Yung-Tsai (người em còn lại bị mất) cũng ra sức giúp đỡ người anh của mình.

Khi sự nghiệp kinh doanh gạo đang lên như diều gặp gió, thì sóng gió nổi lên với 2 anh em họ Vương. Người Nhật xâm chiếm Đài Loan, đã không để cho hai anh em họ Vương có có cơ hội kinh doanh như trước. Cửa hàng của hai anh em nhanh chóng bị xóa sổ.

Khó khăn trong kinh doanh, cả hai anh em họ Wang rút vốn lui về cùng bố mẹ để chờ cơ hội mới. Thời gian này ông Wang Yung-ching thử thách mình với nghề sản xuất gạch. Tuy nhiên, 2 lò gạch của ông cũng nhanh chóng phải đóng cửa theo lệnh của chính quyền Nhật Bản lúc đó đang chiếm đóng Đài Loan.

Sau buôn gạo, hai anh em Wang Yung-ching và Wang Yung-Tsai từng thử thách mình với nghề sản xuất gạch, nuôi ngỗng. Nhưng những thử thách này đã không mang lại kết quả như mong đợi.

Sau đó, người thanh niên trẻ tuổi bắt đầu nuôi ngỗng. Ông đã phát minh loại thức ăn ngỗng của riêng mình, một hỗn hợp của cỏ dại và cám gạo. Ngỗng được vỗ béo mang lại thành công bước đầu, nhưng ông lại xoay sang đầu tư mở lại nhà máy chế biến gạo vào năm 1946, gần một năm sau khi Nhật đầu hàng đồng minh.

Thời gian này, ông Wang Yung-ching trải qua nhiều thăng trầm cùng lịch sử hòn đảo Đài Loan. Ông thậm chí phải ngồi tù và mất mát nhiều trong kinh doanh.

Bước ngoặt làm nên điều kì diệu

Vào thập kỷ 50 thế kỷ 20, một cơ hội đã đến với hai anh em họ Vương khi công nghệ sản xuất đồ nhựa PVC bắt đầu phát triển mạnh tại Đài Loan. Vốn là người rất hiểu thời cuộc, nhạy bén, năm 1954 Wang Yung-ching chuyển hẳn sang kinh doanh sản phẩm nhựa.

Hai anh em Wang Yung-ching và Wang Yung-tai trong công ty của mình. Cả hai là những người tâm đầu ý hợp trong kinh doanh.

Với số vốn vay 50 triệu USD từ ngân hàng Mỹ, hai anh em họ Wang đã đứng ra thành lập Công ty công nghiệp nhựa Đài Loan và xây dựng nhà máy sản xuất nhựa PVC đầu tiên ở Kaohsiung (Cao Hùng) và bắt đầu sản xuất vào năm 1957. Đến nay, Formosa Plastic Group trở thành nhà sản xuất nhựa PVC lớn nhất Đài Loan, gắn liền với tên tuổi của nhà sáng lập Wang Yung-ching.

Hai anh em họ Wang – những người sáng lập tập đoàn Formosa đều đã qua đời. Năm 2008, người anh Wang Yung-ching qua đời ở tuổi 91 với lượng tài sản ước tính khoảng 6,8 tỷ USD.

Hai anh em Wang Yung-ching và Wang Yung-Tsai bên cạnh mẹ lúc sinh thời.

Sau một thời gian lâm bệnh nặng, người em Wang Yung-Tsai cũng qua đời vào ngày 27/11/2014, tại Đài Loan.

Sau khi 2 anh em họ Wang qua đời, tập đoàn FPG tại Đài Loan được điều hành bởi Wang Yung-Yuen, người con trai cả của ông Wang Yung-Tsai.

(Còn nữa)