Bệnh đái tháo đường (hay còn gọi là tiểu đường) là bệnh mãn tính, tiến triển. Đường trong máu cao và kéo dài là nguyên nhân chủ yếu gây nên những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới cuộc sống và chất lượng cuộc sống của người bệnh như tổn thương mắt gây ra mù loà, suy thận, nhiễm trùng bàn chân, cắt cụt chi.
Đặc biệt đái tháo đường gây biến chứng tim mạch như tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim… Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho bệnh nhân đái tháo đường.
Theo thống kê của Liên đoàn đái tháo đường Thế giới (IDF), cứ 24h, trên thế giới lại có 3.600 trường hợp đái tháo mới được chẩn đoán, 580 người bị tử vong, 225 người bị cắt đoạn chi, 120 người bị suy thận giai đoạn cuối và 55 người bị mù do bệnh đái tháo đường gây nên.
Trên thế giới, mỗi năm có 3,2 triệu người chết vì các bệnh liên quan đến đái tháo đường tương đương với số người tử vong vì bệnh HIV/AIDS. Bệnh đái tháo đường đang là gánh nặng cho kinh tế xã hội, chi phí để điều trị các biến chứng của bệnh tiểu đường đã chiếm 5-10% kinh phí chi cho chăm sóc y tế chung trên toàn thế giới.
Một thực tế đáng lo ngại là trong cộng đồng có > 60% bệnh nhân tiểu đường chưa được chẩn đoán, bệnh xuất hiện ngày càng nhiều ở lớp trẻ khi tỷ lệ thừa cân, béo phì tăng nhanh…
Các công trình nghiên cứu về dịch tễ học trong 30 năm qua đã cho thấy bệnh đái tháo đường tuýp 2 tăng lên không ngừng. Nếu năm 1985, ước đoán có 30 triệu người trên thế giới mắc bệnh đái tháo đường thì một thập kỷ sau, con số này đã là 150 triệu người.
Cho tới nay, theo số liệu của IDF, số người bị tiểu đường đã vượt quá 285 triệu. Cho dù các hoạt động phòng chống có hiệu quả, IDF cũng tiên đoán tổng số người bị tiểu đường sẽ là 435 triệu vào năm 2030.
Ở nước ta, nếu như năm 1990 của thế kỷ trước, tỷ lệ bệnh này chỉ từ 1,1 đến 2,5%, thì nghiên cứu gần đây của Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho thấy, tỷ lệ bệnh tiểu đường lứa tuổi từ 30-60 ở nước ta là 5,7%, ở một số thành phố và khu công nghiệp lớn tỷ lệ này còn cao hơn từ 7-10%.
Sự gia tăng này cho thấy sự bùng nổ của bệnh và tiểu đường đã trở thành gánh nặng về chăm sóc y tế, làm tổn hại đến thành tựu phát triển kinh tế xã hội của mọi quốc gia.
Thạc sĩ Nguyễn Huy Cường phòng khám 133 Thái Hà cho biết, so với các nước, số người mắc bệnh tiểu đường Việt Nam sẽ tăng nhanh hơn. Ở Việt Nam xuất phát điểm khá thấp, số người mắc tiểu đường khoảng 2% dân số. So với Singapore số người mắc tiểu đường ở người lớn khoảng 14%.
Dân số nước ta trẻ nhưng tỷ lệ người ít vận động, uống rượu bia nhiều lại cao, chính vì vậy trong tương lai bệnh nhân bị tiểu đường sẽ tăng lên rất nhiều.
Sau 15 năm nữa con số này tăng gấp 2 – 3 lần. So với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương có tỷ lệ người mắc tiểu đườngđường tăng 170%, nhưng với người Việt Nam tỷ lệ này sẽ là khoảng 300%, thạc sĩ Cường khuyến cáo.
Hãy “khoá” gen ngay hôm nay để bệnh tiểu đường không có cơ hội phát triển
Bệnh tiểu đường có yếu tố nội tại trong gen. Nhưng nếu không được nhúng vào trong môi trường thích hợp thì gen này sẽ “khoá” cả đời nên chúng ta không sợ mắc bệnh nữa. Chúng ta sẽ quay về thời kỳ 30 năm trước tỷ lệ người bị đái tháo đường rất ít, đa số ở người lớn tuổi.
Nhưng thạc sĩ Cường cho rằng hiện nay đã có bệnh nhân tiểu đường lứa tuổi 20 – 30.
Bình thường việc thay đổi gen diễn ra hàng nghìn năm nhưng hiện nay chỉ vài chục năm đã thay đổi, chủ yếu do lối sống, ít vận động, phương tiện đi lại có động cơ, máy móc thay thế con người, đi công trình bằng thang máy, sự giảm vận động đó khiến cơ bắp lười đi, sử dụng ít đường glucozơ dẫn đến thừa đường.
Thói quen ăn uống thay đổi, ăn nhiều lại vận động ít. Thạc sĩ Cường đưa ra các so sánh “ở các trung tâm thể thao ít người chơi mà những quán bia, nhà hàng bất kể trưa hay tối lúc nào cũng đông người. Lúc đó, chúng ta nhìn thấy con người ăn nhậu ở mức độ cao hay thấp”.
Năng lương nạp vào ít tiêu hao chính hai yếu tố này nhúng gen gây tiểu đường vào môi trường dư cân, béo phì làm cho nó kích hoạt gen, mở khoá gen rối loạn chuyển hoá đường, mỡ dẫn đến tiểu đường. Các yếu tố khác như nội tại thực phẩm như kháng sinh, chất kích thích tăng trưởng dư lượng cũng là nguyên nhân gây tiểu đường .
Ngoài ra, Thạc sĩ Cường nhấn mạnh các độc tố của môi trường như tồn dư chất tăng trọng trong chăn nuôi, stress, vỏ nhựa chai nước đựng nước uống, lối sống ăn thức ăn dễ tiêu làm bệnh nhân tiểu đường tăng lên.
Chính các yếu tố trên, thạc sĩ Cường đưa ra hai cách đơn giản nhất để mỗi người có thể tự “khoá” gen gây tiểu đường lại bằng cách ăn uống phù hợp và phải có luyện tập. Nếu ăn nhiều một chút nhưng có luyện tập thể dục thể thao thì không lo bệnh tật.
Mỗi người có thể chọn cách luyện tập theo từng lứa tuổi, thể trạng cho phù hợp không để đường dư thừa tránh tăng đường máu. Mỗi người chỉ cần thực hiện vận động, tập luyện 30 phút 1 ngày là gen gây bệnh không còn môi trường để kích hoạt.
Đặc biệt bệnh này có yếu tố di truyền, bố hay mẹ bị tiểu đường di truyền cho con thì 10 – 15%. Cả bố và mẹ đều bị thì khả năng di truyền là 70% vì thế mỗi người hãy tự biết cân bằng lối sống để không “mở khoá” cho gen tiểu đường phát triển.
