Làng nghề truyền thống
Những ngày áp Tết, làng nghề làm miến dong lại nhộn nhịp tiếng người, tiếng xe cộ. Ai cũng hối hả không ngơi tay để có những gói miến dong ngon nhất phục vụ khách hàng trong dịp Tết Nguyên Đán. Chị Triệu Thị Ngần, chủ cơ sở sản xuất miến dong tư nhân tại xã Côn Minh, huyện Na Rì cho biết: Cả năm chỉ có những ngày cận Tết là nhộn nhịp nhất, miến làm ra tiêu thụ rất nhanh.
Năm nay, tuy giá củ dong xuống thấp và giá tinh bột cũng giảm nhưng bù lại giá miến vẫn ổn định nên nhiều gia đình làm miến vẫn có lãi. “Những ngày này, gia đình tôi phải nâng công suất lên gấp 3 - 4 lần so với ngày thường để kịp có hàng giao cho khách. Với giá bán dao động từ 45.000 - 50.000 đồng/kg miến thì nhiều hộ gia đình cũng thu về hàng chục triệu đồng sau mỗi vụ miến. Nhờ làm miến dong mà nhiều hộ gia đình có của ăn của để, có tiền sửa sang lại nhà cửa và mua sắm Tết” - chị Ngần chia sẻ.
Nghề làm miến dong có từ lâu đời ở Bắc Kạn và nó đã trở thành nghề truyền thống của người dân nơi đây. Hàng năm, cứ vào độ cuối tháng 2 âm lịch, những gia đình làm miến lại vác cuốc lên nương trồng dong riềng. Không mất nhiều công sức chăm bón nhưng phải đợi đến tận cuối năm, khi cây dong riềng bắt đầu lụi, thân cây khô héo, bà con mới thu hoạch về để làm miến. Đây cũng là lúc vào vụ miến mới. Mấy năm trở lại đây, khi công nghệ bảo quản tinh bột dong tốt hơn thì họ có thể sản xuất miến quanh năm.
Dọc các triền đồi, thửa ruộng, người dân hối hả thu hoạch những diện tích dong riềng còn lại để bán cho các cơ sở sản xuất tinh bột và làm miến. Những chuyến xe của thương lái dưới xuôi lên thu mua miến cũng tấp nập ra vào. Các cơ sở sản xuất miến cũng “căng sức” để sản xuất hết công suất làm sao có hàng kịp giao cho thương lái. Các cơ sở sản xuất miến dong lớn ở Bắc Kạn như Nhất Thiện, Triệu Thị Tá, Tân Sơn, Vạn Xuân,Tài Hoan, Chính Tuyển… những ngày này sản xuất từ 100 - 200 tấn củ dong tươi và 50 – 70 tấn bột /ngày. Những cơ sở nhỏ hơn thì sản xuất từ 10 - 20 tấn củ/ngày.
 |
|
Để thương hiệu vươn xa
Côn Minh là vùng làm miến dong lâu đời nhất Bắc Kạn, miến dong Côn Minh được làm hoàn toàn từ tinh bột củ dong riềng và bằng phương pháp thủ công, không sử dụng hóa chất nên sợi dai, giòn, vị ngọt mát, thơm ngon rất đặc trưng. Hiện, xã Côn Minh có 32 cơ sở chế biến, trong đó có 8 xưởng chuyên sản xuất miến, 15 xưởng vừa sản xuất tinh bột vừa làm miến, số còn lại sản xuất tinh bột để bán.
Ông Trịnh Xuân Huấn, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã sản xuất và chế biến miến dong Côn Minh cho biết: Đây là vùng được coi là nơi khởi nguồn của nghề trồng và chế biến các sản phẩm từ cây dong riềng, trong đó có miến dong. Được sự hỗ trợ về cơ chế, giống, vốn, phân bón của Nhà nước, cây dong riềng ở Côn Minh đang ngày càng phát huy hiệu quả giúp dân xóa đói, giảm nghèo và làm giàu. Mỗi vụ sản xuất, các cơ sở chế biến tinh bột dong trên địa bàn thu hút trên 200 lao động, đặc biệt vào dịp áp Tết làng miến dong nhộn nhịp, tấp nập hơn cả.
Tuy nhiên, ông Huấn cũng trăn trở một điều là hiện nay các cơ sở sản xuất miến dong đã không còn làm thủ công do năng suất thấp, thay vào đó họ làm bằng máy nhanh hơn và cho năng suất cao hơn. Điều này đã làm mai một đi nét đẹp, nét văn hóa và đặc trưng của làng nghề làm miến dong truyền thống.
Miến dong Bắc Kạn đã khẳng định được thương hiệu, được nhiều người biết đến và đặc biệt còn lọt vào top “100 Sản phẩm, dịch vụ uy tín chất lượng năm 2013”. Miến dong Bắc Kạn cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Qua đó, giúp quảng bá sản phẩm, bảo vệ quyền lợi của cả người sản xuất và người tiêu dùng, nâng cao giá trị kinh tế và thị phần trên thị trường, góp phần tăng thu nhập, giảm nghèo cho nhân dân tạo điều kiện tốt để các cấp, các ngành và bà con nông dân phát triển trồng và chế biến cây dong riềng trên địa bàn.
Tuy nhiên, để nghề làm miến dong phát triển bền vững cũng như đưa cây dong riềng trở thành cây trồng chủ lực thì cần có một chính sách quy hoạch vùng trồng hợp lý, hỗ trợ và tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, khẳng định thương hiệu và bảo vệ nhãn hiệu tập thể. Có như vậy mới giúp người dân yên tâm trồng dong riềng và sản xuất miến dong, đưa sản phẩm miến dong vươn xa hơn nữa.
