Chắc hẳn bạn đã từng xem những nghi lễ như đi trên lửa trên TV hoặc ngoài đời nhưng có bao giờ bạn thắc mắc, tại sao người đi trên than hồng lại không hề bị bỏng hay làm sao. Vậy nguyên lý khoa học nào giúp họ làm được điều đó?
Thực tế vào những ngày hè nóng thiêu đốt, khi nhiệt độ ngoài trời vượt quá 40 độ C, mặt đường nhựa có thể đạt tới trên 60 độ C. Nhưng thậm chí ngay cả nhiệt độ dưới 60 độ C cũng đủ khiến bàn chân bạn bị phỏng rộp rất nguy hiểm. Việc đi bộ bằng chân trần trên bề mặt có nhiệt độ xấp xỉ 45 độ C trong ít nhất một phút hoặc nhiều hơn có thể khiến bạn bị bỏng cấp độ hai.
Nguy hiểm là vậy nhưng tại sao chúng ta vẫn thấy có nhiều người đi được trên than hồng mà không hề bị bỏng trên bàn chân? Câu trả lời không nằm ở một phép thuật hay bùa chú nào cả mà là nhờ kiến thức vật lý và sinh học.
Đôi nét về nghi lễ đi trên tro nóng hoặc than hồng
Theo Scienceabc, đi trên lửa hoặc nghi lễ đi trên tro nóng, than hồng (Firewalking) được hiểu là việc đi chân trần trên mặt sàn dải đầy than hồng hoặc than củi, có phủ một lớp tro nóng. Mặc dù nghi lễ đi trên than hồng đã xuất hiện ở nhiều nền văn hóa trên thế giới từ khá sớm nhưng niên đại gần nhất chúng ta biết về nghi lễ này rơi vào khoảng năm 1200 trước Công nguyên.
Nghi lễ này thường mang yếu tố tâm linh hoặc tôn giáo. Nó được dùng để kiểm tra sức mạnh của một cá nhân hoặc sự mộ đạo và đức tin tôn giáo của họ. Thậm chí có nhiều người cho rằng, nghi lễ này có thể giúp thanh lọc cơ thể và đem đến một nguồn sức mạnh tâm linh cho những ai dám bước chân trên than hồng.
Khoa học lý giải ra sao về hành động đi trên tro nóng hoặc than hồng
Hội đồng nghiên cứu tâm lý thuộc Đại học London đã thực hiện một trong những nghiên cứu khoa học sớm nhất về nghi lễ đi trên than hồng. Họ đã thử tìm hiểu và phân tích trường hợp của hai người đi trên than hồng để biết hiện tượng khoa học nào đằng sau màn trình diễn ấn tượng đó.
Năm 1935, một nhà khoa học Ấn Độ và hai người Anh đã thử đi trên than hồng với một hố lửa cao 3,6 mét. Hai năm sau vào năm 1937, một người đàn ông Ấn Độ và một vài người Anh khác cũng đi trên một bề mặt trải đầy than hồng từ gỗ.
Tuy nhiên trong tất cả các thử nghiệm trên, không ai trong số những người biểu diễn đi trên than hồng bị bỏng, mặc dù có một vài nốt phồng nhỏ không đáng kể.
Sau quá trình phân tích và áp dụng kiến thức vật lý và sinh học, các nhà khoa học Anh phát hiện ra rằng, không hề có đức tin tôn giáo hay sức mạnh tâm linh nào giúp một người đi được trên than hồng. Tất cả nhờ vào độ dẫn nhiệt cực thấp của than và thời gian tiếp xúc ngắn giữa chân người đi với than hồng.
Để hiểu rõ hơn nghi lễ này thông qua góc nhìn khoa học, chúng ta hãy cùng xem xét kỹ những yếu tố giúp một người có thể đi chân trần trên than hồng mà không bị bỏng.
Đầu tiên, người ta sẽ đốt củi để lấy than hồng trước và đảm bảo rằng nó vẫn cháy âm ỉ nhưng không phát ra ngọn lửa. Tất nhiên, họ đang đi trên than hồng chứ không phải là lửa.
Thứ hai, đa số người ta thường sử dụng gỗ cứng và than củi thường trong các nghi lễ đi trên than hồng. Tại sao lại như vậy? Hóa ra gỗ là một chất cách nhiệt rất tốt ngay cả khi chúng đang cháy. Đặc biệt than còn có khả năng cách nhiệt tốt hơn gấp 4 lần so với gỗ cứng.
Thứ ba là bề mặt than hồng còn được phủ thêm một lớp tro. Nếu như ban ngày, chúng ta nhìn thấy khá rõ những lớp tro này nhưng đa số các nghi lễ đi trên than hồng đều được tổ chức vào ban đêm nên người ta ít khi nhận ra điều này. Giống như gỗ và than, tro cũng là một chất dẫn nhiệt kém nên giúp làm chậm quá trình truyền nhiệt từ than đến chân của con người.
Nhưng yếu tố quan trọng nhất phải kể đến giúp than hồng không gây bỏng cho một người đó là thời gian tiếp xúc. Tuy nhiên điều này không có nghĩa bạn cần phải chạy để giảm thời gian tiếp xúc với bề mặt than hồng. Chính ra việc chạy càng khiến chân dễ giẫm mạnh vào than, dẫn đến bị bỏng ở chân.
Bí quyết nằm ở việc đi bộ thật nhanh và phải đảm bảo mỗi bước chân của bạn chỉ mất chưa đến nửa giây. Trong quá trình chạy trên đoạn đường trải đầy than hồng có độ dài từ 3 – 4,5 mét, bàn chân sẽ chỉ được phép tiếp xúc với than hồng trong khoảng vài giây.
Tất nhiên ngay cả khi bạn đã nắm được bí quyết đi trên than hồng thì mọi thứ vẫn rất nguy hiểm nếu không thực hiện đúng kỹ thuật. Đôi khi một viên than hồng nóng có thể bất ngờ bám vào chân của bạn và gây bỏng nặng.
Nguy hiểm nhất là việc vấp ngã cả người vào than hồng. Nó sẽ gây ra những đau đớn tột cùng, thậm chí khiến tử vong nếu không kịp kéo nạn nhân khỏi than hồng.
