Huy động xã hội hóa chưa được đánh giá kỹ lưỡng
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thông tin, Chương trình phục hồi kinh tế gồm hỗ trợ tài khóa khoảng 291 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ tiền tệ khoảng 46 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ qua các quỹ khác 10 nghìn tỷ đồng và một số khoản khác.
Báo cáo thẩm tra về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, một số chính sách hỗ trợ dự kiến triển khai nhưng chưa được tính toán vào quy mô hỗ trợ tổng thể. Do vậy, về quy mô tổng thể chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách khác, đề nghị bổ sung, tính toán lại số liệu, làm rõ tổng quy mô của các chính sách hỗ trợ. Ngoài ra, theo Ủy ban, cần có đánh giá tác động đầy đủ, nhiều chiều của việc thực hiện các chính sách nêu trên.
Về chính sách tài khóa, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, cơ quan này tán thành việc chấp nhận thâm hụt Ngân sách Nhà nước tăng ở mức cao hơn. Mỗi năm tăng khoảng 1% đến 1,2% GDP trong 2 năm thực hiện chương trình phục hồi kinh tế (2022-2023).
Về chính sách thuế, Ủy ban Kinh tế cũng thống nhất với chủ trương miễn, giảm một số loại thuế, phí. Trong đó thống nhất chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% áp dụng cho các mặt hàng chịu thuế suất 10% nhưng đề nghị rà soát đối tượng áp dụng. Cần tập trung vào các ngành, lĩnh vực cần được kích cầu, có tác dụng lan tỏa, cần loại trừ các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Ông Thanh cho biết vấn đề huy động xã hội hóa trong giai đoạn tới chưa được đánh giá kỹ lưỡng, việc tính toán chi phí thực tế được khấu trừ có nhiều rủi ro. Do đó, đề nghị thực hiện theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Ngoài ra, đề nghị giới hạn đối với khoản ủng hộ, tài trợ bằng tiền.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị cân nhắc quy mô, liều lượng của việc miễn, giảm thuế. Theo ông Thanh, có nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu biện pháp cho trừ bổ sung theo tỷ lệ nhất định trên cơ sở chi phí thực tế để tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Điều này được áp dụng trong ngắn hạn. Đó là chi phí tạo tài sản cố định trong 2 năm 2022 - 2023 và chi phí lao động năm 2022. Đồng thời tăng thuế đối với giao dịch chứng khoán, bất động sản, lĩnh vực kinh doanh trên nền tảng kỹ thuật số. Ngoài ra, có thể tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng cần hạn chế tiêu dùng.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết thống nhất việc chi trực tiếp từ Ngân sách Nhà nước sử dụng để chi đầu tư phát triển. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ rà soát kỹ danh mục đề xuất, bảo đảm hiệu quả thiết thực, phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công, phù hợp với khả năng hấp thụ, giải ngân vốn đầu tư công.
Về nguồn tăng thu, tiết kiệm chi năm 2021, ông Thanh cho biết đa số ý kiến nhất trí việc sử dụng 6.600 tỷ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương năm 2021. Điều này để hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động và đề nghị cần có giải pháp phù hợp, hiệu quả, tránh trục lợi.
Riêng về chính sách hỗ trợ lãi suất, ông Thanh lưu ý cần tập trung vào một số ngành, lĩnh vực quan trọng, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ. Hoặc những đơn vị này có khả năng phục hồi, được bảo lãnh tín dụng.
Chú trọng khoản vay tạo dư địa cho phục hồi và phát triển như việc cải tạo chung cư cũ, xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân thuê và thuê mua… Quy định rõ đối tượng, phạm vi, điều kiện vay vốn, kiểm soát chặt chẽ, tránh trục lợi chính sách.
Về tăng thêm hạn mức phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh cho Ngân hàng Chính sách Xã hội, lãnh đạo Ủy ban Kinh tế cho rằng cần rà soát khả năng giải ngân, cân nhắc về mức tăng hạn mức cụ thể.
Bổ sung chính sách thu hút lao động quay trở lại làm việc
Nêu ý kiến về gói tiền tệ của Chính phủ, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị cần lượng hóa các giải pháp của chính sách tiền tệ để đánh giá tác động đến nền kinh tế.
Bên cạnh đó, ông đề nghị xem xét thêm một số vấn đề. Cụ thể như chủ động sử dụng đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các công cụ của chính sách tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất khoảng 0,5% đến 1%, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên.
Việc tiếp tục tái cấp vốn và gia hạn vay tái cấp vốn đối với Ngân hàng Chính sách Xã hội để cho người sử dụng lao động vay trả lương cho người lao động cần có giải pháp mang tính khả thi, tổ chức triển khai nhanh trong thực tế.
Về huy động nguồn lực, theo ông Thanh, để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, đề nghị báo cáo cụ thể khả năng vay và trả nợ quốc gia cũng như các phương án huy động vốn theo lộ trình cụ thể, khả năng hấp thụ vốn. Đồng thời, cần nghiên cứu, làm rõ một số vấn đề.
“Việc vay nợ phải phù hợp với tiến độ sử dụng vốn, phù hợp với khả năng thực hiện và giải ngân các dự án đầu tư công, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn. Trong trường hợp thu, chi ngân sách Nhà nước khả quan hơn, cần nỗ lực duy trì các chỉ tiêu an toàn nợ trong mức cảnh báo...” – Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhấn mạnh.
Đối với lao động, việc làm và an sinh, xã hội, Ủy ban Kinh tế đề nghị, cần có chính sách hợp lý hỗ trợ tiền thuê nhà trọ đối với nhóm lao động phi chính thức. Bổ sung chính sách thu hút lao động quay trở lại làm việc cũng như chính sách hỗ trợ phát triển việc làm công tại các địa phương.
Các dự án đầu tư nâng cao năng lực cho các Trung tâm dịch vụ việc làm, trường cao đẳng nghề chất lượng cao... cần báo cáo rõ mức độ chuẩn bị đầu tư. Đồng thời đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả.
Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế đề nghị hoàn thiện các chính sách trợ giúp xã hội. Tăng cường cơ chế, chính sách liên quan đến người di cư, đặc biệt là các điều kiện thiết yếu.
