Theo giới chuyên gia, thói quen kéo tóc, nhổ tóc thường xuyên có thể là biểu hiện của chứng bệnh trichotillomania thời thơ ấu. Tình trạng sức khỏe tâm thần này liên quan đến việc thường xuyên bị thôi thúc nhổ tóc khỏi da đầu, lông mày, lông mi hoặc các khu vực khác, dẫn đến rụng tóc hàng loạt.
Nhưng với sự kiên nhẫn và các chiến lược hỗ trợ, trẻ có thể quản lý và thậm chí vượt qua chứng trichotillomania.
Lý do trẻ hay nhổ tóc khi căng thẳng
 |
| Để hỗ trợ một đứa trẻ bị căng thẳng, cha mẹ cần tạo ra môi trường nuôi dưỡng và cung cấp các công cụ giúp con quản lý căng thẳng một cách hiệu quả. (Ảnh: ITN) |
Đối với một số trẻ, hành động nhổ tóc trong lúc căng thẳng mang lại cảm giác nhẹ nhõm hoặc mất tập trung tạm thời để né tránh những cảm xúc hoặc tình huống quá sức.
Nói cách khác, hành động nhổ tóc tạo ra cảm giác vật lý giúp chuyển hướng sự chú ý khỏi nỗi đau tinh thần. Nó cũng mang lại cảm giác kiểm soát được trong những tình huống mà trẻ cảm thấy bất lực hoặc lo lắng.
Chứng trichotillomania ở trẻ em có phải là rối loạn sức khỏe tâm thần?
Những người mắc chứng trichotillomania thường có một hoặc nhiều bệnh đi kèm (tình trạng xảy ra cùng lúc), chẳng hạn như rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), trầm cảm hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
Cũng có một số người mắc chứng trichotillomania mà không kèm theo các tình trạng sức khỏe tâm thần, nhưng nó có liên quan đến một số tình trạng khác.
OCD
Trichotillomania thường được coi là một phần của các rối loạn liên quan đến OCD vì nó liên quan đến các hành vi lặp đi lặp lại.
Một số nghiên cứu ở các cặp song sinh đã gợi ý mối liên hệ di truyền giữa trichotillomania và các tình trạng khác liên quan đến OCD, chẳng hạn như rối loạn trầy xước (rách da).
Rối loạn lo âu
Trichotillomania thường xảy ra đồng thời với các rối loạn lo âu như rối loạn lo âu xã hội, rối loạn lo âu tổng quát và rối loạn hoảng sợ. Nó cũng thường liên quan đến cảm giác lo lắng hoặc đau khổ được xác định bởi hành động giật tóc.
Trong một nghiên cứu năm 2017 với 530 người trưởng thành mắc chứng trichotillomania, khoảng 28% số người tham gia cũng mắc chứng rối loạn lo âu.
Tỷ lệ phần trăm có thể tương tự ở trẻ em. Các tác giả của một nghiên cứu khác năm 2017 trích dẫn các nghiên cứu cũ hơn, trong đó 24–30% trẻ em mắc chứng trichotillomania cho biết chúng lo lắng với hành vi nhổ tóc của mình.
Rối loạn trầm cảm
Các triệu chứng trầm cảm khá phổ biến với trichotillomania. Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) được coi là phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh trichotillomania ở người lớn và cũng có thể hữu ích cho trẻ em.
Người lớn mắc chứng trichotillomania ngoài trầm cảm và lo lắng còn có các triệu chứng nghiêm trọng khác. Điều này cũng có thể đúng với trẻ em, mặc dù vẫn cần nghiên cứu thêm.
Tăng động giảm chú ý (ADHD)
Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa ADHD và trichotillomania, mặc dù mối liên hệ này không mạnh mẽ như các rối loạn nêu trên.
Trong một nghiên cứu năm 2022 trên 308 người trưởng thành mắc chứng trichotillomania, các nhà nghiên cứu phát hiện 15,3% số người tham gia cũng mắc chứng ADHD.
Điều quan trọng cần lưu ý là việc cưỡng bức nhổ tóc không phải lúc nào cũng được phân loại là chứng trichotillomania. Để việc nhổ tóc được chẩn đoán là chứng trichotillomania, nó phải gây ra sự đau khổ hoặc suy giảm đáng kể trong hoạt động hàng ngày.
Theo giới chuyên gia, để hỗ trợ một đứa trẻ bị căng thẳng, cha mẹ cần tạo ra môi trường nuôi dưỡng và cung cấp các công cụ giúp con quản lý căng thẳng một cách hiệu quả. Ngoài ra, cách tiếp cận có thể sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ.
Hỗ trợ tinh thần
 |
| Trò chuyện cởi mở và trung thực với con về thói quen nhổ tóc. (Ảnh: ITN) |
- Giữ bình tĩnh: Tiếp cận tình huống một cách bình tĩnh và không phán xét. Tránh bực bội hoặc tức giận vì điều này có thể khiến con cảm thấy xấu hổ.
- Nói chuyện với con: Trò chuyện cởi mở và trung thực với con về thói quen nhổ tóc. Khuyến khích con chia sẻ cảm xúc của mình và bất kỳ tác nhân nào có thể gây ra hành vi này.
- Lắng nghe tích cực: Hãy chú ý đến con mà không phán xét. Xác thực cảm xúc của con và cho con biết bạn luôn ở bên cạnh để hỗ trợ con.
Thay đổi ngay lập tức
- Xác định các tác nhân: Giúp con nhận biết các tác nhân khiến con nhổ tóc, chẳng hạn như căng thẳng, lo lắng hoặc buồn chán. Sau khi bạn đã xác định được các nguyên nhân có thể xảy ra, hãy tìm kiếm các cơ chế đối phó hoặc sự xao lãng thay thế.
- Sử dụng rào cản hoặc vật gây xao lãng: Cân nhắc sử dụng găng tay, mũ hoặc đồ chơi để tạo rào cản vật lý hoặc vật gây xao lãng ngăn cản con nhổ tóc.
- Hạn chế các yếu tố gây căng thẳng: Xác định và giảm thiểu các yếu tố gây căng thẳng khi có thể. Ví dụ, nếu một số hoạt động hoặc tình huống nhất định thường xuyên khiến con căng thẳng, hãy tìm cách để giảm bớt áp lực.
- Khuyến khích sự củng cố tích cực: Khen ngợi con khi con cố gắng chống lại sự thôi thúc nhổ tóc. Sự củng cố tích cực có thể là động lực mạnh mẽ để con thay đổi hành vi.
Can thiệp dài hạn
-Dạy con các kỹ thuật quản lý căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thở sâu, chánh niệm và hình dung có thể giúp con xoa dịu tâm trí trong những giây phút căng thẳng.
- Khuyến khích sở thích và sự sáng tạo: Cho con tham gia vào những sở thích hoặc hoạt động mà chúng yêu thích. Vẽ, viết, âm nhạc hoặc bất kỳ phương tiện sáng tạo nào khác đều giúp giảm căng thẳng.
- Theo dõi tiến độ: Theo dõi sự tiến bộ và thất bại của con. Hãy ăn mừng những chiến thắng nhỏ và kiên nhẫn vì việc vượt qua hội chứng trichotillomania có thể diễn ra từ từ.
Quản lý chứng trichotillomania của con
Điều trị chứng trichotillomania ở trẻ em thường bao gồm sự kết hợp của nhiều phương pháp:
- Trị liệu hành vi: Liệu pháp hành vi nhận thức và đào tạo đảo ngược thói quen thường được sử dụng cho bệnh trichotillomania. Những liệu pháp này giúp con xác định các tác nhân gây nhổ tóc và dạy các hành vi thay thế.
- Tư vấn hỗ trợ: Tư vấn cá nhân hoặc gia đình có thể giúp con hiểu và quản lý những cảm xúc liên quan đến việc nhổ tóc.
- Thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc để giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh đi kèm, đặc biệt nếu con bạn mắc chứng lo âu hoặc rối loạn tâm trạng tiềm ẩn.
