Nguy cơ dâng nước biển và biến đổi thời gian trong ngày
Theo cảnh báo từ các nhà khoa học, tốc độ quay của Trái Đất sẽ gia tăng nhẹ ngày 6/8 do ảnh hưởng từ lực hút của Mặt Trăng. Sự thay đổi này khiến Trái Đất quay nhanh hơn một chút tại các cực, rút ngắn khoảng 1,25 mili giây khỏi chu kỳ 24 giờ thông thường.
Dù con số này quá nhỏ để con người có thể cảm nhận trực tiếp, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu xu hướng này tiếp diễn mà không được kiểm soát, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.
Khi hành tinh quay nhanh hơn, lực ly tâm tăng lên sẽ đẩy nước biển từ 2 cực về phía xích đạo. Chỉ cần tăng tốc khoảng 1,6 km/h, mực nước biển ở vùng xích đạo có thể dâng lên vài centimet, đe dọa nhấn chìm các thành phố ven biển thấp vốn đã dễ bị tổn thương trước hiện tượng nước biển dâng.
Trong các kịch bản cực đoan hơn, nếu tốc độ quay tăng thêm 160 km/h, những khu vực rộng lớn quanh xích đạo có thể bị ngập do nước biển từ 2 cực dồn về, làm thay đổi đáng kể hình dạng các đường bờ biển và buộc hàng triệu người phải di dời.
Ngoài nguy cơ ngập lụt, việc Trái Đất quay nhanh hơn cũng sẽ rút ngắn thời gian của một ngày Mặt Trời. Nếu đà tăng tốc này tiếp tục, thời gian trong ngày có thể giảm xuống còn 22 giờ.
Điều này sẽ gây rối loạn nhịp sinh học của con người, buộc đồng hồ sinh học phải điều chỉnh sớm hơn 2 tiếng mỗi ngày mà không có thời gian thích nghi, kéo theo nhiều hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy chỉ một thay đổi nhỏ về thời gian như việc điều chỉnh giờ mùa hè cũng có liên quan đến gia tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và tai nạn giao thông. Một sự thay đổi vĩnh viễn và đột ngột như vậy có thể nguy hiểm hơn rất nhiều.
Biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan và những ngày “ngắn hơn”
Nhà thiên văn học NASA, ông Sten Odenwald, cho biết tốc độ quay nhanh hơn cũng sẽ làm tăng hiệu ứng Coriolis – hiện tượng chi phối hướng quay của các cơn bão – dẫn đến thời tiết khắc nghiệt hơn. “Các cơn bão sẽ quay nhanh hơn và mang theo nhiều năng lượng hơn,” ông giải thích.
Các nhà khoa học hiện theo dõi những biến đổi nhỏ này bằng đồng hồ nguyên tử, công nghệ đo thời gian dựa trên dao động của các nguyên tử, vốn là nền tảng của Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC), chuẩn thời gian toàn cầu.
Trong những năm gần đây, Trái Đất ghi nhận ngày càng nhiều “ngày ngắn hơn”. Ngày 19/7/2020, một ngày đã rút ngắn 1,47 mili giây so với trung bình. Ngày 30/6/2022, thời gian quay cũng thiếu mất 1,59 mili giây.
Kỷ lục gần nhất được thiết lập vào ngày 5/7/2024, khi Trái Đất hoàn tất vòng quay nhanh hơn 1,66 mili giây – ngày ngắn nhất từng được ghi nhận kể từ khi đồng hồ nguyên tử ra đời năm 1949.
Nhà vật lý thiên văn Graham Jones thuộc Đại học London – người phát hiện ra xu hướng bất thường này – cho biết tốc độ quay của Trái Đất có thể tiếp tục tăng đáng kể vào một số ngày trong mùa hè năm nay, gồm ngày 9/7, 22/7 và 5/8.
Trái Đất vốn có những dao động nhỏ về tốc độ quay do các yếu tố như động đất, dòng hải lưu, băng tan, chuyển động trong lõi dung nham và các kiểu thời tiết lớn như hiện tượng El Nino. Tuy nhiên, đợt tăng tốc gần đây khiến nhiều nhà khoa học bất ngờ.
Ông Jones đang nghiên cứu các quá trình nội tại bên trong Trái Đất, như sự dịch chuyển của lớp dung nham trong lõi, dòng chảy đại dương và gió tầng cao, để tìm hiểu nguyên nhân gây ra hiện tượng này.
Bên trong Trái Đất không phải là một khối rắn hoàn toàn. Lõi của nó là lớp kim loại nóng chảy đang xoáy chuyển.
Khi lớp kim loại này chuyển động, nó có thể làm thay đổi hình dạng và cân bằng của hành tinh – tương tự cách một vận động viên trượt băng quay nhanh hơn khi thu tay lại.
Dòng chảy đại dương và các dòng phản lực – những dải không khí chuyển động nhanh trong tầng khí quyển – cũng làm dịch chuyển khối lượng trên hành tinh, gây ra các dao động nhỏ hoặc thay đổi về tốc độ quay.
