Bài 3: Đào tạo phải “ăn theo” thị trường 4.0
Cần có cơ chế thu hút lao động
Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch kiến nghị triển khai một số nhóm nhiệm vụ, giải pháp khắc phục những hạn chế, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phát triển nguồn nhân lực du lịch. Đồng thời nâng cao vai trò của ngành và góp phần phục hồi du lịch vượt qua đại dịch Covid-19. Từ đó chuẩn bị sẵn sàng về mặt nhân lực để triển khai hiệu quả chủ trương mở cửa lại hoạt động du lịch trong điều kiện bình thường mới, phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Theo đó, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích, kêu gọi nguồn nhân lực du lịch đã có kinh nghiệm quay trở lại làm việc. Đáp ứng yêu cầu tổ chức kinh doanh phục vụ khách du lịch.
Xây dựng, triển khai chương trình điều tra, đánh giá tổng thể nguồn nhân lực du lịch Việt Nam sau khi dịch Covid-19 cơ bản được kiểm soát và du lịch nội địa được hoạt động trở lại.
Tổ chức đào tạo lại, bồi dưỡng kết hợp với đào tạo mới nguồn nhân lực du lịch. Đặc biệt là nhóm nhân lực trẻ nhằm bảo đảm yêu cầu bổ sung đủ nhân lực đáp ứng với từng cấp độ phục hồi du lịch ứng với lĩnh vực kinh doanh, các địa phương trong cả nước. Việc đào tạo cần chú trọng đến kiến thức, kỹ năng chuyên môn, năng lực tự chủ và chịu trách nhiệm thích ứng với bối cảnh thế giới có nhiều biến đổi.
Tăng cường công tác nghiên cứu những thay đổi của thị trường trong lĩnh vực du lịch. Hành vi tiêu dùng của khách du lịch đã có những thay đổi đáng kể do những biến động từ tình hình dịch bệnh.
Bởi vậy, việc nghiên cứu thị trường và những thay đổi trong tâm lý và hành vi du khách là đặc biệt cần thiết. Đây là một trong những nền tảng cốt lõi để định hướng mở cửa lại du lịch và là cơ sở phục hồi mạnh mẽ ngành du lịch Việt Nam.
Tăng cường nâng cao kỹ năng nghề và bổ sung hình thành các kỹ năng chuyển đổi, các kỹ năng mới, linh hoạt thích ứng với sự thay đổi của thế giới việc làm đối với nguồn nhân lực du lịch.
Củng cố và hoàn thiện mạng lưới cơ sở giáo dục đào tạo du lịch
Để phát triển nguồn nhân lực cần nâng cao năng lực của hệ thống các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ du lịch, bảo đảm đủ năng lực đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu thực tiễn của ngành. Nhiệm vụ đầu tiên trong giai đoạn này là cần củng cố và hoàn thiện mạng lưới cơ sở giáo dục du lịch. Mục đích để bảo đảm liên kết chặt chẽ và cân đối giữa các bậc đào tạo, ngành nghề đào tạo và phân bố vùng, miền hợp lý.
Theo đó, cần phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan điều chỉnh quy hoạch mạng lưới các cơ sở đào tạo du lịch toàn quốc phù hợp với sự phát triển du lịch của từng vùng, miền và địa phương. Từ đó, đáp ứng nhu cầu đào tạo về du lịch của toàn xã hội.
Cần rà soát, phát triển ngành, chuyên ngành, nghề đào tạo lĩnh vực du lịch. Đại dịch Covid-19 đã có những tác động mạnh mẽ làm thay đổi mọi mặt của đời sống kinh kế, xã hội. Thêm vào đó là những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có những vị trí ngành nghề, công việc trong lĩnh vực du lịch sẽ dần mất đi. Đồng thời có những ngành nghề sẽ phát sinh cần có nhân lực để đảm nhiệm trong thời gian tới.
Cần đầu tư, nâng cao năng lực cho các cơ sở đào tạo du lịch. Khuyến khích triển khai thành lập các cơ sở giáo dục du lịch ở các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo ngoài công lập và các cơ sở có vốn đầu tư của nước ngoài theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Tiếp tục đẩy mạnh việc đa dạng hóa các loại hình trường, lớp, trung tâm và các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng du lịch. Trong đó đặc biệt quan tâm đến đào tạo nhân lực cấp trung và cấp cao trong lĩnh vực kinh doanh để đáp ứng nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp.
Các cơ sở giáo dục du lịch cần nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo. Đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên, giảng viên, cập nhật, đổi mới xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo du lịch tiên tiến đảm bảo hội nhập khu vực và quốc tế.
Đặc biệt, cần chú trọng tính thực tiễn trong đào tạo và tăng tối đa thời gian thực hành, thực tập ngay năm đầu tiên của chương trình học. Bên cạnh đó, có chính sách hỗ trợ xây dựng, đẩy mạnh triển khai các hoạt động đào tạo cán bộ trẻ tại các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp uy tín, đầu ngành.
Ngoài ra, cần tập trung đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch thích ứng với bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số. Phương pháp giảng dạy phải thay đổi để phù hợp với dạy và học trực tuyến. Giáo viên phải cố gắng nhiều hơn để phân tích vấn đề, để sinh viên gắn kết giữa thực tế và lý thuyết.
Học sinh, sinh viên sẽ phải được trang bị kiến thức về Covid-19 với bối cảnh mới, cách quản lý và ứng phó rủi ro của doanh nghiệp du lịch. Người học cũng cần tìm hiểu thêm về du lịch trực tuyến hay các xu hướng du lịch mới.
Hơn nữa, cần tăng cường phối hợp, gắn kết giữa nhà trường, doanh nghiệp. Đặc biệt là nâng cao vai trò của doanh nghiệp trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch.
Để có được nguồn nhân lực du lịch chất lượng và bắt kịp xu thế của đất nước và khu vực, cần có cơ chế khuyến khích và tạo môi trường để gắn kết việc đào tạo nhân lực giữa các cơ sở đào tạo và các đơn vị sử dụng lao động. Vì thế, nhà trường cần chủ động và doanh nghiệp cần xác định được những lợi ích tổng thể và lâu dài để bảo đảm việc hợp tác chặt chẽ và hiệu quả. Song song với đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch.
