Nói về chính sách mới này, cán bộ, giáo viên và người dân miền núi, vùng bãi ngang, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ngời niềm vui, nhất là khi đề cập đến giáo dục mầm non.
“Định mức hỗ trợ ăn trưa cho trẻ nhà trẻ tăng, trường học còn được cấp kinh phí để mua sắm đồ dùng, hỗ trợ chi phí vận hành. Chúng tôi vui lắm vì Nhà nước đã bổ sung trẻ từ 3 tháng tuổi đến 3 tuổi vào diện được thụ hưởng chính sách hỗ trợ học tập từ ngân sách”, một lãnh đạo sở GD&ĐT chia sẻ.
Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người. 1.000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng để chăm sóc trẻ về mặt dinh dưỡng, tinh thần, bảo đảm tương lai trưởng thành khỏe mạnh, thế nhưng thời gian qua trẻ ở độ tuổi này lại chưa nhận được sự bình đẳng trong tiếp cận giáo dục.
Sự thiếu vắng chính sách trong giai đoạn đầu đời là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều trường mầm non rơi vào thế khó trong việc huy động trẻ đến trường, đồng thời làm gia tăng khoảng cách tiếp cận giáo dục sớm giữa các vùng miền. Hình ảnh những bà mẹ vùng cao phải địu con lên nương rẫy làm việc vì tài chính khó khăn, điểm trường không có lớp nhà trẻ, không phải hiếm...
Kết thúc năm học 2023 - 2024, tỷ lệ huy động trẻ nhà trẻ cả nước chỉ đạt 34,6%. Một số địa phương có tỷ lệ huy động trẻ nhà trẻ rất thấp như Cà Mau chỉ đạt 5,4%; An Giang 8,1%; Trà Vinh 10,9%… Tình trạng phát triển thể chất của trẻ nhóm tuổi này ở vùng khó khăn, dân tộc thiểu số đáng báo động.
Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ thể thấp còi ở trẻ em người dân tộc thiểu số là 31,4%, cao gấp 2 lần so với nhóm trẻ em người Kinh (15,0%); tỷ lệ trẻ em là người dân tộc thiểu số nhẹ cân cũng lớn hơn gấp 2,5 lần (21% so với 8,5%) so với trẻ em người Kinh.
Thực tế phổ cập mầm non 5 tuổi cũng như thực hiện Nghị định 105/2020/NĐ-CP cho thấy có chính sách hỗ trợ hợp lý cho vùng khó sẽ góp phần tăng thu hút trẻ đến trường, giúp trẻ phát triển tốt hơn. Vì thế, Nghị định 66/NĐ-CP mở rộng đối tượng hỗ trợ là trẻ trong độ tuổi nhà trẻ, không chỉ góp phần nâng cao tỷ lệ trẻ đến lớp mà còn tạo tiền đề vững chắc cho phổ cập giáo dục mầm non những năm tới, nhất là khi Việt Nam đang hướng tới mục tiêu đến năm 2030 phổ cập mầm non 3 - 4 tuổi.
Những ngày này, các địa phương đang tích cực phối hợp với nhà trường rà soát lại toàn bộ số trẻ nhà trẻ đủ điều kiện thụ hưởng hỗ trợ, hướng dẫn lập nhóm trẻ, tổ chức bữa ăn bán trú hợp lý và đảm bảo vệ sinh. Không khí triển khai rất phấn khởi nhưng thực tế còn nhiều rào cản.
Ở nhiều nơi trường học chưa đủ điều kiện để tổ chức bán trú cho trẻ do bếp chưa đạt chuẩn, thiếu nhân sự; có nơi vẫn trong trạng thái “ngóng” hướng dẫn triển khai. Công tác thống kê, rà soát đối tượng thụ hưởng mất nhiều thời gian, đặc biệt, trong giai đoạn sáp nhập phường xã, tỉnh.
Đáng chú ý nhiều cán bộ quản lý cho biết quy trình xét duyệt, cấp phát kinh phí hỗ trợ theo Nghị định 116/2016/NĐ-CP về hỗ trợ học sinh và trường phổ thông xã đặc biệt khó khăn từng gặp nhiều khó khăn, chậm trễ do thủ tục hành chính rườm rà. Nếu những bất cập này không được khắc phục thì việc triển khai Nghị định 66/2025/NĐ-CP cũng gặp vướng mắc tương tự, làm chậm tiến độ.
Hỗ trợ trẻ em mầm non bán trú vùng dân tộc thiểu số, miền núi, bãi ngang ven biển, hải đảo là chính sách ưu việt, cần sớm được đi vào thực tiễn, tốt nhất là kịp cho năm học mới 2025 - 2026.
Vì vậy bên cạnh việc tăng tốc triển khai của các địa phương, cần đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian xét duyệt, đảm bảo kinh phí đến tay trẻ và nhà trường đúng thời điểm. Đây cũng là khâu quan trọng để chính sách phát huy hiệu quả cao nhất, tạo cú hích cho giáo dục mầm non vùng khó.
