Sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi bảo đảm quyền lợi người gửi tiền và an toàn cho tổ chức tín dụng.
Xây dựng pháp lý đủ mạnh, linh hoạt
Năm 2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1660/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển Bảo hiểm tiền gửi (BHTG), trong đó nhấn mạnh: “Tăng cường năng lực tài chính của tổ chức BHTG để khẳng định cam kết của Nhà nước và nâng cao niềm tin của người gửi tiền đối với chính sách BHTG”.
Vốn hoạt động của BHTG Việt Nam bao gồm: Vốn điều lệ 5.000 tỉ đồng từ ngân sách Nhà nước và nguồn hợp pháp khác... Tính đến 31/12/2024, tổng nguồn vốn hoạt động của BHTG Việt Nam là 126.268,2 tỉ đồng, tương đương 1,37% tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm. Quỹ dự phòng nghiệp vụ đạt 119.418,5 tỉ đồng (94,6%), tương đương 1,3% tổng tiền gửi được bảo hiểm.
Năm 2024, Luật Tổ chức tín dụng có những quy định mới của tổ chức BHTG. Theo đó, BHTG sẽ tham gia vào quá trình can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt các tổ chức tín dụng thông qua các hoạt động: Đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi, sáp nhập, hợp nhất, chuyển nhượng vốn góp, cho vay - đặc biệt đối với ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã… Những quy định mới này đòi hỏi BHTG Việt Nam phải tăng cường năng lực cả về tài chính lẫn hoạt động.
Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi đang được đề nghị bổ sung vào Chương trình lập pháp năm 2025. Dự kiến sẽ đưa vào Chương trình kỳ họp thứ 10, BHTG Việt Nam đang phối hợp cùng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) soạn thảo đề xuất.
Theo đó, nội dung đề xuất nhấn mạnh: Mở rộng danh mục đầu tư từ nguồn vốn hoạt động tương tự như Bảo hiểm xã hội Việt Nam, bao gồm: Mua - bán trái phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương, tín phiếu NHNN; Trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi của các ngân hàng thương mại Nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần có trên 50% vốn Nhà nước; Gửi tiền tại NHNN và các ngân hàng thương mại.
Bổ sung quy định nhằm kiểm soát rủi ro đầu tư, xác định rõ trách nhiệm tổ chức BHTG, yêu cầu trích lập dự phòng rủi ro, quy trình kiểm soát, cơ cấu và tiêu chí danh mục đầu tư do Chính phủ quy định. Tổ chức BHTG mua trái phiếu dài hạn của tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc theo quyết định của NHNN.
Tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ từ nước ngoài và đi vay trong trường hợp khẩn cấp để chi trả BHTG. Cần có quy định rõ ràng, phương án, quy trình, thủ tục về cơ chế bổ sung vốn cho tổ chức BHTG trong trường hợp khẩn cấp. Cho phép tổ chức BHTG tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ từ NHNN để tăng cường năng lực tài chính sẵn sàng ứng phó, xử lý trong trường hợp có rủi ro và có sự cố.
BHTG Việt Nam sẽ nghiên cứu hợp tác với khu vực tư nhân, các ngân hàng thương mại Nhà nước tham gia góp vốn, các ngân hàng thương mại vốn góp tư nhân, các tổ chức tài chính tư nhân dựa trên nguyên tắc đôi bên cùng có lợi trong khuôn khổ pháp luật cho phép, giúp giảm gánh nặng tài chính cho ngân sách Nhà nước.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại và chuyển đối số trong công tác quản lý tài chính để nâng cao hiệu quả, tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian xử lý trong công tác quản lý tài chính.
Tích cực, chủ động, đổi mới thúc đẩy hợp tác quốc tế, hội nhập toàn cầu. Học hỏi kinh nghiệm xử lý khủng hoảng tài chính từ các nước, nghiên cứu mô hình vay vốn từ các tổ chức tài chính đa phương để chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp, ngăn ngừa hiệu ứng lây lan hệ thống.
Mặt khác, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước và tổ chức BHTG nhằm nâng cao năng lực tài chính cho tổ chức BHTG bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và giữ vững an toàn hệ thống ngân hàng. Xây dựng một hệ thống tài chính vững mạnh, thích ứng và phát triển bền vững.
Theo Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế, tổ chức BHTG cần tham gia vào quá trình giám sát, cảnh báo rủi ro và hỗ trợ xử lý tổ chức tín dụng yếu kém.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, Luật Bảo hiểm tiền gửi đang hạn chế quyền hạn của BHTG trong việc tham gia sâu vào hoạt động này. Sửa đổi luật sẽ giúp nâng cao năng lực, vị thế của BHTG trong hệ thống an toàn tài chính.
Phó Thống đốc NHNN, ông Nguyễn Ngọc Cảnh chỉ đạo: Yêu cầu Ban Điều hành và tập thể cán bộ BHTG hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao trong năm 2025, đặc biệt là việc hoàn thiện hành lang pháp lý về bảo hiểm tiền gửi. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc NHNN hoàn thành, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đúng tiến độ việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi.
Nơi gửi niềm tin
BHTG Việt Nam có nhiệm vụ tăng cường công tác phổ biến chính sách, chiến lược phát triển giai đoạn 2025 - 2030. Điều này giúp nâng cao nhận thức của người dân về vai trò BHTG, tăng cường niềm tin vào hệ thống tài chính - ngân hàng.
Luật Bảo hiểm tiền gửi được sửa đổi với các quy định phù hợp sẽ khẳng định được vị thế của tổ chức tín dụng, nâng cao niềm tin của người gửi tiền đối với hệ thống tổ chức tín dụng.
Theo đó, yêu cầu đặt ra là khi tổ chức tín dụng gặp sự cố, người gửi tiền được giải quyết chi trả nhanh chóng theo quy định. Các vấn đề như: Hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, quy trình và thủ tục chi trả cần được rà soát và điều chỉnh.
Điều này không những bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền mà còn góp phần ổn định thị trường tài chính. Việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi là yêu cầu pháp lý, mang lại nhiều lợi ích thiết thực.
Ông Phạm Bảo Lâm, Chủ tịch Hội đồng quản trị BHTG Việt Nam cho biết: Tập thể lãnh đạo BHTG Việt Nam tiếp tục phát huy năng lực, kinh nghiệm để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, đóng góp tích cực vào sự phát triển ổn định, an toàn của hệ thống tài chính quốc gia. Đây là việc làm cần thiết để củng cố niềm tin của người gửi tiền và đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động khó lường.
Tính đến ngày 30/6/2025, tổng nguồn vốn hoạt động của BHTG Việt Nam đạt hơn 135 nghìn tỉ đồng, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm trước. Quỹ dự phòng nghiệp vụ đạt hơn 128 nghìn tỉ đồng, tăng 15,1%. BHTG Việt Nam đang bảo vệ tiền gửi của cá nhân tại 1.277 tổ chức, gồm 96 ngân hàng thương mại, 1 ngân hàng hợp tác xã, 1.176 quỹ tín dụng nhân dân và 4 tổ chức tài chính vi mô. Việc cấp, thu hồi chứng nhận tham gia BHTG được triển khai nghiêm túc, đúng quy định.
