Dự buổi lễ có Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng; cùng lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh/thành phố, lãnh đạo chính quyền tỉnh Quảng Nam, cùng các thế hệ cán bộ, lao động xây dựng, quản lý, vận hành công trình Đại thủy nông Phú Ninh.
Ngay sau khi đất nước được giải phóng, Đảng, Nhà nước và nhân dân khẩn trương bắt tay thực hiện công cuộc xây dựng và kiến thiết đất nước.
Lúc đó, tại tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng, để khai thác tiềm năng 25 nghìn héc-ta (chiếm gần một nửa diện tích của cả tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng) ở các huyện Tam Kỳ, Thăng Bình, Quế Sơn, tạo nên sự biến đổi có ý nghĩa chiến lược trong công cuộc cách mạng kỹ thuật đối với sản xuất nông nghiệp ở các huyện phía nam (tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng), đồng thời tạo ra bước phát triển vượt bậc trong sản xuất nông nghiệp của cả tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng, ngày 29/3/1977, công trình Đại thủy nông Phú Ninh được khởi công xây dựng.
Lúc đó, công trình có vốn đầu tư xây dựng 150 triệu đồng, với năng suất tưới 23.000 héc-ta (chủ yếu là tự chảy). Công trình thủy lởi Phú Ninh là công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng và là một trong hai công trình thủy lợi lớn nhất của cả nước.
Ngoài con đập chính có chiều dài 561m, cao trình 37m, chân rộng 303m, hệ thống thủy lợi Phú Ninh còn gồm rất nhiều công trình: 2 đập phụ Dương Lâm và Long Sơn, 1 đập tràn xả lũ lớn với lưu lượng 3.000m3/s, cống Bắc, cống Nam và tuyến kênh chính dài hơn 60km, hệ thống mương cấp 1, cấp 2, cấp 3. Tại cống Bắc có kết hợp xây dựng một trạm thủy điện có công suất 2.000kW. Khi xây dựng xong, mặt hồ có diện tích 32km2, chứa 349 triệu m3 nước, ứng với cao trình 32m.
Với khẩu hiệu "Tất cả cho Phú Ninh", Bộ Thủy lợi, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Quảng Nam đã huy động, tạo mọi điều kiện về tiền vốn, vật tư, lao động để đảm bảo tiến độ thi công công trình Đại thủy nông Phú Ninh.
Ngoài lực lượng thi công cơ giới của công ty xây dựng thủy lợi số 3 (Bộ Thủy lợi) và trung đoàn Lê Đình Chinh tập trung xây dựng phần đầu mối, cùng với lực lượng lao động của các huyện, thị xã, thành phố, với mỗi ngày có hơn 10 nghìn người có mặt lao động, làm việc trên công trình.
Sau hơn 8 năm xây dựng, ngày 31/12/1985, toàn bộ công trình thủy lợi Phú Ninh đã căn bản hoàn thành, với một khối lượng xây dựng khổng lồ. Từ đó cho đến nay, UBND tỉnh Quảng Nam đã đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng để đầu tư sửa chữa, nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi Phú Ninh, giúp nâng cao năng lực tưới cho nông nghiệp, sản xuất công nghiệp trên địa bàn và sinh hoạt cho người dân.
Sau 40 năm kể từ ngày khởi công xây dựng công trình thủy lợi Phú Ninh đã đóng góp vai trò hết sức to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Nam- Đà Nẵng. Công trình cung cấp nước tưới hàng năm cho hơn 24.000 héc-ta, sản lượng đánh bắt thủy sản trên 200 tấn, tham gia cắt lũ trên 35% cho vùng hạ du và thực hiện điều hòa khí hậu cho địa phương.
Kỷ niệm 40 năm ngày khởi công xây dựng công trình Đại thủy nông Phú Ninh, thay mặt lãnh đạo chính quyền tỉnh Quảng Nam, ông Lê Trí Thanh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam tri ân sâu sắc đến các thế hệ đi trước, các đơn vị thiết kế, thi công, xây dựng, bà con nhân dân đã góp sức lực, trí tuệ cho công trình thủy lợi Phú Ninh.
Trước vai trò, ý nghĩa quan trọng của công trình thủy lợi Phú Ninh mang lại, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh mong muốn chính quyền tỉnh Quảng Nam tiếp tục quan tâm đầu tư sửa chữa, nâng cấp, quản lý an toàn hồ đập, bảo đảm tích trữ đủ nước trong điều kiện biến đổi khí hậu, nắng nóng, khô hạn liên tiếp xảy ra trong nhưng năm qua, nhằm khai thác tối đa và hài hòa các giá trị của công trình, về bảo vệ, phát triển rừng phòng hộ, cấp nước, du lịch và nuôi trồng thủy sản;
Đồng thời tỉnh Quảng Nam cần tích cực thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.
Trong đó, tập trung quy hoạch sản xuất quy mô lớn, chuyển đổi cây trồng, ít sử dụng nước, sản phẩm có giá trị kinh tế cao, quy hoạch cấp nước cho sinh hoạt, công nghiệp và nuôi trồng thủy sản, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả từ sử dụng nước.
Có cơ chế chính sách thông thoàng nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư kinh tế nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng. Để Quảng Nam sớm trở thành địa phương có thu nhập khá và là tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại.
Ghi ơn những đơn vị, cá nhân đã có công trong xây dựng công trình Đại thủy nông Phú Ninh, tại buổi lễ kỷ niệm 40 năm ngày khởi công xây dựng, UBND tỉnh Quảng Nam đã đặt bia ghi ơn với dòng chữ: "Mãi mãi ghi công các tổ chức, cá nhân đã ủng hộ, tham gia xây dựng đại công trình thủy nông Phú Ninh".
