Tuy nhiên, để tổ chức và quản lý các hoạt động triển lãm không phải là điều dễ dàng. Bởi bên cạnh những quy định về cấp phép cho hoạt động này còn là vấn đề kiểm duyệt về chất lượng và hiệu quả của các triển lãm.
Vẫn tồn tại những bất cập
Theo con số thống kê của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, triển lãm văn hóa, nghệ thuật, du lịch, thể thao đang có xu hướng ngày càng gia tăng cả về số lượng, nội dung và hình thức. Nếu như năm 2013 cả nước có 499 cuộc triển lãm, thì năm 2014 con số này là 589 cuộc và 2015 là 594 cuộc. Bên cạnh mặt tích cực, hoạt động triển lãm với con số, loại hình ngày càng gia tăng cũng bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt khi hành lang pháp lý quản lý còn nhiều khoảng trống.
Gần đây, dư luận rất bất bình trước hiện tượng triển lãm nghệ thuật “Những bức tranh trở về từ châu Âu” có sự trà trộn thật giả trong bộ sưu tập tranh của một nhà sưu tầm cổ vật tổ chức được tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM. Điều đáng nói là những bức tranh này đều giả mạo những bức của của các danh hoạ Việt Nam thời kỳ Đông Dương nổi tiếng - bộ tứ danh họa Nghiêm - Liên -Sáng - Phái (tức các họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm - Dương Bích Liên - Nguyễn Sáng -Bùi Xuân Phái). Ngoài ra còn có tranh của Tạ Tỵ, Nguyễn Sỹ Ngọc… Rõ ràng vấn đề quản lý việc cấp phép cần phải được thẩm định chặt chẽ hơn.
Tại Hội thảo “Nghị định về hoạt động triển lãm” diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Vương Duy Biên, Trưởng ban Soạn thảo Nghị định cũng đã chỉ ra thực trạng: “Bây giờ nở rộ các triển lãm: Triển lãm ô tô, xe máy, nông nghiệp, thủy sản, báo chí, thơ văn…. Không chỉ Bộ, ngành mà cả các tổ chức, cá nhân cũng tổ chức triển lãm ngày càng nhiều. Đường biên ngày càng rộng mở đó đặt ra yêu cầu phải sớm có một Nghị định quản lý để hoạt động này đi vào nền nếp, đúng Luật”.
Giám đốc Sở VH,TT&DL Thừa Thiên - Huế, ông Phan Tiến Dũng bày tỏ ý kiến về vấn đề quy định trong cấp phép các triển lãm: Mỗi năm Thừa Thiên - Huế tổ chức hơn 100 cuộc triển lãm, trong đó có nhiều sự kiện tầm cỡ quốc tế, tất cả đều do UBND tỉnh cấp phép theo qui định chung. Nếu dự thảo Nghị định loại bỏ một số loại hình thì phạm vi sẽ bị co hẹp. Ngoài ra, cần phân rõ triển lãm nào được cấp phép ở phạm vi quốc gia, cấp tỉnh.
Siết chặt khâu quản lý
Không thể phủ nhận là quy mô và nội dung của hoạt động triển lãm ngày càng gia tăng và biến đổi, từ hàng hóa tiêu dùng, máy móc công nghệ, sản phẩm gia dụng, y tế… cho đến văn hóa, nghệ thuật, du lịch, thể thao. Trong mỗi cuộc triển lãm lại có các hoạt động như họp báo, hội nghị, tọa đàm, biểu diễn nghệ thuật… Chính vì vậy Ban Soạn thảo Nghị định về hoạt động triển lãm cần nghiên cứu, xem xét các giải pháp quản lý và phân cấp một cách rõ ràng.
Để tránh tình trạng cấp phép chồng chéo, Cục trưởng Vi Kiến Thành cho rằng: Đối với các triển lãm có yếu tố nước ngoài cần phải cấp giấy phép, còn triển lãm thông thường chỉ cần văn bản thông báo cho cơ quan quản lý về nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức. Thực hiện được điều này sẽ hạn chế thấp nhất việc xin phép và cấp phép nhiều lần, nhiều tầng nấc; tạo điều kiện thông thoáng, nhanh gọn cho các triển lãm, nhất là ở các địa phương, nơi thường kết hợp nhiều loại hình, nhiều địa bàn với nhau.
Thêm vào đó, cũng cần quy định rõ đối tượng chịu trách nhiệm, chế tài xử phạt khi có triển lãm vi phạm. Đối với triển lãm của nước ngoài trưng bày tại Việt Nam và triển lãm của Việt Nam trưng bày tại nước ngoài, cần làm thủ tục xin cấp phép bởi đây là hoạt động liên quan hình ảnh quốc gia. Trước những loại hình triển lãm mới xuất hiện tại Việt Nam hoặc có xu hướng sẽ du nhập vào Việt Nam, cần bám sát thực tế, thậm chí nên tham khảo các quốc gia tương đồng với nước ta để có những quy định phù hợp, tránh phản cảm, trái thuần phong mỹ tục.
