Những con số biết nói
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1373/QĐ-TTg "Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021 - 2030", Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Phú Thọ đã thể hiện quyết tâm chính trị cao độ thông qua việc ban hành hàng loạt kế hoạch, văn bản chỉ đạo kịp thời, cụ thể hóa các mục tiêu thành hành động ở cấp cơ sở.
Sự kiện toàn thường xuyên của Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập (XHTT) - phổ cập giáo dục (PCGD) và xóa mù chữ (XMC) các cấp, cùng với sự phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng sở, ban, ngành đã tạo nên tính đồng bộ trong thực hiện các mục tiêu của đề án.
Tỉnh đã củng cố vững chắc nền tảng dân trí (PCGD và XMC). Phú Thọ đã hoàn thành 100% các mục tiêu phổ cập giáo dục và xóa mù chữ, một thành tựu quan trọng mang tính nền tảng. Toàn tỉnh đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, 100% xã, phường đạt chuẩn PCGD mầm non 5 tuổi và PCGD tiểu học mức độ 3. Đặc biệt, việc 133/148 xã, phường đạt chuẩn PCGD THCS mức độ 3, giúp tỉnh đạt chuẩn mức độ 2 toàn diện, đây là thành công không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng, để đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục, giúp mọi người dân, dù ở vùng khó khăn, đều có cơ hội bắt đầu quá trình học tập suốt đời.
Xóa mù chữ và phổ cập giáo dục mở đường cho những bước phát triển cao hơn của XHHT. Điểm sáng nổi bật nhất, phản ánh xu thế hiện đại của XHHT, là sự cải thiện rõ rệt về năng lực của người dân, đặc biệt là năng lực thông tin và kỹ năng sống.
Các chỉ tiêu chủ yếu đạt và vượt kế hoạch đề ra: 66,7% người trong độ tuổi lao động có năng lực thông tin (vượt 16,7%) và 64,6% có kỹ năng sống (vượt 14,6%). Tỉ lệ 25,3% dân số từ 15 tuổi trở lên có trình độ chuyên môn kỹ thuật, trong đó trình độ đại học trở lên đạt 12,7%, cho thấy sự dịch chuyển tích cực trong cơ cấu lao động theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững.
Song hành cùng việc nâng cao năng lực công dân là sự tăng tốc của quá trình chuyển đổi số trong giáo dục: 100% trường đại học xây dựng đại học số và học liệu số; 90% cơ sở GDTX, 88,7% GDNN và 65% GDPT áp dụng dạy - học trên môi trường số.
Phong trào xây dựng mô hình học tập ở cơ sở đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, thể hiện sự đồng thuận xã hội. Tỉ lệ 47,3% công dân được công nhận “Công dân học tập”, cho thấy tinh thần tự học đã lan tỏa mạnh mẽ từ cá nhân đến cộng đồng.
Để duy trì đà phát triển, tỉnh đã làm tốt công tác xã hội hóa: bên cạnh ngân sách bố trí hơn 20 tỷ đồng/năm, tỉnh còn huy động thêm trên 10 tỷ đồng từ tổ chức, doanh nghiệp, và đặc biệt là sự đóng góp trên 60 tỷ đồng của Hội Khuyến học. Nguồn lực này không chỉ hỗ trợ người học, đầu tư cơ sở vật chất mà còn đảm bảo hoạt động hiệu quả của các Trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ).
Duy trì và củng cố kết quả PCGD
Bên cạnh những kết quả toàn diện, công tác xây dựng XHHT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ vẫn phải đối diện với những vấn đề cần giải quyết dứt điểm. Tồn tại lớn nhất là sự chưa đồng đều trong thói quen tự học suốt đời của một bộ phận người dân, cùng với sự thiếu hụt cơ sở vật chất của giáo dục thường xuyên và TTHTCĐ. Hiệu quả hoạt động của một số mô hình còn thấp và nhận thức về học tập suốt đời ở một số nơi còn chưa đầy đủ.
Ngành chuyên môn đã tham mưu cho tỉnh thực hiện đề án trong giai đoạn tới, đến năm 2030 (đạt 60% Công dân học tập và 40% Cộng đồng học tập mức độ 1). Theo đó cần thực hiện đồng bộ các giải pháp trọng tâm, trong đó cần tập trung vào các giải pháp như: Nâng cao chất lượng hoạt động của TTHTCĐ. Giải pháp trọng tâm là đa dạng hóa nội dung giáo dục theo hướng thực tiễn, mở rộng các lớp kỹ năng nghề ngắn hạn, tin học, ngoại ngữ, bồi dưỡng về y tế, nông nghiệp, và pháp luật, đặc biệt ưu tiên cho người yếu thế, dân tộc thiểu số và phụ nữ.
Đẩy mạnh chuyển đổi số trong học tập và xây dựng kho học liệu mở. Trong đó, chuyển đổi số phải là đòn bẩy để khắc phục sự chênh lệch về cơ hội học tập. Mục tiêu 100% cơ sở GDTX, GDNN và 90% TTHTCĐ ứng dụng CNTT là bắt buộc.
Chú trọng hướng dẫn kỹ năng số cho mọi tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là người cao tuổi, để họ không bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên số. Học trực tuyến, học từ xa cần trở thành hình thức học tập chủ đạo, được chuẩn hóa về nội dung và phương pháp đánh giá.
Phát triển mạnh các hình thức học tập ngoài nhà trường và xã hội hóa nguồn lực. Cần xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Người học để huy động nguồn lực xã hội hóa một cách hiệu quả hơn. Chú trọng chính sách hỗ trợ người học, đặc biệt là người yếu thế.
Các cấp, các ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng, nhất là người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số về vai trò, tác dụng và tầm quan trọng của việc biết chữ đối với việc thoát nghèo, phát triển kinh tế-xã hội. Gắn kết công tác xóa mù chữ vào các phong trào thi đua của các địa phương. Kết quả công tác xóa mù chữ là tiêu chí đánh giá, công nhận gia đình học tập, dòng họ học tập, thôn, bản, tổ dân phố học tập, “cộng đồng học tập” cấp xã và xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao...
