Phim sitcom: Làm dễ khó hay!

Sitcom “phổ cập” sóng truyền hình

Sitcom (cụm từ viết tắt của situation comedy) là thể loại phim chỉ khoảng 12 – 20 phút mỗi tập, nội dung từng tập thường độc lập với một tình huống hài riêng, có nối kết với nhau theo cách gợi mở tình huống tiếp theo.

Thể loại phim này còn được gọi là hài kịch tình huống hiện đang chiếm sóng rất nhiều kênh truyền hình từ trung ương tới địa phương. Những phim sitcom có lượng truy cập lớn trên youtube có tới hàng triệu người xem, theo dõi.

Phim sitcom đang được nhiều nhà sản xuất thực hiện vì sự mới mẻ, chi phí sản xuất thấp, dễ thu hút lượng lớn khán giả vốn dĩ không có nhiều thời gian dành cho phim ảnh lê thê kéo dài. Mỗi phim chỉ từ 15-30 phút, câu chuyện đơn giản gần gũi, chủ yếu thu hút khán giả nhờ những chi tiết thú vị, khả năng ứng biến hài hước của dàn diễn viên.

Sự hấp dẫn mới mẻ của thể loại phim này ngày càng được chứng tỏ. Trước đây, đa số diễn viên tham gia đóng phim sitcom đều ít tên tuổi, thì giờ nhiều diễn viên đã có tên tuổi cũng tham gia sitcom.

Nếu so với thời điểm phim sitcom ghi dấu ấn được với phim Nhật ký Vàng Anh, đa số diễn viên là hotboy hotgirl “đời đầu” thì tới những phim gần đây đã có sự góp mặt nhiều tên tuổi. Phim Gia đình là số 1 trên sóng VTV có sự góp mặt của cả những gạo cội, tên tuổi lớn như: NSƯT Việt Anh, Phi Phụng, Quang Tuấn, cặp vợ chồng hài Thu Trang - Tiến Luật... Phim Tiệm tóc tình yêu hiện đang phát trên HTV cũng đang chiếm được rating cao khi có mặt nhiều diễn viên trẻ nổi tiếng như Đình Toàn, Ngọc Trinh, Khả Như, Puka... Phim Chuyện gì đang xảy ra? Xóm trọ vui nhộn phát sóng HTV9 cũng có sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như Lê Khánh, Huy Khánh, Tiến Luật, ca sĩ Phương Thanh...

Không chỉ có mặt khắp các sóng truyền hình, mạng xã hội hiện cũng được xem là mảnh đất màu mỡ để phim sitcom phát triển. Phim sitcom Sửu nhi với gần 8 triệu lượt xem trên youtube là điều mong ước của bất cứ nhà sản xuất sitcom nào. Không chỉ thế, bộ phim này còn tạo ra nhiều diễn đàn bình luận sôi nổi trên nhiều trang mạng xã hội khác nhau vì gần gũi đời sống giới trẻ, hài hước, vui nhộn, nắm vững tâm lí người xem.

Theo biên kịch Trương Thanh Thùy, từng tham gia viết kịch bản cho nhiều bộ phim sitcom, thể loại phim này thường không có mở đầu và kết, mà từng câu chuyện nhỏ nên chiều được lượng lớn khán giả có nhu cầu xem phim lúc nào cũng được, không cần mất công theo dõi. Nội dung thường đơn giản vì mỗi tập ngắn, 10 -20p, các nhà sản xuất chủ yếu khai thác hài tình huống nên xem thì vui nhưng nhanh quên và đôi khi hời hợt, thiếu chiều sâu.

Khó có phim hay

Dù mật độ phủ sóng rất cao nhưng để tìm ra một phim sitcom hay rất khó để “thấy mặt đặt tên”. Ở phim được xem là đặc trưng sitcom lôi cuốn lượng người xem khủng như Sửu nhi vẫn đầy sạn. Ngay từ đầu, nhóm học sinh trung học lại học ở… trường tiểu học. Sân trường còn có ảnh Bác Hồ quàng khăn cho đội viên. Các diễn viên cầm sách… toán lớp 2 nhờ nhau ôn bài, chép bài. Có thể nói, so với phim cần được chăm chút, chú ý tới từng khung hình tăng thẩm mỹ cho người xem thì ở thể loại sitcom, điều này rất xa vời.

Vì giới hạn thời gian thông thường của phim sitcom chỉ khoảng vài chục phút đổ lại nên từ nội dung đến hình thức đều gặp nhiều giới hạn kèm theo. Có thể hình dung ra những mảng đề tài bị bó hẹp trong một khuôn viên hẹp do đặc thù thể loại như: Tiệm tóc tình yêu, Khu phố ùm bà lằng, Xóm trọ vui nhộn, Gia đình là số 1, Gia đình phép thuật… Trong sự giới hạn ấy, biên kịch và đạo diễn đều gặp nhiều thử thách bất lợi để có được bộ phim lôi cuốn dài hơi.

Đa số những bộ phim sitcom Việt hiện bị “kịch hóa” nhiều phần. Nhiều khi, đặc thù bối cảnh hẹp của sitcom kèm theo sự nhạt nhòa của diễn viên và kịch bản viết thoại ít chắt lọc khiến người xem phim sitcom có cảm giác đang xem những vở kịch kém duyên. Yếu tố hài vốn thấy trong phim sitcom ngày càng trở nên nhàm chán, khi mật độ phim nhiều khi tỉ lệ nghịch với sự đầu tư chất lượng.

Diễn viên Đình Toàn chia sẻ, đóng phim sitcom không hề đơn giản như nhiều người nghĩ. Vì thời gian ngắn, diễn viên diễn và thu tiếng trực tiếp, có thể biến hóa linh hoạt khi diễn nên tố chất, sự linh hoạt, khả năng tung hứng của nghệ sĩ không bị đóng khung mà thể hiện tự do. Điều này vừa là thuận lợi nhưng lại là thử thách với nghệ sĩ. Không phải nghệ sĩ nào cũng có duyên với phim sitcom, dù có thể đã diễn rất nhiều phim với nhiều kinh nghiệm lâu năm trước đó.

Biên kịch Trương Thanh Thùy đánh giá, thể loại phim này nếu làm cho đối tượng thanh thiếu nhi rất tốt. Vì đặc thù ngắn, diễn tiến nhanh, dễ hiểu, dễ tiếp cận.

Nếu chúng ta biết đầu tư đúng hơn thì đây là thể loại nên khai thác vì nhiều tính ưu việt: Chi phí sản xuất thấp, dễ xem, đề tài gần gũi và phù hợp xu thế phát triển theo các nước tiên tiến hơn. Vấn đề chính yếu là biên kịch không mạnh, thiếu ý tưởng và kinh nghiệm nên nhiều phim viết về gia đình xã hội rất cá nhân và khá thiển cận.

Một vài bộ về gia đình, xã hội nhưng có những tình tiết thể hiện quan điểm của tác giả chứ không phải số đông. Ví dụ như nữ sinh viên mà làm phục vụ là xấu. Nếu khai thác nhân vật dạng này nhất định sẽ có tình tiết theo tưởng tượng để bêu xấu. Đó là sự thiển cận của biên kịch khiến sitcom vẫn còn nhiều hạn chế.

Nếu có kịch bản tốt thì chắc chắn sitcom là lựa chọn hay trong giai đoạn hiện nay – đó là nhận định của nhiều biên kịch, đạo diễn. Và khán giả màn ảnh nhỏ vẫn chờ đợi những món ăn hấp dẫn, đa sắc hơn cho nhu cầu giải trí của mình.