Là quốc gia đi tiên phong xây dựng chương trình bữa ăn học đường miễn phí, Phần Lan hiện đang cung cấp thực phẩm dinh dưỡng cho hơn 900.000 học sinh.
Bộ trưởng Giáo dục Phần Lan Jussi Saramo cho biết: “Phần Lan rất coi trọng, quan tâm đến giáo dục và kiến thức. Ngày nay, trẻ mầm non, học sinh phổ thông đều được hưởng bữa trưa đầy đủ, miễn phí tại trường.
Bữa ăn học đường là một phần thiết yếu đối với sức khỏe, sự phát triển của trẻ. Không chỉ là vấn đề dinh dưỡng, bữa ăn giúp duy trì khả năng học tập, nâng cao nhận thức của học sinh về thực phẩm và dinh dưỡng”.
Mối liên hệ giữa thực phẩm và giáo dục đã hình thành tại Phần Lan từ rất lâu. Chương trình bữa ăn miễn phí được khởi xướng trong thời kỳ Chiến tranh Thế giới thứ hai để tăng cường sức khỏe cho người lính. Sau chiến tranh, trên cơ sở hòa bình, chương trình được đưa vào các trường học trên toàn quốc.
Ban đầu, bữa ăn chủ yếu gồm súp, đồ ăn nhẹ như ngũ cốc, hoa quả tự hái. Nhưng dần dần, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, bữa ăn đã thay đổi, gồm thịt viên kiểu Bắc Âu, bánh mì nướng, bánh kếp. Thực đơn do các chuyên gia dinh dưỡng thiết kế, gài gắm nhiều món ăn địa phương để giáo dục về văn hóa ẩm thực quốc gia.
Là biểu tượng của sự bình đẳng, bữa ăn học dường dành cho mọi đối tượng học sinh, từ nghèo nhất đến giàu có nhất. Chất lượng bữa ăn được đảm bảo, chiều lòng ngay cả những bậc phụ huynh khó tính, dù không thu tiền từ cha mẹ.
Đại dịch Covid-19 đã tác động xấu đến nền giáo dục trên toàn thế giới và Phần Lan cũng không phải ngoại lệ. Một trong những vấn đề giáo dục gây tranh cãi tại quốc gia này là việc đóng cửa trường dành cho trẻ từ lớp 3 trở lên vào mùa xuân năm 2020. Trước tình hình trên, các trường phải cố gắng rất nhiều để cung cấp bữa ăn cho học sinh học online.
Ban đầu, các trường chỉ phục vụ một nhóm học sinh với các bữa ăn nhẹ hay thực phẩm đóng gói. Học sinh có thể đến trường nhận thực phẩm, nhưng phải đảm bảo quy tắc an toàn phòng Covid-19, hoặc được nhân viên nhà trường phân phát tận nhà.
Qua thời gian thích nghi với đại dịch, bữa ăn học đường dành cho học sinh học trực tuyến được chuẩn bị tốt hơn. Trẻ em nghèo hay trẻ em đến từ gia đình thu nhập cao đều được phân phát tận nhà những gói thực phẩm đa dạng, giàu chất dinh dưỡng. Trong đó, bữa ăn vẫn chứa đựng ẩm thực địa phương.
Nỗ lực duy trì bữa ăn học đường tại Phần Lan rất đáng được ghi nhận bởi những thách thức đặt ra xung quanh. Khi trẻ em học online, các trường phải cắt giảm nguồn nhân lực để tiết kiệm tài chính trong khi tăng thêm nhiệm vụ giao thức ăn đến từng gia đình. Nhân viên, giáo viên nhà trường phải làm việc liên tục cùng nhau để đưa những bữa ăn dinh dưỡng đến tay học sinh.
Dù được miễn phí bữa ăn, học sinh Phần Lan phải bỏ số tiền lớn để mua tài liệu học tập. Đây là trở ngại của các gia đình thu nhập thấp đồng thời là thách thức của quốc gia trên lộ trình xây dựng hệ thống giáo dục bình đẳng. Bên cạnh đó, ngành giáo dục Phần Lan còn tiềm tàng nhiều vấn đề cần giải quyết như tình trạng trẻ nhập cư, vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh.
Tuy nhiên, trong những năm qua, đặc biệt khi Covid-19 xuất hiện, chính phủ Phần Lan luôn cố gắng tìm cách cải thiện phúc lợi và cuộc sống của người. Và một trong những nỗ lực đáng ghi nhận là bảo đảm mọi đứa trẻ được ăn no khi đến trường.
