Sứ mệnh
Huzaifa và Qasim đều là SV năm thứ 2 ĐH Khoa học Quản lý Lahore (LUMS), Pakistan. Không biết phải làm gì nhưng với một người bạn SV khác là Musa Aamir, họ đã lập một trang Facebook với nội dung: “Nếu ai có thức ăn thừa hãy gọi cho chúng tôi”. Thông tin ngay lập tức lan truyền trong giới SV của trường. Qasim cho biết, “chẳng bao lâu sau, mọi người bắt đầu gọi điện và chúng tôi đi gom thức ăn”.
Trong khi 3 bạn trẻ đang bối rối tìm hướng đi, thật may mắn, LUMS tổ chức vườn ươm doanh nghiệp xã hội đầu tiên ở Pakistan có tên Phòng thí nghiệm đổi mới xã hội (SIL) – nơi cung cấp nền tảng thử nghiệm cho doanh nhân SV. Nó giúp SV thiết kế các mô hình và thương hiệu kinh doanh, đồng thời tìm đối tác sẵn sàng nâng chúng lên tầm quy mô. Trong khi đó, Musa đã tạo ra ứng dụng điện thoại cho việc này.
“SIL đã cho chúng tôi cấu trúc để giải quyết tình trạng hỗn loạn. Nó khiến chúng tôi phải suy nghĩ cách giải quyết vấn đề đói kém, mất an ninh lương thực và lãng phí lương thực” – Qasim, 26 tuổi, nói - “Đó là khi chúng tôi bắt đầu nghĩ về tính bền vững, mô hình kinh doanh, tiếp thị. Trước đó, chúng tôi chỉ là 3 người bạn với một sứ mệnh làm điều tốt đẹp”.
Bước đột phá đầu tiên
Trong khi cộng đồng LUMS đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao những gì họ đang làm, SIL cho họ tiếp cận với những cố vấn và lời khuyên. Một người trong số họ hỏi: “Tại sao bạn chỉ gom thức ăn vào thứ 7 hoặc Chủ nhật? Bạn làm điều này để giải quyết một vấn đề hay vì sự hài lòng của riêng bạn?”. Điều đó khiến họ trở nên nhạy bén và nhận ra rằng phải chọn 7 ngày trong tuần và phát triển một mô hình có thể thực hiện được điều đó.
Bước đột phá đầu tiên xảy ra khi một nhà hàng lớn ở Lahore thuộc sở hữu của một cựu SV cho họ thực phẩm thừa để phân phối lại hàng ngày.
Họ đặt cho dự án một cái tên là Rizq, mua một chiếc xe kéo để đi gom thực phẩm, lan truyền trên mạng xã hội và bắt đầu nhận thực phẩm từ bất kỳ ai dư thừa. Chiếc xe - mang khẩu hiệu “Đừng lãng phí, hãy chia sẻ thức ăn” - bắt đầu len lỏi qua những con phố đông đúc ở Lahore để gom thức ăn và giao cho người cần ở các khu vực nghèo đói mà họ đã lập sơ đồ.
Qasim cho biết: “Chúng tôi đã nghiên cứu các mô hình toàn cầu, mạng lưới ngân hàng thực phẩm và nhận ra mọi quốc gia dường như đều có chúng, trừ Pakistan. Vì vậy, chúng tôi đã phát triển ngân hàng thực phẩm đầu tiên trong cùng một cộng đồng nơi chúng tôi phân phối thực phẩm dư thừa từ các hộ gia đình, công ty cung cấp dịch vụ ăn uống và nhà hàng”.
Khi tìm hiểu sâu hơn về lý do tại sao mọi người lại đói, họ đã thiết kế các dự án khác, bao gồm chương trình bữa ăn học đường cho các trường học đang gặp khó khăn. Bên cạnh đó là chương trình xác định các gia đình khó khăn ở một số khu vực để cung cấp hỗ trợ dưới dạng phân phối thực phẩm 2 lần mỗi tháng với mức giá bằng một nửa.
“Để đạt được sự bền vững, chúng tôi cố gắng tính phí ở mọi cấp độ. Trong khi ban đầu chúng tôi cho các cá nhân thực phẩm thì bây giờ chúng tôi có mô hình doanh nghiệp với doanh nghiệp, nơi chúng tôi tính phí hàng tháng cho các tổ chức phi chính phủ để cung cấp cho mọi người thực phẩm họ cần”, Qasim nói.
Quy mô được mở rộng
Hiện tại Rizq điều hành 11 ngân hàng thực phẩm ở Lahore và 4 ngân hàng ở Islamabad. Qasim cho biết: “Chúng tôi tiết kiệm một tấn thực phẩm dư thừa hàng ngày thông qua 50 đối tác, và cùng với đó, chúng tôi hỗ trợ 1.200 gia đình hàng tháng thông qua chương trình Rizq Ration”.
Một dự án khác là Rizq Daig đang nuôi sống 500 người hàng ngày. Qasim cho biết những gia đình họ đang giúp đỡ là nghèo nhất thế giới với thu nhập 75 USD/tháng. Những người này chủ yếu lao động chân tay như giúp việc, bán hàng ăn và được trả lương theo ngày. Khi được hỗ trợ thực phẩm, họ có thể tiết kiệm được 10 USD/tháng.
Khi dịch Covid-19 tấn công Pakistan, các cá nhân, tập đoàn và chính phủ đã tiếp cận Rizq và yêu cầu tổ chức giúp đỡ bằng các ngân hàng thực phẩm. “Đó là khi chúng tôi thực sự mở rộng quy mô và có dấu ấn quốc gia, phân phối khẩu phần thực phẩm ở 23 thành phố trên cả nước”, Qasim nói.
Có được thành công bắt nguồn từ việc Rizq huy động những người trẻ tuổi tại các trường ĐH và qua mạng xã hội. Họ thành lập chi hội ở các trường ĐH khác nhau toàn quốc và lực lượng này chiếm phần lớn trong số 10.000 tình nguyện viên được huy động.
