Số lượng các ngành nghề biến mất đang ngày càng tăng lên, vì máy móc có nhiều lợi thế hơn, có thể hoạt động 24/7, không gặp những rắc rối về gia đình, v.v. Tuy nhiên, máy móc cũng không thể thay thế con người hoàn toàn.
Ngành nghề đang biến mất
Chọn nghề là một bước khá khó khăn và quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Có người tìm kiếm một công việc mang lại niềm vui và sự thích thú. Có người coi thu nhập mới là điều quan trọng. Nhiều người lại đặt uy tín của công việc lên hàng đầu v.v. Tuy nhiên, trong thời đại tự động hóa và robot hóa, cũng cần tính đến cơ hội phát triển tiếp theo của một nghề cụ thể. Bạn phải biết nghề của mình có được trọng dụng trong tương lai hay đơn giản là sẽ biến mất do không cần thiết.
Ví dụ, nhiều nghề xuất hiện cách đây hơn một thế kỷ như: Đầu bếp, nhà thiên văn, thợ xây, phiên dịch... sẽ được phân thành các nghề phụ, được chuyên môn hóa hẹp hoặc chỉ đơn giản là thay đổi tên gọi, nhưng bản chất của chúng vẫn giữ nguyên. Tuy nhiên, cũng có những ngành nghề mất dần giá trị theo thời gian và sự phát triển của công nghệ.
Tại sao lỗi thời?
Về cơ bản, những nghề không cần đào tạo chuyên môn có nguy cơ hoàn toàn biến mất: Giao thông viên, nhân viên đóng gói, lao công... vì trong tương lai chúng sẽ được thay bằng “máy”. Trên thực tế, hầu hết tất cả các nghề đang biến mất bị chuyển đổi hoặc trở nên ít nhu cầu hơn. Nguyên nhân, do sự phát triển của tiến bộ kỹ thuật. Nhân loại và khoa học ngày càng phát triển, thay đổi, cùng với đó, diễn ra tự động hóa của quá trình công nghệ. Hầu hết các công việc trước đây chỉ do con người thực hiện, nay có thể chuyển sang máy móc vừa rẻ tiền vừa vận hành nhanh hơn. Phần lớn những gì con người làm bằng tay giờ đã được thay bằng máy.
Các nghề thủ công là những nghề đầu tiên nằm trong nhóm nguy cơ tuyệt chủng, vì từ lâu kỹ thuật đã được áp dụng vào lĩnh vực lao động chân tay. Lúc đầu, kỹ thuật chỉ đóng vai trợ giúp cho con người, còn sau đó nó hoàn toàn thay thế anh ta. Ví dụ, những người trông coi bảo tàng hầu như không còn nữa, bởi vì từ lâu đã có hệ thống quản lý hiện vật bảo tàng, hễ ai đó sờ vào hiện vật hoặc đơn giản đến quá gần là chuông sẽ reo. Điều tương tự cũng xảy ra với các nhân viên thường trực, họ được thay thế bởi các cơ quan an ninh hoặc đôi khi là các cảm biến tự động nhận dạng người bằng dấu vân tay. Trong thời đại Internet, nhu cầu về nhân viên bưu tá đã giảm đáng kể, vì hầu hết mọi người chuyển sang viết thư trên mạng, còn các bưu kiện chủ yếu được chuyển bởi các công ty dịch vụ khác nhau.
Điều tương tự cũng xảy ra đối với những người lái xe, nhân viên bán vé, phụ trách thang máy, thợ mỏ, nhân viên giao thông, kế toán, phiên dịch, cán bộ hiệu đính, thủ thư, hướng dẫn viên du lịch. Danh sách các nghề này có thể được nối dài mãi. Tuy nhiên, không phải tất cả trong đó sẽ biến mất hoàn toàn. Có thể, chúng chỉ đơn giản là chuyển đổi thành một cái gì đó khác, mới hơn, sẽ xuất hiện các trách nhiệm mới, yêu cầu mới trên cơ sở sự phát triển của lĩnh vực CNTT.
Vấn đề biến mất của các ngành nghề mang tính chất toàn cầu. Trong vòng 10 năm nữa, một số nghề sẽ mất dần tính cấp thiết. Điều này sẽ dẫn đến việc giải phóng một số lượng lớn nhân lực khỏi thị trường lao động. Tiếp đến là lỗ hổng về trình độ chuyên môn. Tiếc rằng nhiều ngành nghề có nguy cơ tuyệt chủng vẫn tiếp tục được giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề. Thậm chí cho đến nay vẫn có những thí sinh ưa chuộng và nộp đơn thi vào các ngành nghề đó. Vì vậy, tất cả các bộ ngành liên quan và các trường đại học cần quan tâm tới vấn này để đào tạo sinh viên chỉ theo những chương trình đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Máy móc không thể thay thế hoàn toàn
Máy móc có khả năng tính toán, sao chép, thực hiện công việc rất nhanh và chính xác,… nhưng chúng không có khả năng sáng tạo. Do đó các chuyên gia dự báo, trong tương lai gần, chỉ biến mất những nghề liên quan tới công việc tay chân đơn điệu. Còn những hoạt động liên quan đến sáng tạo hay tâm lý học, người máy chưa thể thay thế, mà có thể là không bao giờ. Vì vậy các nghệ sĩ, nhà thiết kế, nhà tâm lý học, họa sĩ không phải lo lắng.
Hơn nữa, trong các lĩnh vực tự động hóa vẫn cần những con người kiểm tra kỹ thuật và robot. Vì vậy trong tương lai gần, những người kết hợp công việc của trí tuệ nhân tạo và các cơ cấu robot với phẩm chất của con người vẫn được trọng dụng.
Robot có thể thay thế lĩnh vực nào?
Công nhân: Với sự phát triển của khoa học và công nghệ, nhiều nhà máy, xí nghiệp bắt đầu thay thế con người bằng máy móc. Trong thế kỷ XXI, lần đầu tiên ra đời nền công nghiệp không có sự tham gia của con người vào quá trình sản xuất.
Lái xe: Chẳng bao lâu nữa, người lái xe sẽ không cần đến, ở một số đô thị trên thế giới, các chuyến tàu điện ngầm đã chạy tự động từ lâu. Theo dự báo, đến năm 2030, khoảng 80% xe hơi sẽ được lái tự động.
Luật sư: Năm 2016, một nhân viên-người máy xuất hiện tại một công ty luật lớn của Mỹ. Anh ta có thể nghiên cứu hồ sơ trong vài phút, đối chiếu với các văn bản pháp quy và đưa ra phán quyết. Quả thật, hiện tại anh ta chưa thể bảo vệ quyền lợi thân chủ của mình trước tòa do chưa vượt qua kỳ thi cần thiết. Vì vậy dần dần, khi robot được “đào tạo”, chúng có thể thay thế các luật sư.
Nhân viên giao hàng và phục vụ: Ba năm trước, tại văn phòng của web Yandex ở Matxcơva, người ta mở một lớp “huấn luyện” cho người máy, và sau một thời gian, chúng vào thành phố giao đồ ăn. Người máy thực hiện công việc này rất cơ động, không thô lỗ, có thể làm việc trong bất kỳ hoàn cảnh nào, không bị tai nạn giao thông. Hạn chế duy nhất của nó là tốc độ không cao. Các camera và cảm biến đặt trên đó giúp nhận biết chướng ngại vật và xác định lộ trình.
Sáng tạo: Hiện nay sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đang diễn ra cực kỳ nhanh chóng trên mọi lĩnh vực. Robot có thể biên tập và xử lý video. Vì vậy sắp tới tất cả các đoạn giới thiệu phim sẽ được thực hiện mà không cần sự trợ giúp của con người. Ngoài ra, ngành nhạc cũng sắp sửa nhận được sự tham gia của robot. Hiện nay đã có một ban nhạc hoàn toàn do các robot biểu diễn. Còn Google đang chế tạo một robot có thể viết văn, làm thơ và các tác phẩm khác nhau, dựa trên vài nghìn cuốn sách và bài báo. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng sự sáng tạo này là bất khả thi.
