Tạt vào vỉa hè uống ngay cốc trà đá là cách mà mọi người vẫn thường làm. Nhưng ít ai ngờ nguy cơ mắc bệnh từ những viên đá sạch hay đá tinh khiết lại vô cùng lớn, tiềm ẩn nhiều mối nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
Rùng mình với quy trình sản xuất
Nằm trong một ngõ nhỏ của khu dân cư Mễ Trì Hạ (Hà Nội) là cơ sở sản xuất nước đá sạch và nước đóng bình. Gọi là cơ sở sản xuất, nhưng thực ra chỉ là dãy nhà cấp 4 đã xuống cấp, toàn bộ khu vực sản xuất chỉ là khoảng sân và sàn nhà rộng chừng 50m2 ẩm thấp và nặng mùi hôi hám.
Dụng cụ, thiết bị, máy móc phục vụ sản xuất cũng đều cáu bẩn, hoen gỉ, đặc biệt những chiếc khay dùng để làm đá mà chúng ta vẫn gọi là “đá sạch” đã ngả màu vàng, bám đầy gỉ sắt xung quanh nhưng không được cọ rửa mà vẫn được dùng để lấy nước từ bể lọc vào làm đá.
Những mẻ đá sau khi ra khay, nhanh chóng được đổ ra một chiếc thùng to, sau đó được công nhân chia nhỏ đóng vào các bịch nilon có in nhãn “đá sạch”. Cạnh khu vực làm đá, một vòi nước khác được kéo ra cho chảy thẳng vào các bình đựng nước 20 lít màu xanh vứt ngổn ngang dưới sàn nhà không được súc rửa nhưng vẫn dán nhãn mác “nước tinh khiết”.
Được biết, tại cơ sở này nguồn nước để phục vụ cho sản xuất nước đá và nước đóng bình được hút lên từ một chiếc giếng khoan, sau đó được đưa qua một hệ thống lọc vô cùng thô sơ bằng sỏi và cát vàng, rồi được đưa luôn vào sản xuất mà không hề có kiểm nghiệm, chứng nhận chất lượng an toàn nguồn nước của cơ quan chức năng, nhưng mỗi ngày vẫn có hàng tấn đá viên, cùng hàng trăm bình nước được đưa ra thị trường tiêu thụ.
Thực tế, cơ sở sản xuất nước đá sạch và nước đóng bình ở Mễ Trì Hạ chỉ là một trong số vô vàn cơ sở sản xuất nước đá và nước tinh khiết đóng chai, đóng bình đang hoạt động sản xuất, kinh doanh tại tất cả các địa phương trong cả nước nhưng không qua sự kiểm soát, quản lý của cơ quan chức năng. Đáng lo ngại, nhiều cơ sở có đăng ký sản xuất, kinh doanh với chính quyền địa phương và Sở Y tế nhưng vẫn vi phạm về an toàn thực phẩm nghiêm trọng.
Tiềm ẩn nhiều nguy cơ
Theo đánh giá của cơ quan chức năng, hiện nay các sản phẩm nước đá và nước uống đóng chai, đóng bình đang nhiều như “nấm mọc sau trời mưa” và có sức tiêu thụ rất lớn vào mùa nắng nóng, nhất là với các công sở, trường học, nhà máy, hàng quán... vì quan niệm tiện lợi, sạch sẽ và có lợi cho sức khỏe. Bởi lẽ, đây là mặt hàng sản xuất đơn giản, vốn đầu tư ban đầu không lớn, nhưng được tiêu thụ mạnh, với “siêu” lợi nhuận.
Tuy nhiên thực tế, tại nhiều cơ sở sản xuất nước đá, nước đóng chai, đóng bình lại đang rất mất vệ sinh, khiến chất lượng sản phẩm không bảo đảm an toàn, tiềm ẩn nhiều mối nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
Thậm chí, nhiều cơ sở không đăng ký chất lượng sản phẩm vẫn ngang nhiên sản xuất mặt hàng đá sạch và nước tinh khiết. Trong khi đó, điều kiện nhà xưởng sản xuất chỉ có diện tích vài chục mét vuông, trang thiết bị lọc nước đơn giản nhưng vẫn hút nước ngầm từ giếng khoan, sau đó lọc qua than hay sỏi và chiếu tia cực tím rồi được dán nhãn mác sản phẩm là tinh khiết.
Đáng lo ngại hơn, qua kiểm tra của các cơ quan chức năng cho thấy, không ít sản phẩm đá sạch, nước đóng bình vi phạm tiêu chuẩn chất lượng chủ yếu là có độ pH vượt mức cho phép, đặc biệt có mẫu nhiễm vi sinh vật nguy hại như Coliform. Nhiều chuyên gia y tế cho biết, nếu đá, nước đóng chai, đóng bình nhiễm vi khuẩn Coliform có thể gây nên các bệnh như tiêu chảy, viêm đường ruột, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa...
Nguy hiểm hơn, do sử dụng nguồn nước ngầm, nước giếng khoan không được lọc kỹ và đúng quy trình nên độ pH trong nước thường vượt mức cho phép, hàm lượng các chất hóa học như sắt, canxi, magiê, asen cao khiến người dùng có thể bị sỏi thận, ung thư và nhiều bệnh về đường ruột khác... nếu sử dụng lâu dài. Hơn nữa, với các thiết bị đựng nước nếu sản xuất bằng nhựa PVC hóa dẻo và không được súc rửa cẩn thận, khử khuẩn trước khi đựng có thể sinh ra những chất hóa học hay vi khuẩn nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng...
