Trường nằm ở vùng kinh tế còn khó khăn nên phải tuyển nhiều giáo viên từ vùng xa khác về đây công tác. Phần nữa, nhiều giáo viên dù ở gần trường nhưng sau khi lập gia đình rất khó khăn về chỗ ở nên cũng chọn nhà công vụ làm nơi an cư lạc nghiệp. Bởi thế, hai khu nhà ở của giáo viên với gần hai chục phòng mới được mọc lên…
Thế rồi, hơn hai mươi năm sau, nhiều cặp vợ chồng là giáo viên cũng đã dành dụm mua được mảnh đất và dựng nhà ra “ở riêng”. Các thầy cô ở xa cũng đã thuận lợi đi lại khi có phương tiện như xe gắn máy hay ô tô khách. Vậy là, họ lần lượt chia tay nhà công vụ.
Chỉ một số ít giáo viên còn nhu cầu ở lại đã được nhà trường bố trí lên ở khu nhà công vụ mới được tu sửa phía sau trường. Thành thử, hai dãy nhà công vụ cũ trở nên vắng vẻ, rêu phong.
Nhiều bận đi ngang qua, nghe tiếng sột soạt, ghé vào thăm thì hóa ra những đàn chuột đang hí hửng giá ổ khắp phòng. Rời xa dãy nhà, ngoái đầu nhìn lại, có cảm nhận như mình vừa bước ra từ trong kí ức…
Hồi mới về trường, tôi cùng với một đồng nghiệp dạy thể dục được bố trí cùng một phòng ở dạy nhà công vụ cũ. Dãy nhà nằm dưới chân đồi, xung quanh có nhiều cây cối sum suê nên đã làm dịu hẳn đi cái nắng nóng mỗi độ bước vào hạ.
Căn phòng chúng tôi ở chật chội, tường nhiều chỗ đã bong tróc, trên mái nhà nhiều chỗ bị dột phải căng ni-lông che chắn.
Trong phòng vừa đủ kê một cái giường nhỏ, một cái bàn nhỏ và một khoảng trống vừa để lọt một chiếc xe đạp. Cuối phòng, người ta xây ngăn lại chừng ba mét vuông. Ở khoảng không gian ít ỏi ấy vừa là bếp, nhà tắm và cũng là... phòng thay đồ.
Cũng bởi cái sự đa năng này mà đã tạo ra nhiều tình huống dở khóc dở cười. Như có khi người này về sớm kho nồi cá rồi tranh thủ ra “vườn” hái rau. Người kia về sau tranh thủ tắm và phải kiêm luôn nấu ăn trong gian bếp ấm cúng ấy.
Ấn tượng nhất là cái cửa phòng hẹp nhưng cái thềm nhà lại cao để tránh côn trùng hỏi thăm. Ấy vậy mà nhiều lần rắn bò lên thềm và ghé vào thăm các phòng.
Các cô chỉ chỉ biết ngồi quấn chăn co ro trên giường, mấy thầy tìm cách đuổi rắn đi. Rồi những đêm khuya, khi phòng nào phòng nấy đã tắt điện đi ngủ, chuột bắt đầu sột soạt lục lọi khắp căn phòng. Có khi nó còn nhảy lên cả giường và vui vẻ thi nhau cắn vào chân.
Căn phòng chật chội nhưng tình người thật rộng mở. Phòng này thiếu gạo chạy sang lấy ở phòng kia. Phòng kia thiếu gia vị lại vòng sang phòng này, có khi còn được gửi thêm cho bữa trưa quả trứng, ít củ quả.
Rồi phòng có món gì ngon cũng thường ới nhau sang nhâm nhi chén rượu nhạt. Tiếng cười nói râm ran cả trưa. Chính ở những căn phòng chật chội ấy đã gói ghém biết bao nhiêu kỉ niệm một thời tuổi trẻ sôi nổi của thầy cô giáo trường tôi.
Sáng nay lên thăm lại trường xưa, khu nhà công vụ cũ đã dỡ bỏ. Không gian trường được mở rộng, thoáng đãng hơn nhưng bất chợt thoáng một chút buồn, một chút hoài niệm. Ngập ngừng một lúc, lấy chiếc điện thoại ra chụp lại một vài bức hình ở mảnh đất đã được san ủi bằng phẳng. Bức hình dường như không còn một dấu tích của khu nhà cũ.
Đêm về, tôi đăng lên Facebook với lời dẫn “Ai còn nhớ khu nhà công vụ giáo viên… một thời xa xưa…”. Nhiều đồng nghiệp cũ đã vào bình luận. Người kể về kỉ niệm buồn, người nhắc lại kỉ niệm vui. Cũng có người lặng im để lại một khuôn mặt buồn. Học trò cũ cùng nhau kể về những kỉ niệm “nhất quỷ nhì ma…” một thời xa ngái.
Cái mới rồi sẽ thay cái cũ, đó là quy luật phát triển. Khu nhà công vụ giáo viên cũ được dỡ bỏ, rồi đây sẽ có những căn nhà mới khang trang, hiện đại mọc lên thay thế. Khu nhà công vụ cũ đã không còn nhưng hình ảnh của nó sẽ mãi ở lại trong lòng những cô thầy từng sống gắn bó với nơi này. Nơi ấy mãi là một phần kí ức đẹp của rất nhiều thế hệ thầy cô và học trò.
Chiều nay, một đồng nghiệp gửi vào dưới phần bình luận bài viết trên Facebook một bức ảnh cũ. Gia đình cô ấy gắn bó lâu năm nhất với nhà công vụ của trường cũ. Bức ảnh chụp lại khoảnh khắc cuối cùng của khu nhà trước lúc nó bị dỡ đi. Ngắm khu nhà cũ qua bức ảnh, bao kí ức của một thời thanh xuân lại dội về….
