Mặc dù vậy, có những lo ngại rằng các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em di cư, trẻ em trải qua tình trạng vô gia cư và trẻ em nhập cư có nguy cơ bị bỏ lại vì thiếu sự hỗ trợ về GD.
Nhóm trẻ dễ bị tổn thương
Bất bình đẳng trong GD trẻ em thể hiện rõ nhất ở 41 nước giàu nhất thế giới, nhìn vào hai chỉ số chính về sự bất bình đẳng: Tỷ lệ HS ghi danh học tập có tổ chức một năm trước tuổi chính thức để vào trường tiểu học; Khoảng cách về điểm số đọc giữa HS có thành tích cao nhất và thấp nhất trong cả hai trường tiểu học (lớp Bốn, khoảng 10 tuổi) và trường trung học (15 tuổi).
Việc xếp hạng ở tuổi 15 là chỉ số chính trong báo cáo của UNICEF, vì điều này thể hiện mức độ bất bình đẳng đối với sự kết thúc của GD bắt buộc. Báo cáo cũng khám phá mối quan hệ giữa bất bình đẳng GD và các yếu tố như nghề nghiệp của cha mẹ, giới tính của trẻ và điều kiện của trường học.
Các dữ liệu từ Ireland cho thấy sự bất bình đẳng giữa trẻ em giảm khi họ chuyển từ GD mầm non (đứng thứ 33 trong danh sách 41 nước giàu) đến trường tiểu học (thứ 16) và cuối cùng là THCS (thứ hai). Tuy nhiên, với một trong 10 HS không đạt được trình độ cơ bản về đọc sách của trường trung học (15 tuổi), UNICEF cho biết một số lượng lớn HS “vẫn đang rơi vào khoảng trống GD và không nhận được nguồn lực cần thiết”.
Theo điều tra dân số năm 2016 của Ireland, chỉ có 13% nữ sinh di cư hoàn thành chương trình GD bậc hai, so với 69% dân số nói chung. Hơn 57% nam sinh di cư ngừng học ở bậc tiểu học, so với 13% trong dân số nói chung. Một nửa số người nhập cư không được hưởng dịch vụ cung cấp bình đẳng về cơ hội trong trường học (DEIS). Số người nhập cư đạt được trình độ GD bậc ba chiếm chưa tới 1% trong cộng đồng của họ.
Báo cáo lưu ý rằng, hơn 3.000 trẻ em hiện đang trải qua tình trạng vô gia cư ở Ireland, với nghiên cứu cho thấy, nhiều trẻ em bị buộc phải đi đoạn đường dài để tới lớp học, thường rất mệt mỏi, không được ăn sáng và mặc đồng phục bẩn do không có điều kiện giặt giũ thường xuyên. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc đi học và giao tiếp của các em. Thống kê cho thấy, ở Ireland (và rất nhiều quốc gia giàu có khác), với mức dân nhập cư khá lớn, tỷ lệ trẻ em nhập cư thế hệ đầu tiên không đạt được mức độ đọc viết cơ bản ở tuổi 15 lên tới 12,8%, trong khi ở trẻ em không di cư là 9,1%.
Nếu nhìn vào con số, có thể nói sự khác biệt là không quá lớn, báo cáo lại chỉ ra rằng tỷ lệ người nhập cư thế hệ thứ hai ở Ireland không đạt được mức độ đọc viết cơ bản ở tuổi 15 lại tăng lên, với tỷ lệ 13,2%. Điều này trái ngược với nhiều quốc gia khác như Vương quốc Anh, nơi kết quả GD cải thiện đáng kể cho những người nhập cư thế hệ thứ hai.
 |
| Bảng xếp hạng mới nhất theo báo cáo khảo sát của UNICEF |
Những tác động quan trọng
Giám đốc điều hành của UNICEF Ireland, Peter Power, cho biết các phát hiện của báo cáo cho thấy Ireland “có thể dẫn đầu khi các nguồn vốn và chính sách phù hợp được thực hiện”.
“Điều này có nghĩa là trong khi trường học tạo ra kết quả tốt cho nhiều người, thì có một số trẻ em, và thường là những trẻ em có nhu cầu nhất, lại bị rơi vào khoảng trống GD. Chúng ta cần đảm bảo rằng mọi trẻ em đều có quyền được hỗ trợ và họ cần ở trường để đạt được tiềm năng cao nhất”, Powr nói.
Báo cáo của Unicef nêu khá cụ thể về mối quan hệ giữa bất bình đẳng GD và các yếu tố liên quan trực tiếp.
Trước hết, sự bất bình đẳng lớn trong tiến bộ GD của trẻ em có liên quan đến nền tảng gia đình. Ở một nửa số nước châu Âu, trong đó có Ireland, trẻ em mẫu giáo từ ba tuổi trở lên từ các hộ gia đình có thu nhập thấp ít có khả năng tham dự các trung tâm GD trước tiểu học. Sự chiếm ảnh hưởng của cha mẹ giải thích tới một phần ba sự thay đổi về điểm số đọc ở cấp lớp Bốn, với trẻ em mà cha mẹ làm việc trong nghề nghiệp chuyên nghiệp làm tốt hơn trong việc đọc ở tất cả các quốc gia được đo lường.
Ở tuổi 15, trẻ em có cha mẹ làm việc trong các ngành nghề được xếp hạng thấp hơn sẽ đạt kết quả kém hơn trong việc đọc và ít có khả năng nói rằng họ mong muốn hoàn thành GD sau trung học trên tất cả 35 quốc gia được xếp hạng trong lĩnh vực này.
Tiếp nữa, có sự khác biệt về giới tính đáng kể trong khả năng đọc của trẻ em. Con gái thường làm tốt hơn con trai. Tuy nhiên, ở một số nước, khoảng cách có thể thu hẹp khi các bài kiểm tra được thực hiện trên máy tính thay vì trên giấy. Trên phạm vi quốc tế, khoảng cách về hiệu năng đọc có xu hướng tăng lên khi trẻ lớn lên. Nhưng ở Ireland, với độ tuổi 15, bé gái có hiệu năng đọc chỉ tốt hơn 2% so với bé nam. Đây là khoảng cách nhỏ nhất về điểm số liên quan đến giới tính ở tất cả các quốc gia được thử nghiệm.
Cuối cùng, cơ hội GD của trẻ em quốc tế có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi trường học mà họ theo học. Thường có sự khác biệt lớn về thành tích trung bình giữa các trường trong cùng một quốc gia, đặc biệt là nếu các nền kinh tế - xã hội cụ thể tập trung ở bất kỳ trường nào.
Báo cáo cho thấy, sự khác biệt do nền tảng gia đình gây ra có xu hướng tác động nhiều nhất đến điểm số. Ở Ireland, cũng có sự khác biệt lớn hơn giữa các HS trong cùng một trường, thay vì giữa các điểm số của các trường khác nhau. Sự cân bằng của các trường được quản lý bởi các cơ quan nhà nước và các cơ quan tư nhân cũng rất khác nhau. Ireland và Latvia đang đứng đầu bảng xếp hạng bình đẳng GD, nhưng lại cực kỳ khác biệt về mặt này. Cụ thể ở Ireland, 57% trường học được quản lý bởi tổ chức tư nhân, so với 2% ở Latvia.
