Giữa lúc nhiệt độ tăng cao vào mùa hè, nhiều người dân đang mong được thư giãn với một chai bia mát lạnh dưới ánh nắng. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới từ Cơ quan An toàn Thực phẩm Pháp (ANSES) có thể khiến nhiều người phải cân nhắc.
Các nhà khoa học phát hiện rằng đồ uống đóng chai thủy tinh, gồm nước, bia và rượu vang, chứa nhiều vi nhựa hơn so với các loại đóng trong chai nhựa hoặc lon kim loại.
Vi nhựa đến từ… nắp chai?
Ban đầu, các nhà nghiên cứu khá bối rối trước phát hiện này. Nhưng sau đó, họ nhận ra rằng các hạt vi nhựa xâm nhập vào thức uống thông qua lớp sơn bên ngoài nắp chai.
“Chúng tôi đã kỳ vọng kết quả ngược lại,” - bà Iseline Chaib, người thực hiện nghiên cứu, chia sẻ với hãng tin AFP - “Sau đó, chúng tôi nhận thấy các hạt có hình dạng, màu sắc và thành phần polymer giống hệt lớp sơn trên nắp chai thủy tinh.”
Theo nhóm nghiên cứu, trung bình có khoảng 100 hạt vi nhựa trong mỗi lít đồ uống đóng chai thủy tinh tại Pháp, gồm nước ngọt, nước chanh, trà đá và bia. Con số này cao gấp 5 đến 50 lần so với lượng vi nhựa được phát hiện trong đồ uống đóng trong chai nhựa hoặc lon kim loại.
Khi kiểm tra kỹ, họ phát hiện nắp chai thủy tinh thường có những vết xước nhỏ, được cho là do ma sát khi các nắp chai được bảo quản chung với nhau.
Với nước uống, cả nước thường và nước có ga, lượng vi nhựa tương đối thấp: khoảng 4,5 hạt/lít trong chai thủy tinh và 1,6 hạt/lít trong chai nhựa.
Người uống rượu vang cũng có thể yên tâm phần nào, vì mẫu rượu vang, kể cả đóng chai thủy tinh có nắp, cho thấy lượng vi nhựa rất thấp.
Tuy nhiên, nước ngọt chứa khoảng 30 hạt vi nhựa/lít, nước chanh 40 hạt/lít, còn bia là loại đồ uống chứa nhiều nhất, với 60 hạt vi nhựa/lít.
Rủi ro cho sức khỏe: Chưa rõ, nhưng đáng lo
Hiện các nhà khoa học chưa xác định được mức độ rủi ro đối với sức khỏe con người khi hấp thụ các hạt vi nhựa này.
Tuy nhiên, mối lo ngại ngày càng gia tăng về khả năng các hạt này xâm nhập vào bên trong tế bào, gây biến đổi chức năng tế bào, đặc biệt khi tương tác với các cơ quan ở trẻ em và gây ra những biến đổi rõ rệt trong cuộc sống trưởng thành.
Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nhựa có thể đóng vai trò then chốt trong quá trình hình thành ung thư sớm, nơi các tế bào khỏe mạnh biến đổi thành tế bào ung thư.
Năm ngoái, một nghiên cứu cho thấy tế bào ung thư ở ruột phát triển nhanh hơn sau khi tiếp xúc với vi nhựa.
Các chuyên gia cũng cảnh báo về mối liên hệ giữa vi nhựa và sức khỏe sinh sản. Hồi tháng 6, một nhóm nhà khoa học công bố phát hiện các hạt nhựa nhỏ trong tinh trùng của nam giới.
Tin vui là, các nhà nghiên cứu cho rằng các nhà sản xuất đồ uống có thể dễ dàng giảm lượng vi nhựa bong ra từ nắp chai.
Là một phần của nghiên cứu, nhóm đã thử nghiệm một phương pháp làm sạch bao gồm thổi khí vào nắp, sau đó rửa chúng bằng nước và cồn. Phương pháp này được phát hiện là giúp giảm ô nhiễm vi nhựa tới 60%.
Vi nhựa có thể gây hại cho cơ thể như thế nào?
Theo Tạp chí Quốc tế về Nghiên cứu Môi trường và Sức khỏe Cộng đồng, hiện vẫn còn nhiều khoảng trống trong hiểu biết về tác động của vi nhựa đối với sức khỏe con người.
Chúng ta có thể tiếp xúc với vi nhựa qua thực phẩm, nước uống hoặc không khí. Nhưng mức độ phơi nhiễm ở người, liều lượng gây độc mãn tính và cơ chế tác động của vi nhựa vẫn chưa đủ rõ để đánh giá rủi ro tổng thể.
Theo bà Rachel Adams, giảng viên cao cấp ngành Khoa học Y sinh tại Đại học Cardiff Metropolitan, việc tiêu thụ vi nhựa có thể gây ra các ảnh hưởng có hại như:
- Viêm nhiễm: Khi viêm xảy ra, các tế bào bạch cầu của cơ thể và các chất chúng tạo ra sẽ bảo vệ chúng ta khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên, hệ miễn dịch vốn có chức năng bảo vệ này lại có thể gây tổn thương cho các mô.
- Phản ứng miễn dịch với chất “lạ”: Vi nhựa có thể bị cơ thể nhận diện là vật thể ngoại lai, kích hoạt phản ứng gây hại.
- Mang theo các chất độc hại khác xâm nhập vào cơ thể: Vi nhựa thường đẩy nước và sẽ liên kết với các chất độc không hòa tan.
Vì vậy, vi nhựa có thể liên kết với các hợp chất chứa kim loại độc hại như thủy ngân, và các chất ô nhiễm hữu cơ như một số loại thuốc trừ sâu và hóa chất gọi là dioxin, vốn được biết là gây ung thư, cũng như các vấn đề về sinh sản và phát triển.
Nếu các vi nhựa này xâm nhập vào cơ thể, chất độc có thể tích tụ trong các mô mỡ.
