Nghịch lý trên thị trường lãi suất

Trong tuần qua, một số ngân hàng (NH) cổ phần lớn đã "âm thầm" tăng lãi suất huy động tiền đồng từ 11,5%/năm lên 11,7% - 11,8%/năm. Một số NH công bố mức lãi suất huy động chưa đến 11,5%/năm nhưng lại thực hiện tặng ngay "lộc" khi gửi tiền dẫn đến lãi suất huy động thực vượt quá 13%/năm.

Gọi là "âm thầm" vì những NH này không còn rầm rộ thông tin về việc tăng lãi suất huy động tiền đồng, bởi trước đó Hiệp hội NH Việt Nam đã kêu gọi lãi suất huy động của các NH xoay quanh mức 11,5%/năm. Từ đó, một số tỉnh, thành lại ban hành quy định riêng với mức lãi suất tối đa không vượt 11,5%/năm.

Trong khi các NH công bố lãi suất huy động từ 1 tháng trở lên trên 11%/năm thì ở thị trường liên NH, lãi suất từ 7% - 12%/năm tùy theo từng kỳ hạn. Với lãi suất huy động này, việc kéo lãi suất cho vay xuống 12%/năm là điều khó có thể thực hiện.

Trước đây, lãi suất huy động trong dân cư và lãi suất trên thị trường liên NH sẽ phản ánh được bức tranh về thị trường lãi suất.

Tuy nhiên gần đây, lãi suất trên thị trường liên NH thấp và có xu hướng giảm hơn với lãi suất huy động, nhưng các NH lại khó tiếp cận bởi theo quy định các NH không được sử dụng vốn trên thị trường liên NH vượt quá 20% tổng vốn huy động dân cư. Có nghĩa là, NH muốn có được vốn rẻ trên thị trường liên NH phải ra sức tăng huy động vốn trong dân cư.

Quy định này đã tạo ra cuộc chạy đua lãi suất huy động như hiện nay; tuy không công khai nhưng NH nào muốn tồn tại cũng cần có "mánh" riêng. 

Một số nhà chuyên môn cho rằng, để tránh chuyện sử dụng quá mức nguồn tiền trên thị trường liên NH cho vay, NH Nhà nước có thể ban hành quy định NH không được sử dụng vượt quá tỷ lệ bao nhiêu lần so với vốn tự có. Đồng thời, để mặt bằng lãi suất huy động có thể giảm xuống 10%/năm và lãi suất cho vay xuống 12%/năm như yêu cầu của Chính phủ, trước mắt lãi suất huy động USD, trong dân cư cần được điều chỉnh giảm xuống khoảng 1%/năm so với lãi suất hiện tại, còn khoảng 3%/năm.

Theo đó, lãi suất huy động tiền đồng hiện nay khoảng 11,5%/năm, lãi suất huy động USD khoảng 4%/năm, mức chênh lệch giữa lãi suất tiền đồng và USD là 7,5%. Nếu giảm lãi suất huy động USD thì mới có thể giảm lãi suất huy động tiền đồng xuống, có thể mức lãi suất huy động tiền đồng về được dưới 10%/năm. Lúc đó, NH vẫn có thể huy động được tiền đồng với lãi suất thấp và lãi suất cho vay tiền đồng mới có thể kéo xuống được 12%/năm.

Giang Đông (tổng hợp)