Ngày 27/12, Trường Đại học Sư phạm TPHCM phối hợp Phân hội Giảng dạy và Nghiên cứu tiếng Trung Quốc - Hội Ngôn ngữ học Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Nghiên cứu và giảng dạy tiếng Trung".
Hội thảo thu hút sự tham gia của các nhà khoa học, giảng viên đến từ 33 trường đại học, học viện và cơ sở nghiên cứu, đào tạo trên cả nước.
Cơ hội hội nhập quốc tế mở rộng cho người học
Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Huỳnh Văn Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TPHCM nhấn mạnh, nghiên cứu và giảng dạy tiếng Trung đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và chuyển đổi số mạnh mẽ.
"Khi các vấn đề nhu cầu, phong cách học tập, hạn chế về khả năng tiếp nhận và ưu thế học tổng hợp cũng như bối cảnh số, lớp học đảo ngược đang được triển khai mạnh mẽ, đòi hỏi giới nghiên cứu và đội ngũ giảng viên cần không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy hiện đại, tăng cường nghiên cứu liên ngành, làm chủ công nghệ giáo dục", ông Sơn nhấn mạnh.
Thông qua hội thảo, các nhà khoa học có cơ hội trao đổi học thuật sâu rộng, chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy, từ đó tăng cường hợp tác, kết nối và phát triển bền vững lĩnh vực đào tạo tiếng Trung tại Việt Nam cũng như trong khu vực.
Hội thảo năm nay nhận được hơn 70 bài viết khoa học của 117 tác giả. Sau quá trình phản biện và thẩm định nghiêm túc, Ban Tổ chức đã lựa chọn 63 bài viết chất lượng để đưa vào kỷ yếu hội thảo.
Các nghiên cứu tập trung vào bốn nhóm chủ đề chính gồm: nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc; thụ đắc và phân tích lỗi sai tiếng Trung; kiểm tra, đánh giá và thực trạng dạy học tiếng Trung; trí tuệ nhân tạo và đổi mới trong giảng dạy tiếng Trung .
Ở phiên toàn thể, nhiều tham luận được giới chuyên môn quan tâm. Trong đó, PGS.TS Hà Lê Kim Anh (Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ những suy nghĩ về chương trình đào tạo giáo viên tiếng Trung tại Việt Nam, nhấn mạnh yêu cầu điều chỉnh chương trình theo hướng chuẩn hóa, gắn với thực tiễn giảng dạy và chuẩn đầu ra.
Cần làm mới phương pháp giảng dạy, giáo trình
Trong tham luận về thiết kế và đánh giá sách giáo khoa tiếng Trung, TS Nguyễn Phước Lộc (Trường Đại học Sư phạm TPHCM) cho biết, sách giáo khoa được xây dựng trên cơ sở tiếp cận giao tiếp hiện đại, coi trọng tính toàn diện và liên thông trong dạy học.
Theo đó, các cấu trúc ngữ pháp tần suất cao được trình bày dưới dạng "cụm ngôn ngữ", hạn chế việc chia nhỏ kiến thức một cách máy móc, qua đó giúp người học nâng cao độ trôi chảy và hiệu quả biểu đạt trong giao tiếp.
Bên cạnh đó, sách giáo khoa quán triệt nguyên tắc tích hợp bốn kỹ năng nghe - nói - đọc - viết, trong đó nghe, nói được ưu tiên đi trước, đọc, viết theo sau, phù hợp với quy luật tiếp thu ngôn ngữ thứ hai.
Đáng chú ý, nội dung bài học còn được lồng ghép yếu tố liên môn, kết hợp kiến thức lịch sử, địa lý, xã hội, thậm chí cả toán học và khoa học tự nhiên, nhằm phát triển năng lực tổng hợp cho học sinh; chẳng hạn, khi học về biểu đạt số ở bậc tiểu học, học sinh đồng thời được củng cố các phép tính toán học.
Tuy vậy, TS Nguyễn Phước Lộc cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế như hệ thống dạy chữ Hán còn mỏng, chưa chú trọng đầy đủ đến nét bút, cấu trúc và chiều sâu văn hóa; việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thiết kế học liệu chưa được thể hiện rõ; cùng với đó là sự thiếu hụt nguồn học liệu số và tài nguyên hỗ trợ, đặt ra yêu cầu tiếp tục hoàn thiện sách giáo khoa trong thời gian tới .
Tại các tiểu ban chuyên môn, nhiều vấn đề thực tiễn trong giảng dạy tiếng Trung được phân tích sâu.
Các tham luận về thụ đắc ngôn ngữ và phân tích lỗi sai tập trung làm rõ những khó khăn thường gặp của người học Việt Nam, từ lỗi ngữ âm, chữ Hán đến kỹ năng viết và giao tiếp.
Ở nhóm nghiên cứu kiểm tra, đánh giá và thực trạng dạy học, các tác giả đề xuất những phương pháp giảng dạy và đánh giá mới, hướng tới phát triển năng lực người học theo yêu cầu chương trình giáo dục hiện hành.
Tiểu ban về trí tuệ nhân tạo và đổi mới giảng dạy đã thu hút nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi.
Các nghiên cứu đề cập đến việc ứng dụng mô hình ngôn ngữ lớn, nền tảng học tập số, cũng như công cụ trí tuệ nhân tạo trong dạy và học tiếng Trung, mở ra những gợi ý quan trọng cho đổi mới phương pháp giảng dạy trong bối cảnh số hóa giáo dục .
Theo Ban Tổ chức, kết quả của hội thảo không chỉ cung cấp thêm các luận cứ khoa học phục vụ nghiên cứu mà còn là cơ sở để các cơ sở đào tạo tham khảo, điều chỉnh chương trình và phương pháp giảng dạy.
Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Trung, đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực trong giai đoạn hội nhập và chuyển đổi số hiện nay.
