Cuộc biểu tình áo trắng
Đây là cuộc biểu tình với số lượng người tham gia lớn nhất kể từ khi Hồng Kông được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997. Mặt trận Nhân quyền Dân sự, nhà tổ chức các cuộc biểu tình, cho biết khoảng gần 1 triệu người đã tuần hành – tức là gần một phần bảy trong tổng số 7,48 triệu dân Hồng Kông; mặc dù vậy, theo cảnh sát Hồng Kông, con số này chỉ ở mức gần 240.000 người.
Những người chỉ trích dự luật này cho rằng, khả năng dẫn độ tội phạm bị truy nã trên đất Hồng Kông sang Trung Quốc có thể làm suy yếu hệ thống pháp lý bán tự trị của Hồng Kông.
Dự luật này đã gây ra sự bế tắc chính trị cũng như khiến cộng đồng doanh nghiệp khá bảo thủ phản đối mạnh mẽ. Thậm chí một số vụ ẩu đả trong cơ quan lập pháp đã xảy ra, cùng với sự chỉ trích từ phía Mỹ và Liên minh châu Âu đối với chính quyền Hồng Kông.
Theo chính quyền Hồng Kông, dự luật này được thiết kế để khắc phục các lỗ hổng trong luật hiện hành bằng cách cho phép Hồng Kông quyết định trên cơ sở từng trường hợp cụ thể, có thể dẫn độ hoặc không dẫn độ những kẻ chạy trốn đến các vùng lãnh thổ, nơi mà Hồng Kông không có thỏa thuận dẫn độ chính thức như: Đài Loan, Ma Cao và Trung Quốc. Mặc dù vậy, dự luật không ghi rõ sự bảo đảm về một phiên tòa công bằng.
Trong buổi chiều Chủ nhật (9/6), những người biểu tình mặc áo trắng đã tập trung tại Công viên Victoria ở trung tâm Hồng Kông và vẫy những tấm biểu ngữ. Một số người hô vang: “Hồng Kông, đừng bao giờ bỏ cuộc!”.
Những người biểu tình suốt dọc tuyến đường dài 3 km dẫn đến Hội đồng Lập pháp ở Aduniralty kêu gọi nhà lãnh đạo Carrie Lam từ chức. Ít nhất bảy người đã bị bắt, cảnh sát đăng lên Twitter.
Cuộc biểu tình chủ yếu diễn ra ôn hòa vào ban ngày, nhưng càng về sau càng trở nên gay gắt. Vào khoảng 7 giờ 30 tối tại Hồng Kông, năm đến sáu người đàn ông đeo mặt nạ dự định chiếm một con đường chính trong thành phố.
Cảnh sát đã sử dụng bình xịt hơi cay vào những người này và kêu gọi người biểu tình giải tán. Ở nhiều điểm, cảnh sát đã phải giải tỏa người biểu tình bằng dùi cui. Vào khoảng 10 giờ 30 đêm Chủ nhật, các nhà tổ chức tuyên bố cuộc biểu tình kết thúc. Phần lớn những người biểu tình đã giải tán.
Nhóm chính trị Hồng Kông Demosisto cho biết nhiều cuộc tuần hành tương tự đã được lên kế hoạch ở các thành phố khác trên thế giới.
Cú huých từ thực tế
Cuối ngày Chủ nhật, Chính quyền Hồng Kông đã đưa ra một tuyên bố thừa nhận các cuộc biểu tình đang diễn ra, nhưng cũng nhắc lại rằng dự luật dự kiến sẽ được tiếp tục tranh luận vào ngày 12/6. Tuyên bố có đoạn: “Chúng tôi kêu gọi Hội đồng Lập pháp xem xét kỹ lưỡng dự luật một cách bình tĩnh, hợp lý và tôn trọng để bảo đảm Hồng Kông vẫn là một thành phố an toàn cho cư dân và doanh nghiệp”.
Một trong các nguyên nhân thúc đẩy sự xem xét dự luật này là một vụ án giết người ghê rợn: Một phụ nữ Hồng Kông 20 tuổi bị bạn trai giết chết khi đang đi nghỉ tại Đài Loan. Hiện tại, nghi phạm không thể được chuyển giao từ Hồng Kông để đối mặt với công lý ở Đài Loan. Tuy nhiên, Đài Bắc đã tuyên bố sẽ từ chối hợp tác với luật mới nếu nó khiến người Đài Loan có nguy cơ bị dẫn độ sang Trung Quốc.
Thống đốc cuối cùng của Hồng Kông, Chris Patten, cũng thể hiện phản ứng đối với dự luật bằng cách đưa ra câu hỏi: “Liệu mọi người có thực sự tin vào lập luận rằng việc có một hiệp ước dẫn độ vẫn tốt hơn là bắt cóc người bất hợp pháp từ Hồng Kông?”.
Các nhóm kinh doanh ở Hồng Kông thường có lập trường trung lập về các vấn đề chính trị gây tranh cãi. Nhưng lần này, họ cũng đã lên tiếng chống lại dự luật. Để bảo đảm sự ủng hộ của họ, chính phủ đã giới hạn phạm vi phạm tội dẫn độ - nhưng đối với một số doanh nhân, điều đó vẫn chưa đủ.
Phòng Thương mại Mỹ tại Hồng Kông cho rằng, “Hồng Kông chưa sẵn sàng để xem dự luật này được thông qua và chúng tôi không hiểu tại sao nên vội vã thông qua khi lỗ hổng mà nó tìm cách giải quyết đã tồn tại trong 20 năm”.
Nhưng phát ngôn viên chính quyền Hồng Kông Matthew Cheung nói rằng, động thái này rất nhạy cảm với thời gian.
“Nghi phạm trong vụ án giết người Đài Loan đang thụ án cho các tội phạm hình sự khác ở Hồng Kông nhưng dự kiến sẽ được thả vào tháng 10 này” - ông Cheung nói - “Do đó, cần phải cung cấp một cơ sở pháp lý cho sự hỗ trợ mà chúng tôi muốn cung cấp cho Đài Loan, trước khi (cơ quan lập pháp) nghỉ hè từ giữa tháng Bảy đến tháng Mười”.
