Theo cô Hằng, để sử dụng tốt Tiếng Anh người học không chỉ cần phải học tốt các kỹ năng nghe, nói , đọc, viết mà còn phải nắm vững ngữ pháp.
Tuy nhiên trong quá trình học ngữ pháp, người học thường gặp phải những khó khăn như không nhớ nổi cách sử dụng hoặc sử dụng nhầm lẫn và không chính xác ngữ pháp do không nắm vững nội dung khi học.
Vì vậy học ngữ pháp theo bản đồ tư duy sẽ giúp người học nắm vững hơn những kiến thức cơ bản cần nhớ.
Để giúp học sinh thiết lập được bản đồ tư duy về vấn đề ngữ pháp cần học, cần thực hiện những bước sau.
Bước 1- Đưa ra chủ đề
Giáo viên đưa ra chủ đề (vấn đề ngữ pháp sẽ học trong giờ học đó) đây chính là từ khóa để học sinh xây dụng bản đồ tư duy và hướng học sinh chú ý đến từ khóa, ghi nhớ từ khóa điều đó sẽ giúp học sinh nắm bắt được toàn bộ nội dung cần truyền đạt.
Khi từ khóa được đưa ra, giáo viên yêu cầu học sinh tập trung chú ý vào từ khóa và suy nghĩ về tất cả những vấn đề liên quan đến từ khóa đó.
Bước 2 - Vẽ chủ đề ở trung tâm
Ở bước này giáo viên hướng dẫn cho học sinh sử dụng một tờ giấy trắng (không kẻ ô) đặt nằm ngang và vẽ chủ đề (có chứa từ khóa) ở chính giữa tờ giấy, từ đó phát triển ra các ý khác ở xung quanh.
Ngoài ra, giáo viên cũng cho học sinh biết là các em hoàn toàn có thể sử dụng các màu sắc theo sở thích của mình để thực hiện vẽ sơ đồ. Chủ đề trung tâm có thể là chữ hoặc là hình, nếu kết hợp cả 2 thì càng tốt.
Bước 3 - Vẽ thêm các tiêu đề phụ (nhánh cấp 1)
Đối với mỗi chủ đề, giáo viên nên yêu cầu học sinh dành khoảng 1 - 2 phút để suy ngẫm về nó và ghi lại các ý tưởng. Nếu chưa biết diễn tả bằng tiếng Anh, học sinh có thể sử dụng tiếng Việt hay từ điển. Sau đó giáo viên hướng dẫn cho học sinh tiến hành phát triển các nhánh như sau:
Tiêu đề phụ nên được viết nằm trên các nhánh dày để làm nổi bật ý; nên gắn liền với trung tâm và được vẽ theo hướng chéo góc chứ không nằm ngang, như vậy nhiều nhánh phụ khác có thể được vẽ tỏa ra một cách dễ dàng hơn.
Giáo viên có thể gợi ý số lượng nhánh bằng cách đặt một số câu hỏi nhằm hướng học sinh vào những ý chính của vấn đề ngữ pháp cần học hoặc ôn tập. Từ đó học sinh xác định được số nhánh sẽ vẽ và thực hiện vẽ các nhánh phụ theo ý tưởng của mình.
Bước 4: Vẽ các nhánh cấp 2, cấp 3
Ở bước này, giáo viên hướng dẫn cho học sinh vẽ nối tiếp nhánh cấp 2 vào nhánh cấp 1, nhánh cấp 3 vào nhánh cấp 2, … để tạo ra sự liên kết.
Khuyến khích học sinh vẽ theo ý tưởng riêng và nhiều nhánh cong hơn đường thẳng, như thế sẽ làm cho sơ đồ tư duy nhìn mềm mại, uyển chuyển và dễ nhớ hơn.
Chỉ nên tận dụng từ khóa và hình ảnh, ở mỗi nhánh chỉ sử dụng 1 từ khóa. Việc này giúp cho nhiều từ khóa mới và những ý khác được nối thêm vào các từ khóa sẵn có một cách dễ dàng .
Sau đó, học sinh có thể thảo luận theo các nhóm để so sánh, đối chiếu các luận điểm và bổ sung thêm vào mind map. Bước này giúp học chữa lỗi cho nhau rất hiệu quả và có thể trao đổi những ý tưởng mà ở trên học sinh không thể diễn tả bằng tiếng Anh được.
Bước 5: Thêm các hình ảnh minh họa
Ở bước này, giáo nên để trí tưởng tượng của học sinh bay bổng hơn bằng cách khuyến khích học sinh thêm nhiều hình ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như lưu chúng vào trí nhớ tốt hơn vì não bộ của con người có khả năng tiếp thu hình ảnh cao hơn chữ viết. (Nếu thời gian không cho phép thì có thể để học sinh hoàn thiện bước này ở nhà)
Bước 6: Báo cáo, nhận xét
Báo cáo, thuyết minh về bản đồ tư duy. Cho một vài học sinh hoặc đại diện của các nhóm học sinh lên báo cáo, thuyết minh về bản đồ tư duy mà nhóm mình đã thiết lập.
Qua hoạt động này vừa biết rõ việc hiểu kiến thức của các em vừa là một cách rèn cho các em khả năng thuyết trình trước đông người, giúp các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn, đây cũng là một trong những điểm cần rèn luyện của học sinh hiện nay.
Thảo luận, chỉnh sửa,hoàn thiện bản đồ tư duy
Tổ chức cho học sinh thảo luận, bổ sung, chỉnh sửa để hoàn thiện bản đồ tư duy về kiến thức của vấn đề ngữ pháp đã học trong bài.
Giáo viên sẽ là người cố vấn, giúp học sinh hoàn thiện bản đồ tư duy về vấn đề ngữ pháp đó, từ đó dẫn dắt đến kiến thức trọng tâm của bài học.
Củng cố kiến thức bằng một bản đồ tư duy
Giáo viên cho học sinh lên trình bày, thuyết minh về kiến thức ngữ pháp của buổi học hôm đó thông qua một bản đồ tư duy do giáo viên đã chuẩn bị sẵn (vẽ ở bảng phụ hoặc ở bìa), hoặc bản đồ tư duy mà các em vừa thiết kế và cả lớp đã chỉnh sửa, hoàn thiện.
Bản đồ tư duy (mindmap) còn gọi là sơ đồ tư duy, lược đồ tư duy,… là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, hệ thống hóa một chủ đề hay một mạch kiến thức… bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực.
Đặc biệt đây là một sơ đồ mở, không yêu cầu tỉ lệ, chi tiết chặt chẽ như bản đồ địa lí, có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh: mỗi người vẽ một kiểu khác nhau, dùng màu sắc, hình ảnh, các cụm từ diễn đạt khác nhau, cùng một chủ đề nhưng mỗi người có thể “thể hiện” nó dưới dạng bản đồ tư duy theo một cách riêng.
Do đó việc lập bản đồ tư duy phát huy được tối đa khả năng sáng tạo của mỗi người.
