Hình ảnh Bác Hồ trong ký ức của một nữ văn công

Niềm vinh dự lớn lao và tự hào thế hệ

Từng tham gia chiến trường Điện Biên Phủ, bà Trần Thị Ngà, cựu văn công Tổng cục Chính trị, năm nay đã hơn 80 tuổi, may mắn có thời gian biểu diễn phục vụ Bác Hồ từ năm 1961 đến khi Người mất. Bà gọi đó là niềm vinh dự lớn lao và là niềm tự hào không dễ gọi tên đối với bất cứ người dân yêu nước nào cùng thời đại.

Bà Trần Thị Ngà chia sẻ, càng gần đến ngày sinh nhật Bác (19/5), tâm trạng bà càng hồi hộp. Bà nhớ lại kỷ niệm lần đầu tiên được gặp Bác Hồ ngay sau chiến thắng Điện Biên Phủ. Khi ấy, Đoàn văn công Tổng cục Chính trị biểu diễn phục vụ hội nghị chuẩn bị ký hiệp định Genève năm 1954. “Nhìn thấy Bác, chúng tôi vô cùng vui sướng. Mải đứng ở cánh gà nhìn xuống nơi Bác ngồi, chúng tôi quên cả tiết mục của mình đã đến lượt phải ra sân khấu”.

Kể từ đó, bà Trần Thị Ngà còn được gặp Bác nhiều lần nữa, được vào Phủ Chủ tịch biểu diễn, đặc biệt trong khoảng thời gian từ năm 1961 đến khi Bác mất, đồng chí Vũ Kỳ giao cho bà nhiệm vụ hát, đọc sách báo tài liệu cho Bác nghe; mang hoa đi tặng các đoàn khách quốc tế đến thăm Phủ Chủ tịch, rót nước cho Bác tiếp khách.

“Tôi còn nhớ năm 1955, đoàn Nghệ thuật Trung Quốc là đoàn nghệ thuật nước ngoài đầu tiên tới thăm và biểu diễn ở nước ta. Bác căn dặn chúng tôi: Đây là các bạn của nước Trung Hoa mới, các cháu phải đoàn kết. Lần khác, đoàn Nghệ thuật Tân Cương đến thăm và biểu diễn ở nước ta, khi đoàn rời Việt Nam về nước, Bác cho tôi mang hoa ra ga Hàng Cỏ tiễn đoàn. Bác dặn tôi rằng: Đây là đoàn văn công của dân tộc ít người nên mình phải quan tâm. Các đồng chí lãnh đạo đoàn vô cùng xúc động, khi về nước đã gửi điện cảm ơn Bác”, bà Ngà kể.

Theo cảm nhận của bà Ngà, với mỗi người từng được học tập, lao động gần Bác đều thấm nhuần sâu sắc và ảnh hưởng tích cực từ tinh thần bác ái vời vợi, sự nhân từ, độ lượng của vị cha già dân tộc.

Thêm yêu nghề vì có Bác động viên

Bà Ngà đến với Đoàn văn công Tổng cục Chính trị rất tình cờ. Khi đang tản cư ở Bắc Giang, nhạc sĩ Đỗ Nhuận về đây tuyển diễn viên, cô bé Ngà đang học lớp 7 trường làng đã trúng tuyển. Những ngày biểu diễn phục vụ bộ đội nơi chiến trường ác liệt Điện Biên Phủ, cô bé mới chỉ 16 tuổi, nhỏ nhất đoàn, vừa lo sợ vừa tự hào. Do còn những suy nghĩ con trẻ về nghề nghiệp từng bị coi là “xướng ca vô loài”, nên dù theo nghề đấy song có lúc cũng cảm thấy mặc cảm, tự ti.

“Sau nhiều lần được Bác quan tâm, giảng giải, phân tích, tôi hiểu rõ ý nghĩa mang lời ca tiếng hát động viên tinh thần bộ đội hăng say lao động, học tập và chiến đấu; thấy rõ tác dụng của công việc mình làm, từ đó tôi hoàn toàn an tâm phấn đấu để trở thành con người “vừa hồng, vừa chuyên” như lời dạy của Bác”, bà Ngà chia sẻ.

Năm 1964, khi đoàn văn công đang biểu diễn ở Trung Quốc, Bác đã viết thư động viên. Thư Bác viết với những chữ cái rất đặc trưng: “Thân ái gửi đoàn Văn công của cục Chính trị - Quân đội Nhân zân. Được tin các cháu đi biểu diễn ở Trung Quốc anh em, Bác gửi mấy lời khuyên các cháu: Đoàn kết nội bộ, đoàn kết với anh em Trung Quốc, zữ zìn tốt kỷ luật. Cố gắng biểu ziễn tốt. Cố gắng học hỏi các đồng chí Trung Quốc, nhờ các đồng chí Trung Quốc thẳng thắn fê bình, để không ngừng tiến bộ. Zữ zìn sức khỏe. Chúc các cháu thành công và gửi các cháu nhiều cái hôn. Bác Hồ”, thư được viết vào ngày 11/5/1964.

Trong hoàn cảnh xa nhà, xa Tổ quốc, nhận được thư Bác động viên vào gần ngày sinh nhật Bác, cả đoàn đã bật khóc. Đêm ấy, mọi người thức trắng, lá thư được các đồng chí Trung Quốc chụp ảnh lại và tặng cho đoàn mỗi người một bản làm kỷ niệm. Lá thư đến bây giờ bà Ngà vẫn còn giữ, coi như một báu vật.

Khắc ghi những kỷ niệm

Cá nhân bà Ngà nhận được rất nhiều sự quan tâm của Bác, những kỷ niệm thiêng liêng đi theo suốt cuộc đời bà. “Chiều ngày 27/3/1964, Bác đi họp Hội nghị Chính trị đặc biệt, các chú bảo tôi mang sữa lên mời Bác. Bác bảo tôi lấy thêm cho Bác một cái cốc rồi chia cốc sữa ra làm hai, đưa cho tôi một cốc. Tôi nói: Thưa Bác, con mời Bác, con không dám, con uống các chú sẽ phê bình phạm “tiêu chuẩn” của Bác. Bác cười vui: Thôi! “đồng cam cộng khổ” với Bác một tý”. Hay một lần vào thăm Bác, khi về Bác cho tôi tập đĩa hát vở Opera La Traviata của nhạc sĩ Verdi mà Đảng Cộng sản Ý biếu Bác. Vui sướng khi được Bác tặng quà tôi liền nói, để con hát một đoạn Bác nghe. Và tôi đã hát đoạn người cha khuyên con trai rời bỏ chốn đô hội để trở về với gia đình nơi miền quê Proven êm đềm”, bà Ngà xúc động kể lại.

Vào Chủ nhật hàng tuần, bà Ngà thường được Bác cho vào ăn cơm cùng. Bữa cơm có khi có bác Tôn, có lần có Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Bữa ăn của Bác rất thanh đạm: Một bát canh, mấy quả cà hoặc đĩa dưa chua, khúc cá kho. “Lần nào có tôi cùng được ăn, các chú thường có thêm món nem rán, Bác gắp nem cho tôi và bảo: Ngày xưa, Bác cũng thích nem rán lắm, nhưng lúc đó không có mà ăn. Bây giờ có thì lại không ăn được. Nghe Bác nói tôi thấy xúc động và thương Bác vô cùng. Sức khỏe của Bác lúc đó đã yếu đi nhiều”, bà Ngà ngậm ngùi.

Mới đây, trong buổi giao lưu “Những ký ức về Người”, bà Ngà đã đem những món quà, hình ảnh quý giá mà mình cất giữ trong suốt mấy chục năm qua tặng lại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong những ngày tháng Năm lịch sử, mọi người con đất Việt đang hướng về Bác với tất cả lòng tôn kính và niềm thương nhớ khôn nguôi. Qua những câu chuyện giản dị về Người, qua hồi ức của một nữ văn công, chúng ta càng thêm kính trọng hơn tấm gương sáng ngời về nhân cách, đạo đức và lối sống của Bác Hồ kính yêu.