Trong bối cảnh Chương trình GDPT 2018 có nhiều đổi mới về nội dung và hình thức thi, việc ôn thi tốt nghiệp THPT trở nên thách thức hơn bao giờ hết, đặc biệt đối với các trường vùng cao, vì điều kiện học tập còn nhiều khó khăn, học sinh có chất lượng đầu vào thấp, khả năng tự học hạn chế.
Để giúp học sinh vùng cao vượt qua kỳ thi quan trọng này, cô giáo Vi Thị Thu Hằng, giáo viên dạy Ngữ văn, Trường THPT Hà Văn Mao (Bá Thước) và thầy Thiều Văn Tài – Tổ trưởng chuyên môn môn Toán, Trường THPT Ngọc Lặc (Thanh Hóa) đã chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của mình, nhằm giúp nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT tại vùng cao.
Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả
Dạy Ngữ văn tại một trường vùng cao, cô Vi Thị Thu Hằng từng đối mặt với nhiều khó khăn, như: chất lượng đầu vào của học sinh còn hạn chế, nhiều em thiếu tài liệu học tập do hoàn cảnh gia đình khó khăn... Trước thực trạng đó, cô đã không ngừng tìm tòi, thử nghiệm các phương pháp dạy học phù hợp để giúp học sinh nắm vững kiến thức và kỹ năng thi cử.
Theo cô Hằng, để ôn thi hiệu quả, điều cốt yếu là phải có kế hoạch giảng dạy và ôn tập cụ thể, chi tiết, phân chia rõ từng phần kiến thức, chuyên đề và phân bổ thời gian hợp lý. Điều này giúp học sinh tiếp cận bài học theo trình tự logic, tránh cảm giác quá tải hay bỏ sót nội dung trọng tâm.
Cô Vi Thị Thu Hằng chia sẻ: “Để giúp học sinh ôn tập tốt hơn, tôi chia chương trình ôn tập môn Ngữ văn thành ba mảng chính: đọc – hiểu, viết đoạn văn và viết bài văn. Với từng phần, tôi có những “chiến thuật” riêng giúp học trò làm quen, rèn luyện và nâng cao kỹ năng”.
Theo cô Hằng, đối với phần đọc hiểu, là một trong những điểm mới của Chương trình GDPT 2018, học sinh phải làm quen với nhiều dạng văn bản ngoài sách giáo khoa. Vì vậy, cô Hằng tập trung phát triển kỹ năng đọc hiểu đa dạng thể loại như thơ, truyện ngắn, nghị luận và các văn bản thông tin.
Cô hướng dẫn học sinh phương pháp trả lời những câu hỏi đọc hiểu thường gặp, giúp các em hình thành thói quen tiếp cận và phân tích văn bản hiệu quả. Đồng thời, cô tổ chức luyện đề đọc hiểu trong khoảng 20 phút mỗi lần, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng làm bài nhanh, chính xác dưới áp lực thời gian.
Ở phần viết đoạn văn, cô Hằng tập trung chủ yếu vào hai dạng: Nghị luận xã hội và Nghị luận văn học. Cô chia sẻ rằng, việc xây dựng quy trình viết đoạn văn rõ ràng, từ cách mở đoạn, lập luận, dẫn chứng, phản đề đến kết luận giúp học sinh dễ hình dung và vận dụng.
Trong quá trình ôn luyện, cô cho học sinh luyện viết theo từng chủ đề với thời gian cố định (30–40 phút). Bài viết sau đó được cô sửa kỹ lưỡng từng chi tiết, từ ngữ, cách diễn đạt đến cách liên kết ý tưởng, nhằm giúp học sinh nhận diện lỗi và cải thiện kỹ năng viết.
Đối với phần viết bài văn, cô giáo Hằng chia nhỏ thành các phần: mở bài, thân bài và kết bài, với hướng dẫn cụ thể cách phát triển từng phần. Việc sửa bài được cô thực hiện rất kỹ lưỡng và kiên trì; yêu cầu học sinh viết lại nhiều lần cho đến khi đạt về nội dung và hình thức.
Ngoài ra, cô Hằng còn tận dụng các ứng dụng công nghệ như lập nhóm Zalo riêng cho từng lớp để gửi tài liệu tham khảo, đề luyện tập và thu bài trực tuyến. Cách làm này vừa giúp các em có thêm tài liệu bổ trợ vừa tạo sự kết nối chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh trong quá trình ôn luyện.
"Chương trình GDPT 2018 đòi hỏi học sinh phải làm quen với nhiều văn bản ngoài SGK, vì thế rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và viết là chìa khóa để nâng cao điểm số", cô Hằng chia sẻ.
Ôn thi môn Toán theo định hướng đổi mới
Đối với môn Toán, cũng chứng kiến nhiều thay đổi trong cách dạy và ôn thi theo Chương trình GDPT 2018. Thầy Thiều Văn Tài, Tổ trưởng chuyên môn môn Toán Trường THPT Ngọc Lặc (Thanh Hóa) đã chia sẻ một số kinh nghiệm quý báu giúp học sinh nâng cao kết quả trong kỳ thi tốt nghiệp.
Theo thầy Tài, một trong những điểm mấu chốt để học sinh ôn thi hiệu quả môn Toán là hệ thống hóa kiến thức một cách trực quan, dễ nhớ. Thầy thường sử dụng sơ đồ tư duy, bảng tổng hợp hoặc đề cương tóm tắt phù hợp với từng nhóm học sinh, giúp các em nắm chắc nội dung trọng tâm trước khi bước vào luyện đề.
Thầy Tài cho rằng, đề thi môn Toán hiện nay có xu hướng tăng số lượng câu hỏi gắn với thực tế cuộc sống. Điều này yêu cầu học sinh không chỉ biết tính toán mà còn phải vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Do đó, giáo viên cần tập trung rèn luyện kỹ năng tư duy, khả năng ứng dụng qua các bài toán thực tế, giúp học sinh phát triển toàn diện.
“Việc luyện đề từ nhiều nguồn đa dạng giúp học sinh làm quen với các dạng toán khác nhau. Sau mỗi lần luyện đề, tôi đều hướng dẫn học sinh tổng hợp nguyên nhân sai sót, phân tích điểm yếu để bổ sung kiến thức còn thiếu”, thầy Tài chia sẻ.
Cũng theo thầy Tài, ngoài những phương pháp nêu trên thầy đặc biệt nhấn mạnh kỹ năng làm bài thi cho học học, nhất là phân bổ thời gian hợp lý trong từng đề, tránh việc quá chú trọng câu khó mà bỏ quên phần còn lại. Việc đặt mục tiêu học tập rõ ràng, phù hợp với năng lực bản thân cũng là cách giúp học sinh tự tạo động lực và phát triển khả năng tự học.
"Việc đổi mới nội dung, phương pháp ôn thi theo Chương trình GDPT 2018 đã, đang đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội cho giáo viên và học sinh phát triển phương pháp học tập hiệu quả hơn," thầy Tài nhấn mạnh.
Bà Lê Nguyệt Nga, Hiệu trưởng Trường THPT Hà Văn Mao cho biết, Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 của nhà trường có 303/305 học sinh đỗ tốt nghiệp, đạt tỷ lệ 99,3%. “Nhờ các thầy, cô giáo nhiệt huyết, kinh nghiệm, có phương pháp ôn thi hiệu quả, nên kết quả Trong số đó, có 3 học sinh đạt điểm 10 ở môn GDCD; số học sinh của nhà trường đạt trên 27 điểm là 12 em”, bà Nga chia sẻ.
Ông Vũ Ngọc Liêm, Hiệu trưởng Trường THPT Ngọc Lặc, thông tin: “Năm 2024, kết quả thi tốt nghiệp của Trường THPT Ngọc Lặc có sự đột phá mạnh mẽ, xếp thứ 36/88 trường toàn tỉnh, tăng 29 bậc so với năm học trước 2022-2023. Từ kết quả nêu trên, nhà trường vinh dự được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024”.
