Giao lưu trực tuyến “Quy tắc ứng xử - bản sắc văn hóa trường học”

Hiện nay, các trường phổ thông tại Hà Tĩnh đều có “Tổ tư vấn tâm lí”; trong đó có gần 300 giáo viên, cán bộ quản lí đã được bồi dưỡng nghiệp vụ tư vấn học đường. Sở GDĐT đã yêu cầu các nhà trường quan tâm kết nối và có biện pháp cụ thể để ổn định tâm lý, tư tưởng của học sinh trong điều kiện bị tác động do tình hình dịch bệnh Covid-19 kéo dài. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường - gia đình trong việc quản lý, hỗ trợ, giám sát, bảo vệ khi học sinh học trực tuyến; xây dựng các trang mạng xã hội để tư vấn tâm lý cho học sinh.

Sở GD&ĐT kí kết chương trình, kế hoạch công tác liên ngành với các Sở, Ban, Ngành: Y tế, Văn hóa Thể thao và Du lịch, Tỉnh đoàn, Công an Tỉnh… Phối hợp với Hội Phụ nữ, Hội Khuyến học, Quỹ bảo trợ trẻ em các cấp thực hiện các chương trình học bổng hỗ trợ trẻ em; chỉ đạo các cấp bộ Đoàn, Đội triển khai thực hiện cuộc vận động “Giúp bạn đến trường”, “Kế hoạch nhỏ”, “Đôi bạn cùng tiến”...

Yêu cầu các nhà trường giới thiệu Chương trình Đồng hành cùng HSSV mùa COVID trên Fanpage của Bộ GD&ĐT: http://www.facebook.com/cthssvvn; Tăng cường phối hợp giữa nhà trường - gia đình trong việc quản lý, hỗ trợ, giám sát, bảo vệ khi học sinh học trực tuyến; xây dựng các trang mạng xã hội để tư vấn tâm lý cho học sinh.

Công tác nắm bắt và định hướng tư tưởng học sinh trong trường học được quan tâm và thực hiện qua nhiều kênh: trang thông tin điện tử, email, nhóm Fecebook, Zalo  của các đơn vị, trường học; qua hòm thư “Điều em muốn nói”…

Mỗi nhà trường đều xây dựng hòm thư góp ý, công khai số điện thoại đường dây nóng, số điện thoại của BGH, hộp thư điện tử; lập Zalo, facebook của lớp có tham gia của GVCN,… để kịp thời tiếp nhận các vụ việc có nguy cơ gây tổn hại đến người học…

Các nhà trường tăng cường kết nối, trao đổi giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, cán bộ Đoàn, Tổng phụ trách Đội, tổ tư vấn tâm lý - công tác xã hội,.. với gia đình học sinh, kịp thời hỗ trợ, tư vấn cho học sinh. Chủ động rà soát, lập danh sách học sinh có hoàn cảnh khó khăn để  huy động nguồn lực hỗ trợ học sinh, tạo điều kiện đẻ các em có phương tiện tối thiểu học tập trực tuyến.

Năm học 2021-2022, trong bối cảnh tình hình dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp,  ngành GD ĐT Hà Tĩnh tiếp tục kiên trì triển khai nhiều giải pháp để tổ chức các hoạt động giáo dục trong đó có giáo đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, cho học sinh.

Sở GD&ĐT và Tỉnh đoàn Hà Tĩnh ban hành các văn bản liên ngành, trong đó hướng dẫn các đơn vị, trường học triển khai sinh hoạt Đoàn, Đội trực tuyến, quan tâm giáo dục đạo đức lối sống, kĩ năng sống cho học sinh bằng hình thức trực tuyến như khuyến khích xây dựng, chia sẻ các video clip  giáo dục kĩ năng phòng tránh đuối nước, phòng chống dịch bệnh Covid 19, kĩ năng quản lí thời gian học tập hiệu quả; kĩ năng sử dụng mạng xã hội; lan tỏa những tấm gương người tốt, việc tốt …

Sở GD&ĐT chỉ đạo các nhà trường hướng dẫn học sinh tham gia chuyên mục “Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa” trên hệ tri thức Việt số hóa (tại địa chỉ: https://itrithuc.vn/),.. Khuyến khích các đơn vị lồng ghép sử dụng các phần mềm, các tài liệu giáo dục KNS đã được Bộ GD&ĐT phê duyệt hoặc Sở GD&ĐT thẩm định để tăng cường giáo dục KNS cho học sinh. Mô hình tuyên truyền, giáo dục pháp luật trực tuyến tiếp tục được nhân rộng trong các nhà trường.

Sở GD&ĐT cũng hướng dẫn các nhà trường đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường học, đặc biệt là đề cao vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, các thầy giáo, cô giáo.

Tích cực hưởng ứng các cuộc thi trực tuyến như “Cuộc thi Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” do Bộ GDĐT phối hợp với TW Đoàn TNCS HCM, Ban Tuyên giáo TW tổ chức; Cuộc thi dựng video “Tri ân thầy cô” cho học sinh khối THPT do Văn phòng Báo Giáo dục và thời đại Bắc Trung Bộ phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh tổ chức.

Thứ nhất, tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, phụ huynh, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, tổ chức chính trị, xã hội về ý nghĩa, vai trò của công tác phối hợp ba môi trường nhà trường, gia đình và xã hội trong việc quản lý, giáo dục học sinh; xác định rõ trách nhiệm liên quan đến từng môi trường giáo dục.

Thứ hai, thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện như: chú trọng công tác quản lý và giáo dục đạo đức, văn hóa ứng xử, giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng, giáo dục pháp luật và ý thức, trách nhiệm công dân cho HSSV… Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý giáo dục; tăng cường kỷ cương, nền nếp trường, lớp học... Xây dựng và thực hiện nghiêm túc Bộ quy tắc ứng xử trong trường học.

Thứ ba, tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị 71/2008/CT-BGDĐT ngày 23/12/2008 của Bộ GD&ĐT về việc tăng cường công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục trẻ em, học sinh, sinh viên.

Thứ tư, thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội, các địa phương xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, văn hoá…

Việc đánh giá học sinh theo các văn bản hướng dẫn mới là một tất yếu, có nhiều ưu điểm như đã phân tích. Mới đầu thực hiện, giáo viên chưa quen, ít nhiều cũng có những vất vả nhất định. Việc đánh giá bằng nhận xét có thể dùng lời nói hoặc viết trực tiếp lên sản phẩm học tập của học sinh. Khi nào nhận xét bằng lời nói, khi nào viết nhận xét lên sản phẩm của học sinh, số lượng nhận xét bao nhiêu là hoàn toàn thuộc quyền của giáo viên. Miễn là giáo viên thấy đó là cần thiết để giúp học sinh tiến bộ, nâng cao chất lượng dạy học,…

Đánh giá học sinh theo hướng dẫn mới hoàn toàn không buông lỏng kỷ luật. Đánh giá ở đây là đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh, “chê trong khen”, dùng các phương pháp giáo dục tích cực để giúp học sinh ngày càng tiến bộ. Việc đưa học sinh ra để kỷ luật trước tập thể là giải pháp cuối cùng, là một thất bại và không nên làm đối với các em khi đang là lứa tuổi học sinh, chưa đủ tuổi trưởng thành. Các em sẽ có những áp lực, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, không tự tin vào chính bản thân mình.

Mấu chốt về “sức nặng” của việc đánh giá bằng nhận xét là ở người sử dụng và người quản lý chỉ đạo thực hiện các văn bản hướng dẫn. Hiểu và làm đúng tinh thần của văn bản hướng dẫn ắt sẽ trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả.

Phải khẳng định rằng, đa số học sinh Hà Tĩnh chăm ngoan, có ý thức tu dưỡng, rèn luyện. Tuy nhiên, vẫn còn số ít những  học sinh chưa chưa chủ động trong học tập, tu dưỡng rèn luyện, chưa tích cực tham gia các hoạt động vì cộng đồng, dễ sa vào tệ nạn xã hội...

Nguyên nhân chính của hiện tượng này một phần từ gia đình khi bố mẹ thiếu sự quan tâm, gia đình không hạnh phúc... đã tác động tiêu cực đến tâm lý và phát triển nhân cách của học sinh, nhất là khi các em ở độ tuổi vị thành niên. Bên cạnh đó, sự phát tán thông tin tiêu cực từ các trang mạng không chính thống tác động xấu đến tư tưởng, tình cảm, lối sống của một bộ phận của giới trẻ trong đó có học sinh…

Vì vậy, cần có sự tăng cường củng cố mối quan hệ giữa nhà trường - gia đình - xã hội trong việc giáo dục đạo đức nhân cách cho học sinh, sinh viên. Xây dựng và nhân rộng các mô hình xã hội học tập, gia đình văn hóa, những tấm gương người tốt, việc tốt, những học sinh, sinh viên tiêu biểu, xuất sắc để học sinh, sinh viên học tập và noi theo; đồng thời tăng cường công tác phối hợp, kiểm tra và xử lý nghiêm những vụ việc liên quan đến bạo lực học đường góp phần hướng đến hình thành nhân cách của học sinh, sinh viên theo giá trị "Chân - Thiện - Mỹ"…

Như tôi đã trao đổi, trên cơ sở các văn bản Thông tư của Bộ GD&ĐT, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 462/KH-UBND về việc biên soạn, thẩm định và tổ chức thực hiện Tài liệu giáo dục địa phương. Theo đó, ngày 03/9/2020, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2092/QĐ-UBND ngày 03/9/2020 về phê duyệt nội dung giáo dục địa phương tỉnh Hà Tĩnh.

Đây cũng là cở sở để các trường học xây dựng các bộ quy tắc ứng xử trong đơn vị. Việc bám sát các văn bản hướng dẫn chung và phù hợp với thực tiễn đã giúp cho nhiều đơn vị triển khai bộ quy tắc ứng xử hiệu quả.

Điển hình trong đó có trường THPT Cẩm Bình (huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh). Đây là đơn vị lá cờ đầu của Giáo dục Hà Tĩnh trong nhiều năm qua. Bộ quy tắc ứng xử được niêm yết công khai trong trường và các trang thông tin điện tử  của đơn vị.

Bên cạnh đó, Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo các cán bộ, giáo viên phụ trách đẩy mạnh công tác giáo dục văn hóa ứng xử thông qua các hoạt động giáo dục, thực hành, tình nguyện vì cộng đồng; coi trọng các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, ứng xử văn hóa của người học… tạo được sự đồng thuận từ  giáo viên đến học sinh. Nhà trường cũng thường xuyên cập nhật trên các trang thông tin điện tử.

Đối với phụ huynh: Cần trở thành gương tốt cho con, cháu học tập; có trách nhiệm thường xuyên phối hợp tốt với GV chủ nhiệm - nhà trường để kịp thời nắm bắt các thông tin, trong công tác quản lý việc học tập, chăm lo giáo dục rèn luyện đạo đức của con em mình. Xây dựng gia đình văn hóa để tạo môi trường tốt trong giáo dục, hình thành nhân cách của thế hệ trẻ.

Đối với các lực lượng xã hội: Cần chú trọng xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, nhân dân khối phố, công an khu vực và chính quyền địa phương nơi trường đóng.

Như thông qua các văn bản nhà trường trao đổi phối hợp để triển khai kế hoạch tại chính quyền địa phương trong công tác GD đạo đức học sinh trên địa bàn hoặc tham mưu đưa GD đạo đức vào tiêu chí xây dựng, bình chọn các danh hiệu của địa phương… - tạo được sự hỗ trợ tích cực của các lực lượng ngoài nhà trường thành quá trình khép kín trong công tác GD đạo đức học sinh.

Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ đạt kết quả tốt khi nó có sự tác động đồng thời của các lực lượng giáo dục: nhà trường -  gia đình - xã hội. Giáo dục đạo đức là một quá trình lâu dài, phức tạp, đòi hỏi phải kiên trì, liên tục và thường xuyên. Việc giáo dục đạo đức cho học sinh là đòi hỏi cấp bách của xã hội để xây dựng hoàn thiện những giá trị cơ bản của con người Việt Nam thời kỳ hội nhập.

Văn hoá ứng xử học đường là hệ thống các giá trị, chuẩn mực điều chỉnh mối quan hệ giữa các cá nhân với nhau, cá nhân với cộng đồng, nhất là trong môi trường giáo dục. Vấn đề xây dựng văn hóa ứng xử học đường có vai trò quyết định sự sống còn đối với từng nhà trường.

Theo quan điểm của tôi, Bộ quy tắc ứng xử cần đáp ứng được yêu cầu bắt buộc là đảm bảo tính mô phạm như: quy định về trang phục, ngôn ngữ, hành vi… tất cả đều cần có sự chuẩn mực, mô phạm và có tính giáo dục cao.

Ngành GD Hà Tĩnh chỉ đạo xây dựng bộ quy tắc ứng xử trong các nhà trường trên tinh thần phải có tính khả thi, phù hợp và tạo được đồng thuận trong nhà trường, phụ huynh và học sinh. Các Bộ Quy tắc cũng được thực hiện theo đúng các văn bản hướng dẫn như Thông tư 06/2019 ngày 12/4/2019 của Bộ GD&ĐT, phù hợp thực tiễn mỗi nhà trường.

Đối với tiểu học, yêu cầu của đánh giá là đánh giá sự tiến bộ và vì sự tiến bộ của học sinh; coi trọng việc động viên, khuyến khích sự cố gắng trong học tập, rèn luyện của học sinh; giúp học sinh phát huy nhiều nhất khả năng, năng lực của mình; không so sánh học sinh này với học sinh khác, không tạo áp lực cho học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh.

Việc đánh giá học sinh được nhìn nhận bằng nhiều cách, mang tính đa dạng trên nền tảng của Thuyết đa trí tuệ tiến sĩ Howard Gardner. Mỗi một con người đều có một hoặc một số trí thông minh nổi trội cần phải được tôn trọng và phát huy trí thông minh của họ (một cách tích cực). Vì vậy, trong một lớp học, mỗi một học sinh đều có trí thông minh của mình và đều đáng được khen, đáng trân trọng, khích lệ, động viên; và được giáo viên tác động vào đó những phương pháp phù hợp để học sinh có cơ hội phát huy tối đa trí thông minh của mình.

Vì vậy, việc đổi mới phương pháp kiểm tra có tác động tích cực đến quá trình dạy học. Đó là góp phần xây dựng một môi trường giáo dục công bằng, khách quan, thân thiện và nhân văn.

Đối với giáo viên: điều chỉnh phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp phù hợp với khả năng, năng lực của từng đối tượng học sinh; dạy từng đối tượng học sinh, không bỏ sót đối tượng học sinh. Đối với học sinh: có cơ hội để phát huy năng lực, sở trường của mình. Đối với phụ huynh: biết trân trọng, đầu tư và định hướng nghề nghiệp phù hợp cho con em mình,…

Sở GD&ĐT đã phối hợp với Bộ GD&ĐT tổ chức tập huấn cho đội ngũ về Chương trình tổng thể và chương trình môn học, tập huấn các Module theo quy định; phối hợp với các nhà xuất bản tập huấn sử dụng sách giáo khoa các lớp 1, lớp 2, lớp 6; lựa chọn sử dụng SGK lớp 1, lớp 2, lớp 6.

Ngoài ra, Sở GD&ĐT, các địa phương tổ chức nhiều cuộc tập huấn, chuyên đề cụ thể về đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, dạy thể nghiệm từng dạng bài, từng hoạt động trong cấu trúc kế hoạch bài dạy,…

Riêng năm học 2021-2022 đã tổ chức bồi dưỡng cho trên 6.512 cán bộ quản lý và giáo viên các cấp. Phối hợp Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức bồi dưỡng chính trị cho gần 700 cán bộ quản lý cấp Sở, các trường THPT và THCS; tổ chức bồi dưỡng cho tất cả cán bộ quản lý, giáo viên TH, THCS, THPT trên toàn tỉnh…

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, công tác tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ còn gặp những khó khăn: việc tổ chức các đợt tập huấn trực tiếp còn hạn chế cả về số lượng (số chuyên đề, số lượng học viên tham gia); công tác kiểm tra, tư vấn, hỗ trợ của các cấp quản lý, của đội ngũ giáo viên cốt cán không được thường xuyên, liên tục,…

Bên cạnh những kết quả đạt được, các hoạt động giáo dục văn hoá, truyền thống cho học sinh còn có một số khó khăn, hạn chế như: Cấp ủy và lãnh đạo ở một số cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác giáo dục văn hoá, giáo dục truyền thống cho học sinh.

Chưa có chương trình phối hợp tổng thể  với các đơn vị  quản lý di tích, di sản, bảo tàng trên địa bàn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục; Công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện các nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống chưa thường xuyên. Chưa có tiêu chí  đánh giá mức độ tác động của các hoạt động giáo dục đối với thanh thiếu niên.

Việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức các hoạt động  giáo dục ở một số đơn vị, địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa phát huy hết các điều kiện, nguồn lực phục vụ cho công tác giáo dục thanh thiếu niên. Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục di sản của đội ngũ cán bộ giáo viên chưa đồng đều.

Những xu hướng mới trong giới trẻ hiện nay đa dạng, ngoài những xu hướng tích cực còn tiềm ẩn nhiều xu hướng tiêu cực, làm nảy sinh, gia tăng những vấn đề tiêu cực, tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật trong thanh thiến niên.

Một số gia đình, cha mẹ còn thiếu kiến thức, phương pháp giáo dục; chưa quan tâm chăm sóc, quản lý, giáo dục con em; Điều kiện về kinh phí, nguồn lực dành cho việc tổ chức hoạt động tuyên truyền, hoạt động trải nghiệm nói chung còn hạn chế.

Giáo dục địa phương là một trong các nội dung mới được ban hành và như là một bộ phận cấu thành của Chương trình GDPT 2018. Trên cơ sở Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT  ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về việc ban hành Chương trình GDPT, ngày 31/12/2019, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 462/KH-UBND về việc biên soạn, thẩm định và tổ chức thực hiện Tài liệu giáo dục địa phương. Theo đó, ngày 3/9/2020, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2092/QĐ-UBND ngày 03/9/2020 về phê duyệt nội dung giáo dục địa phương tỉnh Hà Tĩnh.

Nội dung chú trọng đến các mạch kiến thức cơ bản theo quy định của Bộ GD&ĐT, bao gồm: các vấn đề về văn hoá, lịch sử truyền thống; các vấn đề về địa lí, kinh tế, hướng nghiệp; các vấn đề chính trị - xã hội, môi trường nhằm trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản hoặc thời sự về văn hóa, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,… của địa phương, bổ sung cho nội dung giáo dục bắt buộc chung thống nhất trong cả nước.

Từ đó, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học để góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa của cộng đồng dân cư các dân tộc địa phương, xây dựng văn hóa, kinh tế - xã hội địa phương ngày càng phát triển và góp phần hình thành các năng lực, phẩm chất được quy định trong Chương trình GDPT 2018.

Thực hiện lộ trình, UBND tỉnh đã tiến hành biên soạn và thẩm định xong tài liệu GD địa phương tỉnh Hà Tĩnh đối với lớp 1, 2 và lớp 6. Đối với lớp 1, Bộ GD&ĐT đã phê duyệt tại Quyết định số 2443/QĐ-BGDĐT ngày 20/7/20201; đối với lớp 2, lớp 6, UBND tỉnh đã hoàn thiện các loại hồ sơ và đã gửi Bộ GDĐT phê duyệt tại Văn bản số 3866/UBND-VX ngày 17/6/2021 v/v đề nghị phê duyệt Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Hà Tĩnh lớp 2 và lớp 6.

Những đặc trưng về bản sắc văn hóa, con người Hà Tĩnh như: Truyền thống yêu quê hương, đất nước, kiên cường, dũng cảm trong chống giặc ngoại xâm; Truyền thống hiếu học; Lối sống nghĩa tình, đoàn kết, tương thân, tương ái, đức tính cần kiệm, cương trực... được  Ngành GD&ĐT đưa vào nội dung chương trình giáo dục địa phương Hà Tĩnh qua chương trình dạy học gắn với di sản; qua các hoạt động trải nghiệm về với địa chỉ đỏ, về với các làng nghề truyền thống; các hoạt động của các câu lạc bộ của học sinh và được tổ chức thường xuyên qua hoạt động ‘’Sinh hoạt dưới cờ”.

Đặc biệt, thời gian gần đây, ngành Giáo dục đã đưa dân ca ví dặm Nghệ Tĩnh vào trong hoạt động giáo dục của nhà trường. Tất cả các trường THPT đều có CLB Dân ca ví dặm, CLB đọc truyện Kiều, lẩy Kiều...

Tại Hà Tĩnh, công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên được các cấp, các ngành, nhất là các trường học trên địa bàn tỉnh luôn quan tâm, chú trọng và triển khai thực hiện với nhiều nội dung, hình thức phong phú.

Trong thời gian qua, các cơ sở giáo dục đã chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trong công tác tuyên truyền, phổ biến về các hoạt động này.

Trong quá trình triển khai, các nhà trường tập trung đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học các môn học: Lịch sử, Đạo đức và Giáo dục công dân, Giáo dục Lý luận chính trị. Ngoài ra, lồng ghép, tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh qua các hoạt động lao động tập thể, ngoại khóa... Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến và giáo dục, tổ chức các diễn đàn, chương trình, câu lạc bộ, …

Nhiều tấm gương đạo đức của các em học sinh trong thời gian qua là minh chứng rõ nét cho kết quả của công tác này trong nhà trường… Đó là hành động dũng cảm của  học sinh Nguyễn Hữu Thắng, trường THPT Cù Huy Cận đã  cứu sống cô giáo bị dòng nước lũ cuốn trôi (tháng 9/2015), em Trần Anh Đức (học sinh lớp 4 tại Hương Sơn) cứu em nhỏ khỏi đuối nước vào đầu tháng 9 vừa qua…

Đặc biệt, trong thời gian xảy ra dịch bệnh Covid-19, cán bộ, giáo viên nhiều cấp học đã, khắc phục khó khăn, sáng tạo trong tổ chức hoạt động dạy học, tham gia nhiều hoạt động thiết thực ý nghĩa hỗ trợ phòng chống dịch trong toàn tỉnh; các tấm gương nêu trên đã được được Bộ GDĐT, Sở GDĐT các nhà trường khen thưởng, động viên kịp thời tạo sức lan tỏa sâu rộng.

Để đội ngũ giáo viên, học sinh có lối sống văn hoá và tích cực, bộ quy tắc ứng xử cần thể hiện được các giá trị cốt lõi: nhân ái, tôn trọng, trách nhiệm, hợp tác, trung thực trong mối quan hệ của mỗi thành viên trong cơ sở giáo dục đối với người khác, đối với môi trường xung quanh và đối với chính mình.

Hơn nữa, bộ quy tắc cần phải dễ hiểu, dễ thực hiện; phù hợp với lứa tuổi, cấp học và đặc trưng văn hóa mỗi vùng miền.

Trong thời gian gần đây, trên báo, đài và các phương tiện truyền thông, mạng xã hội có đưa nhiều thông tin về những hành vi tiêu cực và thiếu chuẩn mực của một bộ phận các bạn trẻ.

Đáng phải kể đến là hiện tượng “nghiện công nghệ” khi nhiều bạn trẻ quá sa đà vào các ứng dụng mạng xã hội, các video độc hại; coi những mối quan hệ “ảo”, những dòng  “status” là một phần không thể thiếu mà quên đi những niềm vui, giá trị của cuộc sống ngoài đời thực.

Các bạn trẻ này bị cuốn theo những trào lưu, xu hướng không lành mạnh và đôi khi không ý thức được hệ quả xã hội của những hành vi do chính mình gây ra.

Đây cũng chính là một nguyên nhân dẫn tới nhiều vụ bạo lực học đường đau lòng. Tôi cho rằng vấn đề này có thể được giải quyết nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, các tổ chức xã hội, Đoàn-Hội tạo ra các sân chơi lành mạnh, hấp dẫn cho các bạn trẻ tham gia để các bạn trẻ tìm được niềm vui sống trong đời thực.

Tuy nhiên, tôi biết rằng mỗi ngày có rất nhiều bạn trẻ giỏi giang, vượt khó, đóng góp tích cực cho gia đình và xã hội; bộ phận suy thoái đạo đức chỉ chiếm một phần.

Vì vậy, chúng ta có quyền hy vọng vào thế hệ trẻ hiện đại, thông minh, nhân hậu và luôn giữ gìn bản sắc dân tộc.

Bộ quy tắc ứng xử có thể xây dựng những quy định phù hợp với mọi đối tượng học sinh, nhà giáo dục ở các trường khác nhau.

Tuy nhiên, mục đích đầu tiên của việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trong các cơ sở giáo dục là điều chỉnh cách ứng xử của các thành viên trong cơ sở giáo dục theo chuẩn mực xã hội và thuần phong mỹ tục của dân tộc, phù hợp với đặc trưng văn hóa của địa phương và điều kiện thực tiễn của cơ sở giáo dục.

Vì vậy, để Bộ quy tắc ứng xử dễ đi vào thực tiễn, các nhà trường nên xây dựng Bộ quy tắc dựa trên sự phù hợp với phong tục tập quán văn hóa của địa phương. 

Để phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông, theo tôi cần bồi dưỡng và nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về vấn đề xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường.

Ngoài ra, các nguồn lực để phát  triển văn hóa nhà trường cần được thực hiện khai thác và cung ứng.

Cuối cùng, cần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, phối hợp các tổ chức đoàn thể trong công tác phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn.

Theo tôi, sự sự khác biệt về giá trị, uy tín, chất lượng giáo dục giữa các nhà trường tại Bắc Ninh nói riêng và trên toàn quốc nói chung do nhiều yếu tố chi phối như: chất lượng giáo viên chênh lệch giữa các trường, hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy, việc tổ chức kiểm tra, đánh giá, điều kiện kinh tế-xã hội của địa phương cùng sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường.

Nhiều năm qua, trường học tại Bắc Ninh đưa Quan họ vào giảng dạy trong các nhà trường.

Đây là một trong những giải pháp góp phần bồi đắp tâm hồn thế hệ trẻ, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống văn hóa của quê hương và góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Việc đưa di sản văn hóa dân ca Quan họ vào giảng dạy trong các nhà trường đã được đông đảo giáo viên, học sinh đón nhận. Qua đó, học sinh cũng được tìm hiểu, khám phá và nâng cao hiểu biết về các giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương; đóng góp vào  việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.

Trong những năm qua, trường THPT Lương Tài đã thực hiện rất hiệu quả một số mô hình để giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh như:

+  Tòa án lưu động: xét xử tội phạm ma túy, trộm cắp… trong trường học

+ Chương trình giao lưu - ủng hộ các đối tượng tàn tật, khó khăn

+ Chuỗi hoạt động tư vấn, hướng nghiệp, giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên với khách mời là các chuyên gia giáo dục và đào tạo, các chuyên gia y tế, tâm lý.

+ Các hoạt động tình nguyện, cuộc thi văn hóa văn nghệ, TDTT.

Xác định công tác giáo dục truyền thống cách mạng, văn hóa là một trong những nội dung đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục, rèn luyện toàn diện, nhân cách, phẩm chất của học sinh, khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ, những năm qua, hoạt động giáo dục truyền thống trong nhà trường luôn được lãnh đạo trường THPT Lương Tài đặc biệt quan tâm thực hiện với nhiều cách thức phong phú, hiệu quả.

Nội dung này được nhà trường thực hiện trong tiết chào cờ sáng thứ Hai đầu tuần; trong các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp gắn với các ngày lễ lớn, chủ điểm theo tháng; trong các tiết sinh hoạt tại lớp vào cuối tuần; hoạt động tham quan trải nghiệm cho học sinh tại các cơ sở cách mạng và những di tích lịch sử - văn hóa trên cả nước.

Nhà trường còn mời các bác cựu chiến binh đến kể chuyện lịch sử và phối hợp với Huyện đoàn và địa phương tổ chức cho học sinh dâng hương và vệ sinh, quét dọn Đài tưởng niệm liệt sỹ của Huyện và các xã, thị trấn.

Như đã đề cập ở trên, từ khi nhà trường ban hành, triển khai bộ quy tắc ứng xử đã có nhiều chuyển biến tích cực từ phía học sinh, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường.

Bộ quy tắc đã giúp nhà trường xây dựng được một tập thể có sức khoẻ, có trí lực, lòng nhiệt huyết, luôn trau dồi về lý tưởng và đạo đức cách mạng.

Ngoài ra trong cuộc sống, cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh đã chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước, gương mẫu trong cộng đồng, làm tròn bổn phận của người công dân.

Tôi thiết nghĩ, để nâng cao được hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh, việc đầu tiên cần làm là nâng cao nhận thức cho học sinh về vị trí của giáo dục đạo đức trong nhà trường thông qua phong trào thi đua giữa các tập thể, cá nhân, các hoạt động văn hoá, văn nghệ, sinh hoạt câu lạc bộ với các chủ đề về giáo dục đạo đức cho học sinh.

Thứ nữa, tăng cường công tác phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội, thực hiện cam kết giữa gia đình, nhà trường với chính quyền địa phương trong việc phối hợp, hỗ trợ giáo dục con em tại tất cả các cấp học, nhà trường, cơ sở giáo dục...

Bộ quy tắc quy định rõ:

Đối với bạn học, học sinh cần tôn trọng bạn bè, biết chia sẻ, động viên, giúp đỡ bạn bè vươn lên trong học tập và rèn luyện; không được bao che khuyết điểm cho bạn; không được có những hành động phân biệt đối xử, vu khống, nói xấu bạn bè; giữ gìn mối quan hệ bình đẳng, trong sáng với bạn bè khác giới.

Đối với đồng nghiệp, giáo viên cần có ngôn ngữ đúng mực, hợp tác, thân thiện, tôn trọng sự khác biệt; không xúc phạm gây mất đoàn kết, né tránh trách nhiệm.

Trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh, giáo viên cần có ngôn ngữ chuẩn mực, dễ hiểu, khen hoặc phê bình phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh; mẫu mực, bao dung, trách nhiệm, yêu thương; tôn trọng sự khác biệt, đối xử công bằng, tư vấn, lắng nghe và động viên, khích lệ người học.

Ngoài ra, tích cực phòng, chống bạo lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.

Không xúc phạm, gây tổn thương, vụ lợi; không trù dập, định kiến, bạo hành, xâm hại; không thờ ơ, né tránh hoặc che giấu các hành vi vi phạm của người học.

Theo tôi, mục nào trong bộ quy tắc ứng xử của nhà trường cũng đều thực sự cần thiết và có giá trị.

Tuy nhiên tôi nghĩ với học sinh, các em nên đặc biệt lưu ý phải biết tự học, tự nghiên cứu mới có thể trở thành công dân số trong tương lai; không sử dụng mạng xã hội, mạng Internet… để nói xấu, tuyên truyền nhằm bôi nhọ, kích động thù hận đối với người khác; luôn giữ thái độ tôn trọng, lễ phép với những người xung quanh.

Giáo viên cần lưu ý không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt đáp ứng yêu cầu công tác; luôn đặt tình thương và trách nhiệm lên hàng đầu trong mọi tình huống và đặt danh dự, quyền lợi tập thể trên quyền lợi cá nhân.

Bộ quy tắc ứng xử có vai trò tăng cường xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học nhằm tạo chuyển biến căn bản về ứng xử văn hóa của cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên, học sinh, sinh viên để phát triển năng lực, hoàn thiện nhân cách, lối sống văn hóa; xây dựng văn hóa trường học lành mạnh, thân thiện; nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo; góp phần xây dựng con người Việt Nam: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo.

Cụ thể, tại trường THPT Lương Tài, bộ quy tắc ứng xử cụ thể và tường minh đã góp phần quan trọng trong sự hình thành và phát triển nhân cách đối với mỗi học sinh để tạo nên sự thành công trong cuộc sống của mỗi em sau này.

Phần lớn cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trong trường luôn tích cực và sáng tạo trong công việc, không ngừng phấn đấu và rèn luyện để nhận được sự tin yêu của học trò, đồng nghiệp và nhân dân.

Là Đại biểu Quốc hội đồng thời là một giáo viên và ủy viên BCH Đoàn trường nên tôi luôn cố gắng lồng ghép việc giáo dục các giá trị văn hóa vào các hoạt động không chỉ trong giờ học mà còn trong các hoạt động ngoại khóa cho các em học sinh.

Trong các giờ Tiếng Anh, với mỗi chủ đề bài học, tôi lại xen kẽ các nội dung giáo dục phẩm chất, đạo đức và văn hóa. Ví dụ như khi dạy đến chủ đề “đa dạng văn hóa”, tôi cho học sinh tìm hiểu, trao đổi và giao lưu vói bạn bè quốc tế để hiểu được rằng truyền thống văn hóa trong xu thế toàn cầu hóa chỉ nên hòa nhập chứ không hòa tan.

Bên cạnh đó, để giáo dục cho học sinh về tác hại của bạo lực học đường, cách vượt qua và sự cần thiết chống lại vấn đề nhức nhối này, tôi phụ trách cho học sinh các khối lớp thi đua làm video dự thi nhân ngày 20/11 với chủ đề “Xây dựng tình bạn đẹp – Nói không với bạo lực học đường”. 

Ngoài ra, các buổi sinh hoạt chuyên đề quy mô toàn trường hoặc quy mô các khối, lớp cũng là cơ hội tốt để giáo dục những giá trị văn hóa cốt lõi cho học sinh. Đặc biệt, với mỗi hoạt động học sinh thường tìm sự tư vấn của các thầy cô giáo để sản phẩm đạt chất lượng cao.

Tôi nghĩ, đồng nghiệp của tôi đã gián tiếp hiểu được những giá trị từ mỗi hoạt động. Thêm nữa, thông qua mạng xã hội để chia sẻ và lan tỏa các bài dự thi, các hình ảnh hoạt động, trải nghiệm của chính các em là cách tiếp cận xã hội bền bỉ và hiệu quả.

Bộ quy tắc ứng xử trong trường học tại Trường THPT Lương Tài áp dụng cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trường THPT Lương Tài.

Bộ quy tắc ứng xử quy định cụ thể những hành vi giáo viên và học sinh không được làm; quan hệ ứng xử của người học đối với bản thân, bạn bè, thầy cô giáo, cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường, khách, người lớn tuổi và gia đình…; quan hệ ứng xử của nhà giáo, cán bộ quản lý, cán bộ nhân viên, người lao động.

Bộ quy tắc ứng xử của nhà trường bám sát nội dung Thông tư 06 của Bộ GD&ĐT nhưng đã được cụ thể hóa chi tiết các nội dung quy định quy tắc ứng xử giúp cho việc thực hiện được dễ dàng hơn.

Hơn nữa, bộ quy tắc của trường tôi đều chỉ rõ những quy tắc ứng xử của chủ thể liên quan đối với chính bản thân mình, không chỉ dừng lại ở các quy tắc ứng xử với các đối tượng khách quan khác.