"Gà 9 cựa, ngựa 9 hồng mao" được đưa vào truyền thuyết thời Vua Hùng, món đặc sản tiến Vua ấy đã được người dân Tân Sơn (Phú Thọ) nuôi dưỡng và nhân giống từ đời này sang đời khác và hiện nay trở thành món đặc sản hiếm có.
Có mặt tại Hội chợ xuân 2016 đang được tổ chức tại Trung tâm triển lãm Giảng Võ (Ba Đình - Hà Nội) có hàng trăm gian hàng, hàng trăm loại thực phẩm, đồ tiêu dùng, đặc sản vùng miền được hội tụ khiến chúng tôi không khỏi choáng ngợp. Trong đó một góc nhỏ của hội chợ thu hút rất đông đảo khách kéo tới bởi đặc sản gà 9 cựa.
Trao đổi với chúng tôi, anh Hồ Thanh Dũng (chủ quầy hàng) cho biết: "Gà 9 cựa được gia đình nuôi dưỡng khoảng 1000 con lấy thịt bằng phương pháp nuôi thả tự nhiên, thức ăn của gà cũng sử dụng tự nhiên như rau, củ, cám gạo, ngô, thóc... Chính điều này đã khiến thịt những con gà 9 cựa luôn chắc, ngọt và ngon ít có loài gà nào sánh được".
Gà 9 cựa có kích cỡ nhỏ, thông thường chỉ nặng không quá 2,5kg. Mào gà đỏ tươi như máu, đuôi gà vút cong như cầu vồng và thân hình mảnh dẻ. Điểm đặc trưng của giống gà này là có chân to, chắc, mỗi bên đều mọc từ 3,4 cựa, các cựa có đặc điểm là có độ dài ngắn khác nhau. Đặc biệt, phía cựa trên cùng chỉ là sừng, cong vút như lưỡi câu liêm hoặc như nanh lợn rừng.
Cũng theo anh Dũng thì do đặc tính của loài gà này khá hiếm và cũng khó nuôi nên từ khi gà nở trứng đến khi nuôi lớn thì số lượng con đạt nhiều cựa không nhiều, chỉ chiếm khoảng 70% nên giống đã hiếm lại còn hiếm hơn. Chính vì vậy để có trang trại gà 1000 con thì gia đình anh Dũng đã phải trải qua quá trình thanh lọc gà đẹp để nuôi dưỡng rất công phu.
Để có gà 9 cựa ngon và đạt chuẩn phục vụ Tết cổ truyền thì gia đình anh Dũng cũng như nhiều gia đình khác phải mất từ 8-9 tháng nuôi dưỡng, có nghĩa là từ tháng 2 tháng 3 âm lịch hàng năm bắt đầu nuôi lứa mới để đến sát Tết là có gà thu hoạch.
Do gà 9 cựa được tương truyền là đặc sản dâng lên Vua nên rất quý hiếm, nó sánh ngang với gà Hoàng Đế, gà Đông Tảo... nhưng giá lại chỉ 450 ngàn đồng/kg, một con rơi vào chừng trên dưới 1 triệu đồng, khá phù hợp với túi tiền của đông đảo người Hà Nội.
"Từ tháng 10 âm lịch đã có khách đặt mua hàng trăm con và đến thời điểm hiện tại gia đình tôi chỉ còn lại vài trăm con nữa thôi để phục vụ Tết người dân Thủ đô", anh Dũng cho hay.
Là khách mua hàng, anh Nguyễn Văn Tâm cho hay: "Năm ngoái mình phải nhờ người thân đặt mua tận Phú Thọ 1 cặp gà này để về ăn Tết nhưng hôm nay đi Hội chợ không ngờ gà lại xuất hiện tại đây. Nói chung gà ăn thịt khá ngon, ngọt và rất chắc nữa, ngoài ra tôi thấy ăn gà này trong dịp năm mới cũng khá may mắn đấy chứ".
Dưới đây là những hình ảnh chúng tôi ghi lại được về loài gà Tiến Vua này.
"Nhan sắc" của một chú gà 9 cựa trưởng thành, gà có 5 màu lông khác nhau, mào đỏ như máu sẽ là những con đạt chuẩn.
