Gửi hồn di sản vào thời trang:

Đường kim của thế hệ mới

GD&TĐ - Những giá trị di sản thời trang Việt Nam tưởng chừng đã cũ kỹ, lặng lẽ dần qua thời gian, lại được tái sinh trên từng sợi chỉ, thớ vải.

Nhà thiết kế Tăng Mai Anh đang miệt mài sáng tạo những bản phác thảo cho bộ sưu tập mới.
Nhà thiết kế Tăng Mai Anh đang miệt mài sáng tạo những bản phác thảo cho bộ sưu tập mới.

Trong dòng chảy hội nhập và hiện đại hóa, có một điều kỳ diệu đang diễn ra trong làng thời trang Việt Nam, những giá trị di sản tưởng chừng đã cũ kỹ, lặng lẽ dần qua thời gian, lại được tái sinh trên từng sợi chỉ, thớ vải.

Thế hệ nhà thiết kế trẻ ngày nay đang tìm cách gửi gắm linh hồn văn hóa dân tộc qua thời trang, mà tiêu biểu là việc sử dụng nghệ thuật thêu tranh Đông Hồ, Kim Hoàng kết hợp với các chất liệu truyền thống như lụa, nhung, tơ tằm.

Đây không chỉ là sáng tạo nghệ thuật, mà còn là hành trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản, mang lại chiều sâu ý nghĩa cho những thiết kế hiện đại.

Di sản quý

Tranh Đông Hồ và Kim Hoàng là hai dòng tranh dân gian Việt Nam có giá trị văn hóa đặc biệt, phản ánh rõ nét bản sắc và đời sống tinh thần của người Việt. Tranh Đông Hồ, xuất xứ từ làng Đông Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh), nổi tiếng với lối khắc gỗ in màu từ các nguyên liệu tự nhiên như lá cây, vỏ sò, tạo nên sự mộc mạc và gần gũi. Những bức tranh như Đám cưới chuột thể hiện sự châm biếm hài hước về xã hội phong kiến, hay Lợn đàn, Gà trống biểu tượng cho sự ấm no, phồn thịnh, đều phản ánh đời sống làng quê dân dã.

dam-lien-ai-net-tinh-khoi-tu-bst-sac-sen.jpg
Đầm Liên Ái – Nét tinh khôi từ BST Sắc Sen.

Trong khi đó, tranh Kim Hoàng, phát triển tại làng Kim Hoàng (Hoài Đức, Hà Nội), nổi bật với kỹ thuật in nét và tô màu trực tiếp, tạo ra phong cách thanh thoát và trang nhã hơn. Các tác phẩm như Cậu bé cưỡi trâu biểu trưng cho tuổi thơ thanh bình, hay Ông Hoàng cưỡi voi thể hiện sự uy nghi, quý phái, mang đậm hơi thở nghệ thuật kinh kỳ.

Hai dòng tranh này không chỉ khác biệt về phong cách mà còn phản ánh hai khía cạnh đặc sắc của văn hóa Việt Nam: đời sống bình dị và nét đẹp sang trọng.

Lụa, nhung và tơ tằm không chỉ là những chất liệu tinh xảo mà còn gắn liền với lịch sử, văn hóa truyền thống lâu đời của Việt Nam. Lụa tơ tằm từ làng Vạn Phúc nổi tiếng với độ mềm mại, mỏng nhẹ nhưng tràn đầy sức sống; nhung Hà Đông mang vẻ bóng bẩy, sang trọng; còn tơ tằm Bảo Lộc lại toát lên nét mộc mạc mà tinh tế. Những chất liệu này là minh chứng rõ nét cho sự khéo léo và tài hoa của người Việt qua bao thế kỷ.

do-an-theu-tay-tac-pham-tien-cuoi-phuong-tren-thiet-ke-ao-choang-voi-nen-nhung-the-do-lay-cam-hung-tu-tranh-dong-ho.jpg
Đồ án thêu tay tác phẩm “Tiên cưỡi phượng” trên thiết kế áo choàng với nền nhung the đỏ lấy cảm hứng từ tranh Đông Hồ.

Khi kết hợp với nghệ thuật thêu thủ công từ tranh dân gian, chúng không chỉ tạo nên những sản phẩm thời trang mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn trở thành biểu tượng văn hóa.

Đồ án thêu tay tác phẩm “Tiên cưỡi phượng” trên thiết kế áo choàng với nền nhung the đỏ lấy cảm hứng từ tranh Đông Hồ. Không chỉ đơn thuần là trang phục, mà còn là tác phẩm nghệ thuật đậm chất truyền thống, kể lại câu chuyện về quá khứ và sự giao thoa giữa các thế hệ.

Những người kể chuyện bằng đường chỉ

Thế hệ nhà thiết kế trẻ Việt Nam đang mang đến một làn gió mới cho ngành thời trang, biến nó thành công cụ hiệu quả để bảo tồn và phát triển di sản văn hóa.

Không chỉ tái hiện những giá trị truyền thống, họ còn cách tân và sáng tạo, thổi hồn đương đại vào di sản, khiến chúng trở nên gần gũi và phù hợp hơn với đời sống hiện nay.

nha-thiet-ke-tang-mai-anh-cham-chu-doi-theo-tung-chuyen-dong-ti-mi-trong-qua-trinh-tao-nen-mot-manh-lua-mem-mai.jpg
Nhà thiết kế Tăng Mai Anh chăm chú dõi theo từng chuyển động tỉ mỉ trong quá trình tạo nên một mảnh lụa mềm mại.

Nhà thiết kế Tăng Mai Anh, một người trẻ lại có tình cảm đặc biệt với những giá trị văn hoá và truyền thống, đặc biệt là nghệ thuật thêu tay. Chị chia sẻ rằng: “Việc mình sáng tạo và đưa vào những hoạ tiết đấy những sự mới mẻ đấy, có lẽ là không làm khó mình nhiều, bởi cái nguồn cảm xúc trong mình rất rõ nét. Nên là mọi cái ý tưởng của mình thì mình đều có thể biểu đạt được trên những hoạ tiết ấy.”

Những thiết kế này không chỉ khẳng định dấu ấn sáng tạo của thế hệ trẻ mà còn đặt ra một vấn đề quan trọng: Làm thế nào để thời trang thực sự trở thành cây cầu nối liền giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại?

nha-thiet-ke-tang-mai-anh-dang-miet-mai-sang-tao-nhung-ban-phac-thao-cho-bo-suu-tap-moi.png
Nhà thiết kế Tăng Mai Anh đang miệt mài sáng tạo những bản phác thảo cho bộ sưu tập mới.

Để trả lời câu hỏi này, các nhà thiết kế trẻ Việt Nam không ngừng tìm kiếm những hướng đi mới mẻ, từ việc sử dụng chất liệu truyền thống như lụa, lanh, gấm, đến việc ứng dụng các kỹ thuật thủ công tinh xảo như thêu, dệt, nhuộm chàm. Những bộ sưu tập lấy cảm hứng từ áo dài, họa tiết cung đình, hay văn hóa của các dân tộc thiểu số không chỉ khơi dậy niềm tự hào dân tộc mà còn mang tính ứng dụng cao, góp phần tạo nên sức hút đáng kể trên thị trường quốc tế.

Đáng chú ý, nhiều dự án hợp tác giữa các nhà thiết kế và nghệ nhân truyền thống đã không chỉ duy trì những nghề thủ công có nguy cơ mai một mà còn lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Thời trang, qua bàn tay tài hoa và tư duy sáng tạo, đã trở thành một phương tiện giao tiếp văn hóa đầy sức mạnh, mở ra cơ hội không chỉ trong lĩnh vực kinh doanh mà còn trong việc tái định vị Việt Nam như một điểm sáng trên bản đồ thời trang toàn cầu.

Gìn giữ di sản qua từng nếp vải

Thời trang, hơn cả một ngành công nghiệp sáng tạo, là tấm gương phản chiếu lịch sử và văn hóa, nơi những giá trị truyền thống được khắc họa qua từng đường kim, mũi chỉ. Khác với nhiều lĩnh vực nghệ thuật, thời trang có khả năng đồng hành cùng con người trong mọi ngóc ngách của đời sống. Một chiếc áo dài thêu họa tiết tranh dân gian không chỉ là trang phục, mà còn là biểu tượng văn hóa, hiện diện trong những lễ hội truyền thống trang nghiêm, các diễn đàn quốc tế uy tín, và cả trên những con phố bình dị.

Chính nhờ tính linh hoạt này, di sản văn hóa không bị đóng khung trong không gian tĩnh lặng của bảo tàng hay sự xa hoa của sàn diễn, mà sống động, gần gũi trong đời thường, mang hơi thở hiện đại mà vẫn giữ vẹn nguyên tinh thần dân tộc.

nghe-nhan-dao-dinh-trung-dang-ti-mi-tai-hien-tung-net-co-tranh-dan-gian-kim-hoang-tranh-ca-chep-vuot-vu-mon-hoa-rong.jpg
Nghệ nhân Đào Đình Trung đang tỉ mỉ tái hiện từng nét cọ tranh dân gian Kim Hoàng - Tranh Cá chép vượt vũ môn hoá rồng.

Mỗi sản phẩm thời trang không chỉ đơn thuần là một tác phẩm thẩm mỹ, mà còn là một cuốn biên niên sử bằng chất liệu, họa tiết và kiểu dáng. Những câu chuyện lịch sử, giá trị văn hóa, và tinh thần dân tộc được lồng ghép một cách tinh tế, trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Một chiếc áo dài lấy cảm hứng từ tranh Đông Hồ, chẳng hạn, không chỉ tôn vinh nghệ thuật truyền thống mà còn tái hiện ký ức dân gian theo cách gần gũi với thế hệ trẻ. Khi những câu chuyện ấy được kể qua thời trang, chúng không chỉ làm giàu thêm bản sắc văn hóa mà còn khơi dậy niềm tự hào, ý thức giữ gìn và trách nhiệm với di sản.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi những giá trị truyền thống dễ dàng bị lu mờ trước sự tràn lan của văn hóa ngoại lai, thời trang đóng vai trò như một cách tiếp cận sáng tạo để bảo tồn và lan tỏa di sản. Không chỉ giữ nguyên tinh thần truyền thống, thời trang còn tạo ra không gian để làm mới và tái định nghĩa các giá trị văn hóa, biến chúng thành những sản phẩm vừa mang tính quốc tế, vừa đậm chất riêng của dân tộc. Đây không chỉ là hành trình giữ gìn di sản mà còn là cách để khẳng định vị thế của văn hóa Việt trong dòng chảy hội nhập.

tuong-linh-vat-gom-truyen-thong-viet-nam.jpg
Tượng linh vật gốm truyền thống Việt Nam.

Thời trang vì thế, không chỉ là những bộ quần áo hay xu hướng ngắn hạn, mà là câu chuyện trường tồn của một dân tộc. Đằng sau mỗi nếp vải là một phần hồn cốt của lịch sử, văn hóa, và tinh thần Việt Nam – được gìn giữ, tái hiện và lan tỏa qua từng thế hệ.

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ

Ảnh: Phương Thảo

Thương nhau củ ấu cũng tròn

GD&TĐ - Phiên chợ Giành hôm nay tự nhiên thấy mọi người túm năm tụm ba một chỗ, vừa mua vừa bán vui quá. Thì ra cô hàng ấu đã trở lại!