Đổi thay từ mô hình mới
Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã biên giới Nà Bủng (tỉnh Điện Biên) được hợp nhất từ hai đơn vị hành chính Nà Bủng và Vàng Đán, đánh dấu giai đoạn vận hành mới tinh gọn hơn nhưng cũng đặt ra áp lực lớn về quản lý và tổ chức triển khai nhiệm vụ. Địa bàn rộng hơn 16.200 ha, gần 10.300 nhân khẩu của 6 dân tộc cùng sinh sống, trong đó đồng bào Mông chiếm gần 96%, khiến công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao dân trí trở thành nhiệm vụ khó khăn nhưng bắt buộc phải thực hiện cho bằng được.
Trong bối cảnh đó, Đảng ủy xã tập trung đổi mới phương thức lãnh đạo, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến nghị quyết đến từng bản. Tỷ lệ đảng viên và người dân tham gia học tập nghị quyết, chủ trương mới ngày càng tăng, giúp hình thành nền tảng nhận thức quan trọng để các chương trình giáo dục và xóa mù chữ được triển khai thuận lợi hơn. Nhiều trưởng bản, già làng, người có uy tín trở thành cầu nối đưa chính sách đến Nhân dân, giúp bà con hiểu rõ lợi ích của việc học chữ, từ đó chủ động đưa con em tới lớp.
Trong các buổi sinh hoạt bản, người dân chia sẻ rõ những chuyển biến tích cực. Anh Sùng A Pá, người dân địa phương bộc bạch: “Trước đây bà con ít để ý chuyện học hành. Giờ cán bộ vào bản nhiều, nói cái chữ quan trọng, tuổi trẻ đi làm xa cũng cần biết chữ, ai cũng hiểu ra và đưa con đến lớp đông hơn.”
Kiên trì mục tiêu xóa mù chữ
Nà Bủng là địa bàn có tỷ lệ hộ nghèo còn cao, trình độ dân trí không đồng đều, dân cư sống rải rác ở vùng núi cao, đường sá cách trở. Đây là những thách thức lớn đối với công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ. Tuy vậy, chính quyền địa phương và ngành giáo dục đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp phù hợp với đặc thù của xã.
Cơ sở vật chất trường lớp liên tục được củng cố. Nhiều điểm trường được kiên cố hóa, giúp tỷ lệ học sinh trong độ tuổi đến lớp tăng đều qua từng năm. Ba cấp học mầm non – tiểu học – THCS được đầu tư tương đối đồng bộ; đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng thường xuyên, từng bước đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa.
Xã duy trì vững chắc chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học và phổ cập THCS mức độ 3. Đặc biệt, công tác xóa mù chữ được duy trì ở mức độ 2, một kết quả đáng ghi nhận đối với xã vùng cao biên giới.
Nhờ sự kiên trì bám bản của đội ngũ giáo viên, tỷ lệ học sinh lên lớp đạt 99%, chuyển cấp đạt 100%. Trong những ngày mưa, đường trơn trượt, nhiều thầy cô vẫn vượt núi đến lớp. Một số điểm trường cách trung tâm xã hơn 10 km nhưng giáo viên vẫn duy trì dạy học đều đặn. Chính sự tận tâm này đã góp phần thu hút học sinh đến lớp, hạn chế tối đa tình trạng bỏ học sớm vì khó khăn.
Công tác đào tạo, mở lớp xóa mù chữ cho người lớn cũng được chú trọng. Nhiều lớp học buổi tối được duy trì đều đặn tại các bản xa. Người dân, đặc biệt là phụ nữ, đã bắt đầu tham gia nhiều hơn. Chị Giàng Thị Dua tâm sự: “Ban đầu ngại đi học vì lớn tuổi rồi. Nhưng biết chữ xong thì làm giấy tờ dễ hơn, đọc thông báo của xã cũng hiểu. Thế là mình chăm đi học.”
Nền tảng thay đổi nhận thức
Những năm gần đây, xã Nà Bủng được đầu tư cải thiện hạ tầng: đường giao thông nội bản được bê tông hóa, nhiều bản được sử dụng điện lưới quốc gia, tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh tăng cao. Đây đều là những điều kiện quan trọng giúp trẻ em đến trường thuận lợi hơn và tạo môi trường tốt hơn cho việc duy trì các lớp xóa mù chữ.
Song song với đó, xã triển khai hiệu quả phong trào “Hai nghìn đồng mỗi ngày cho Giáo dục” và chương trình “Nước cho em”, hỗ trợ thêm sách vở, áo ấm, đồ dùng học tập cho học sinh. Những hỗ trợ thiết thực này giúp giảm bớt gánh nặng chi phí cho các gia đình nghèo, đồng thời tạo động lực cho học sinh đến trường chuyên cần.
Công tác xã hội hóa giáo dục được phát huy, nhiều đoàn thể, tổ chức chính trị – xã hội phối hợp vận động người dân đưa con em đến lớp. Lực lượng biên phòng đứng chân trên địa bàn cũng tham gia tích cực vào các chiến dịch vận động học sinh trở lại trường sau kỳ nghỉ, tổ chức tuyên truyền về chống bỏ học và nạn tảo hôn.
Theo lãnh đạo UBND xã Nà Bủng cho biết: Nâng cao dân trí không chỉ nằm ở chuyện đến trường, mà là nâng nhận thức về cuộc sống. Khi bà con hiểu lợi ích của cái chữ thì mọi thay đổi khác sẽ dễ dàng hơn.
Thu hẹp khoảng cách dân trí vùng biên
Hướng tới mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia tại Nà Bủng đạt trên 80%, thu nhập bình quân tăng gấp 2,5 lần, và tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 29%, xã xác định giáo dục tiếp tục là trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững. Chính quyền tăng cường chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao chất lượng quản lý trường học; đồng thời ưu tiên đầu tư thêm phòng học, điểm trường, thiết bị giảng dạy.
Cơ chế đối thoại thường xuyên giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Nhân dân được duy trì, góp phần tháo gỡ kịp thời những khó khăn trong triển khai các lớp học, đặc biệt là tại các bản xa, bản giáp biên. Những ý kiến của dân liên quan đến việc mở lớp mới, bố trí giáo viên hay xây dựng phòng học đều được tiếp thu và đưa vào kế hoạch hằng năm của xã.
Người dân ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc học. Anh Lỳ A Sếnh chia sẻ: “Đời sống tốt hơn cũng phải nhờ biết chữ. Đi làm ăn xa, đi vay vốn, ký hợp đồng… cái gì cũng cần hiểu. Không học thì tự mình thua thiệt.”
Trên hành trình nâng cao dân trí và xóa mù chữ, Nà Bủng vẫn còn không ít khó khăn: giao thông một số bản còn hiểm trở, nguồn lực đầu tư còn hạn chế, nhiều hộ nghèo thiếu điều kiện học tập cho con em. Nhưng sự đồng thuận giữa chính quyền và nhân dân đã tạo ra những chuyển biến tích cực, bền bỉ theo từng năm học.
Những con đường mới được mở, những lớp học kiên cố được xây dựng, những buổi học chữ ban đêm thắp sáng giữa núi rừng… là minh chứng rằng Nà Bủng đang từng bước vươn lên bằng chính nghị lực và quyết tâm của mình. Giáo dục không chỉ giúp người dân biết đọc, biết viết mà còn mở ra cơ hội thoát nghèo, phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống mới nơi biên giới.
Nà Bủng, xã biên giới còn nhiều gian khó, nhưng đang tiến những bước chắc chắn trên con đường nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng xã hội học tập và hướng đến tương lai phát triển bền vững.
