Đổi mới giáo dục quốc phòng an ninh trước tác động của an ninh phi truyền thống

An ninh phi truyền thống đang hiện hữu rõ rệt

Hội thảo được tổ chức tại Học viện An ninh nhân dân (Hà Nội) với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các đơn vị chức năng thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ GD&ĐT; đại diện các Sở GD&ĐT, các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng và các Trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh; các chuyên gia, nhà khoa học cùng đông đảo cán bộ, giảng viên, sinh viên.

Phát biểu khai mạc, Thiếu tướng Trần Ngọc Thanh - Vụ trưởng Vụ Giáo dục quốc phòng và an ninh (Bộ GD&ĐT) - cho biết: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cùng với những biến động phức tạp của tình hình chính trị, kinh tế, xã đã làm nảy sinh nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống.

Các thách thức như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy giảm tài nguyên, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, dịch bệnh truyền nhiễm, di cư quốc tế, khủng bố, tội phạm công nghệ cao, chiến tranh thông tin, chiến tranh mạng... không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của con người, mà còn tác động mạnh mẽ đến sự ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, trật tự an toàn xã hội của mỗi quốc gia.

Đối với Việt Nam, những tác động của an ninh phi truyền thống đang hiện hữu rõ rệt. Việc nghiên cứu, nhận diện đúng đắn, toàn diện về an ninh phi truyền thống, đồng thời đánh giá cơ hội và thách thức đặt ra đối với nhiệm vụ Giáo dục quốc phòng và an ninh là hết sức cần thiết.

Bởi lẽ, Giáo dục quốc phòng và an ninh không chỉ là một môn học bắt buộc trong hệ thống giáo dục quốc dân mà còn là nhiệm vụ trọng tâm nhằm bồi dưỡng cho thế hệ trẻ lòng yêu nước, ý thức công dân, trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc, đồng thời trang bị kiến thức, kỹ năng cơ bản để ứng phó với các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Hội thảo khoa học với chủ đề “An ninh phi truyền thống, cơ hội và thách thức đối với nhiệm vụ Giáo dục quốc phòng và an ninh” được tổ chức nhằm trao đổi, chia sẻ tri thức, kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn, góp phần xây dựng cơ sở lý luận, thực tiễn để đề xuất giải pháp đổi mới giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới.

Bổ sung nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn

Các tham luận tại hội thảo tập trung phân tích nền tảng lý luận của khái niệm an ninh phi truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Điểm chung được khẳng định là an ninh phi truyền thống là sự mở rộng phạm vi của an ninh quốc gia, bao gồm những nguy cơ phi quân sự nhưng có sức ảnh hưởng sâu sắc đến sự ổn định và phát triển của quốc gia, dân tộc.

Các học giả đã chỉ rõ sự khác biệt cơ bản giữa an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Nếu an ninh truyền thống gắn với bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh chính trị, quân sự, quốc phòng thì an ninh phi truyền thống hướng nhiều hơn đến bảo vệ con người, bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sự ổn định phát triển bền vững.

Một nội dung quan trọng được thảo luận là những đặc điểm và xu hướng phát triển của các thách thức an ninh phi truyền thống hiện nay. Các nguy cơ đe dọa ngày càng mang tính toàn cầu, xuyên biên giới, khó dự báo và đa lĩnh vực. Sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế - xã hội đã khiến các nguy cơ này lan tỏa nhanh chóng, vượt khỏi khả năng kiểm soát của từng quốc gia.

Các tham luận cũng chỉ ra rằng an ninh phi truyền thống có tác động trực tiếp đến ổn định chính trị, xã hội, an ninh con người và sự phát triển bền vững. Nhiều nguy cơ như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, khủng bố, an ninh mạng, khủng hoảng năng lượng đã, đang và sẽ thách thức năng lực quản trị quốc gia, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với GD-ĐT, đặc biệt là giáo dục quốc phòng và an ninh.

Các tham luận đều thống nhất rằng sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh phi truyền thống đặt ra những thách thức to lớn đối với nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh hiện nay. Đồng thời đi sâu tổng kết kinh nghiệm, chia sẻ mô hình Giáo dục quốc phòng và an ninh hiệu quả ở các Sở GD&ĐT, các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng và các Trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh.

Các tham luận và ý kiến thảo luận đã bổ sung, làm rõ nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn; cung cấp thêm luận cứ quan trọng để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nội dung Giáo dục quốc phòng và an ninh. Hội thảo đã thực sự trở thành diễn đàn tập hợp trí tuệ tập thể của nhiều cơ quan, đơn vị, nhiều thế hệ nhà khoa học và cán bộ, giảng viên.