Tiếp tục thay đổi nhận thức, tư duy

Phát biểu tại buổi làm việc, các ý kiến đều thống nhất tầm quan trọng, tính cấp thiết của triển khai đổi mới giáo dục phổ thông; đồng thời đánh giá cao Chương trình GDPT 2018.

Theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, thành viên đoàn giám sát, thực hiện Nghị quyết 88 là chủ trương đúng; đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông là yêu cầu hết sức cấp bách. Vấn đề này đã được Quốc hội bàn bạc, thảo luận rất kĩ để thông qua. Việc Quốc hội lựa chọn giám sát thực hiện Nghị quyết 88, Nghị quyết 51 trong năm nay nhằm làm rõ thuận lợi, kết quả tích cực, cũng như khó khăn, tồn tại, vướng mắc để điều chỉnh kịp thời, làm sao thực hiện đúng các yêu cầu, mục tiêu nêu trong Nghị quyết.

Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho biết rất quan tâm đến thay đổi tư duy, nhận thức của cán bộ quản lý, nhà trường, giáo viên, học sinh tham gia vào đổi mới chương trình GDPT. Dù đều nhất trí với chủ trương chung trong Nghị quyết 88, nhưng nhận thức cụ thể về yêu cầu, mục tiêu, cách thức đổi mới, các nội dung đổi mới mà Nghị quyết nêu ra chắc vẫn còn khoảng cách nhất định trong từng nhóm đối tượng khác nhau.

Bà Phạm Thị Thanh Mai, Thành ủy viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách thành phố Hà Nội phát biểu.

Minh chứng cho nhận định trên, đại biểu đưa ví dụ, có ý kiến lo lắng khi học sinh chuyển trường, thay đổi từ bộ SGK này sang bộ SGK khác sẽ khó khăn trong kiểm tra đánh giá, trong đáp ứng chương trình. Như vậy thể hiện nhận thức về đổi mới chương trình là chưa chuẩn. SGK chỉ là tài liệu, công cụ, chương trình mới là pháp lệnh.

Cùng với ý kiến cho rằng phải tiếp tục thay đổi nhận thức, tư duy, các đại biểu - thành viên đoàn giám sát - cũng quan tâm đến điều kiện triển khai Chương trình GDPT 2018 trong thực tiễn, đặc biệt là vấn đề đội ngũ và cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Cùng với đó là việc triển khai lựa chọn SGK ở các địa phương, giá SGK, tài liệu giáo dục địa phương, dạy học các môn tích hợp…

Các thành viên đoàn giám sát đồng thời cũng đưa ra những yêu cầu, góp ý để địa phương hoàn thiện báo cáo việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK GDPT.

ĐBQH, thành viên đoàn giám sát phát biểu ý kiến.

Động lực và áp lực để giáo dục tốt lên

Báo cáo của UBND huyện Ứng Hòa (Hà Nội) cho biết: Thực hiện đổi mới chương trình, SGK GDPT, Thành ủy, HĐND, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành 7 văn bản chỉ đạo, 2 kế hoạch, 5 quyết định; Sở GD&ĐT Hà Nội ban hành 15 văn bản, trong đó có 14 kế hoạch và 1 quyết định.

Tại Ứng Hòa, UBND huyện đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chương trình GDPT trên địa bàn huyện (năm 2019) và quyết định thành lập Ban chỉ đạo triển khai Chương trình GDPT 2018 (năm 2020). Phòng GD&ĐT đã ban hành 13 công văn và 1 báo cáo để chỉ đạo triển khai thực hiện.

Về điều kiện đội ngũ, hiện nay, toàn huyện có 3.435 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên. 88,39% cán bộ quản lý, giáo viên đạt chuẩn trình độ đào tạo quy định trong Luật Giáo dục 2019.

So với yêu cầu, cấp Tiểu học còn thiếu 166 giáo viên, cấp THCS thiếu 29 giáo viên. Tuy nhiên, tháng 12/2022, UBND huyện đã tổ chức thi tuyển được 108 giáo viên tiểu học trên 134 chỉ tiêu và tuyển hết 37 chỉ tiêu giáo viên THCS. Do đó trong thời gian tới, giáo viên THCS cơ bản bảo đảm đủ. 100% giáo viên giảng dạy theo Chương trình GDPT 2018 đã được tập huấn về chương trình, sử dụng SGK, về kiểm tra đánh giá và xây dựng kế hoạch giáo dục…

Đoàn ĐBQH TP.Hà Nội giám sát chuyên đề việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK GDPT tại huyện Ứng Hòa.

Với môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lí, hiện nhà trường bố trí các giáo viên đơn môn phối hợp giảng dạy. Phòng GD&ĐT đã tham mưu UBND huyện tích cực phối hợp Trường ĐHSP Hà Nội để bồi dưỡng 100% giáo viên đủ điều kiện dạy liên môn trong năm học 2022-2023.

Về cơ sở vật chất, các trường trên địa bàn cơ bản đáp ứng được việc dạy học 2 buổi/ngày; tuy nhiên thiết bị dạy học bổ sung để thực hiện Chương trình GDPT 2018 còn chậm. Để đảm bảo trang thiết bị phục vụ dạy và học theo chương trình mới với lớp 2, 3, 6, 7, Phòng GD&ĐT huyện đã chỉ đạo nhà trường kiểm tra, rà soát các thiết bị hiện có để sử dụng trong các giờ dạy, khuyến khích tự làm đồ dùng dạy học. Cùng với đó, các nhà trường cũng tích cực ứng dụng phần mềm dạy học, sử dụng kho học liệu điện tử bài giảng, bản đồ, tranh, ảnh, video clip, các thí nghiệm ảo để hỗ trợ giảng dạy…

Báo cáo cũng nêu rõ, thời gian qua, các trường đã chú trọng đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh; đổi mới quản lý, quản trị nhà trường. Việc lựa chọn, cung ứng SGK mới - được thực hiện bảo đảm đúng quy định, đầy đủ, kịp thời. 100% học sinh có đủ SGK để sử dụng.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội phát biểu.

Báo cáo nhận định: Triển khai đổi mới chương trình, SGK GDPT đã nhận được sự quan tâm của các cấp chính quyền và toàn xã hội. Chương trình GDPT 2018 giúp học sinh phát triển toàn diện về phẩm chất, năng lực, đáp ứng được yêu cầu của xã hội trong giai đoạn mới. Xã hội hóa việc biên soạn SGK đã thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo, khuyến khích được các nhà giáo, nhà khoa học có chất lượng tham gia viết sách. Giáo viên cũng được thúc đẩy để nâng cao năng lực nghề nghiệp do thực hiện chương trình mới đòi hỏi cao hơn về kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ…

Chia sẻ với đoàn giám sát, đại diện cán bộ quản lý, giáo viên trên địa bàn huyện Ứng Hòa đều khẳng định sự cần thiết, tính đúng đắn, phù hợp của Chương trình GDPT 2018; sự quan tâm vào cuộc trong triển khai thực hiện chương trình từ Bộ GD&ĐT, địa phương đến từng cơ sở giáo dục.

Thầy Nguyễn Nam Anh, Hiệu trưởng Trường THPT Ứng Hòa A nhận định, nhà trường triển khai Chương trình GDPT 2018 thuận lợi. Trước khi triển khai chương trình mới ở lớp 10, Sở GD&ĐT đã tổ chức hội nghị để hiệu trưởng các trường THPT được trực tiếp trao đổi, nêu câu hỏi, thắc mắc với Bộ GD&ĐT và được giải đáp trực tiếp. Nhờ đó, nhà trường khá chủ động trong xây dựng kế hoạch giáo dục. Việc lựa chọn SGK cũng tiến hành thuận lợi, vai trò của giáo viên được thể hiện rất rõ và hiện nhà trường được sử dụng bộ sách cho chính mình đề xuất.

Đại diện các trường phổ thông trên địa bàn huyện Ứng Hòa chia sẻ ý kiến từ cơ sở.

Ở vị trí giáo viên, cô Đỗ Thị Thúy, Trường THCS Tảo Văn khẳng định, bản thân có nhiều chuyển biến khi triển khai chương trình mới, rõ nhất là trình độ CNTT. “Giáo viên phải thực sự tâm huyết, nỗ lực tự học, tự bồi dưỡng mới có thể đáp ứng được yêu cầu của chương trình”, cô Đỗ Thị Thúy chia sẻ.

Bên cạnh thuận lợi, ý kiến từ địa phương, cơ sở cũng chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai chương trình. Trong đó có khó khăn về điều kiện đội ngũ, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Chưa có giáo viên đảm nhiệm được môn Khoa học tự nhiên nên phải bố trí các giáo viên đơn môn cùng dạy. Giáo viên gặp khó khăn về kinh phí, thời gian khi bồi dưỡng để lấy chứng chỉ dạy học tích hợp. Khó khăn trong xây dựng, in ấn tài liệu giáo dục địa phương…

Từ đó, các ý kiến đề xuất cần bổ sung chỉ tiêu biên chế giáo viên còn thiếu cho huyện; bổ sung ngân sách tài chính cho các huyện về xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và bồi dưỡng giáo viên…

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại buổi làm việc.

Chuyển đổi là quá trình

Trao đổi tại cuộc giám sát, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng, phạm vi tác động cũng như sự kỳ vọng khi triển khai đổi mới chương trình, SGK GDPT.

Theo đó, thực hiện Chương trình GDPT 2018 là một trong những trọng tâm để triển khai Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT. Đây là công cuộc đổi mới có phạm vi tác động rộng, đối tượng tác động lớn, tốc độ triển khai nhanh, toàn xã hội đặt kỳ vọng rất cao.

Nhìn nhận “đổi mới là một quá trình, 63 tỉnh/thành trong cả nước là 63 hoàn cảnh tham gia đổi mới”, do đó, theo Bộ trưởng, dù kỳ vọng lớn song cần xác định mục tiêu căn bản của đổi mới cần làm ngay, nhưng mục tiêu đầy đủ, trọn vẹn phải từng bước. “Có những vấn đề đặt ra là mục tiêu để phấn đấu, kế hoạch để thực hiện, chứ không thể đầy đủ, trọn vẹn ngay. Chuyển đổi là quá trình không thể một sớm một chiều”, Bộ trưởng chia sẻ.

Đề cập tới sự khác biệt của Chương trình GDPT 2018 so với Chương trình GDPT 2006 là lấy chương trình là gốc, là pháp lệnh và việc dạy học theo chương trình, Bộ trưởng đồng thời nhìn nhận, để giáo viên thích ứng được với chương trình khác về bản chất như vậy không phải một sớm một chiều mà cần một cuộc cách mạng với thay đổi rất sâu về năng lực, kỹ năng, thái độ, sư phạm… Do đó, quá trình giám sát cần đánh giá giáo viên đã thích ứng, đổi mới đến đâu, đạt được mức độ nào, những gì cần làm tiếp theo để giáo viên có thể thích ứng, đổi mới.

Trước một số vấn đề được đại biểu Quốc hội và giáo viên, cán bộ quản lý quan tâm, nêu ý kiến tại cuộc giám sát, như dạy học các môn tích hợp, tập huấn giáo viên, kinh phí bồi dưỡng tập huấn giáo viên, thiếu giáo viên, cơ sở vật chất…, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã có những trao đổi cụ thể.

Về dạy học tích hợp, thông tin có kết nối với nhiều nhóm giáo viên và trực tiếp trao đổi với thầy cô, Bộ trưởng cho biết vừa lắng nghe quá trình chuyển đổi, vừa điều tiết, điều chỉnh, nhưng cần kiên trì ở mục tiêu lớn.

Đối với công tác tập huấn giáo viên, Bộ trưởng khẳng định, công tác hỗ trợ giáo viên trong quá trình chuyển đổi cần làm nhiều nữa và sẽ tiếp tục làm, đồng thời mong muốn đội ngũ giáo viên phát huy hơn nữa tinh thần tự học, tự phát triển để đáp ứng yêu cầu đổi mới. Đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, cần đi đầu trong chuyển đổi, bởi “các giáo viên thay đổi nhưng hiệu trưởng không thay đổi thì trường học cũng không thay đổi”.

Về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, Bộ trưởng đề nghị, đoàn đại biểu Quốc hội kiến nghị với thành phố Hà Nội đầu tư để trong một vài năm nữa sẽ có đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất trường lớp cho các trường học. Riêng về đội ngũ giáo viên các môn học mới như Mỹ thuật, Âm nhạc hiện còn thiếu, theo Bộ trưởng, không thể giải quyết lập tức nhưng phải được đặt ra và làm dần dần, trong đó cần ghi nhận từng bước đã làm được đến đâu.