Theo BS. Tuyết, nguyên tắc chung trong điều trị bệnh THA là việc phải phối hợp việc thay đổi lối sống và kiểm soát được huyết áp ở mức dưới 140/90 mmHg hoặc 130/80 mmHg đối với các bệnh nhân có kết hợp tiểu đường và suy tim, suy thận.
Hạn chế ăn mặn, chất béo
Trước hết, những người đã mắc bệnh THA cần phải kiểm soát lại chế độ ăn giảm muối vì ăn mặn có thể nói là nguy cơ dễ thấy nhất gây bệnh THA. Một nghiên cứu của Viện Tim – Phổi và Huyết học quốc gia Mỹ liên quan đến chế độ ăn uống ngăn chặn bệnh THA cho thấy, chỉ cần ăn giới hạn muối trong khoảng 1,5 g/ ngày sẽ làm giảm đáng kể huyết áp ở cả 2 nhóm người: nhóm ăn theo chế độ thông thường và nhóm ăn theo chế độ kiểm soát huyết áp.
Rõ ràng càng ăn ít muối huyết áp càng thấp. Trong khi đó một khảo sát gần đây cho biết người Việt Nam chúng ta đang có khuynh hướng ăn khá nhiều muối, món ăn nào cũng phải thật đậm đà. Như vậy lượng muối trung bình mỗi người tiêu thụ từ 18 đến 22 g/ ngày đã gấp 3 đến 4 lần so với khuyến cáo.
Để làm giảm yếu tố nguy cơ gây bệnh THA ngoài việc giảm lượng muối nêm nếm trong quá trình nấu nướng thì cũng cần hạn chế dùng thêm muối hoặc nước chấm trên bàn ăn. Nhiều người vẫn có thói quen ăn món nào nước chấm theo món đó nên lượng muối hàng ngày vào cơ thể rất nhiều kể cả bệnh nhân THA.
Ngoài muối ăn hàng ngày còn có nhiều loại muối khác có cùng gốc natri tồn tại trong các loại thức ăn, đồ uống công nghiệp như bột ngọt, nước có ga, các loại bia.Hiện nay do cuộc sống công nghiệp nên thức ăn nhanh ngày một phổ biến. Đây cũng là yếu tố gây nguy cơ tăng huyết áp vì các loại thức ăn công nghiệp thường chứa nhiều muối trong quá trình chế biến và bảo quản.
Để hạn chế THA người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn nhiều trái cây, rau củ, các thực phẩm ít chất béo giảm ăn các loại mỡ bão hòa và mỡ toàn phần. Trong 3 bữa ăn mỗi ngày cần ưu tiên một nửa thực phẩm là chất bột, rau xanh, hoa quả. Hạn chế tới mức tối đa lượng mỡ và chất ngọt đưa vào cơ thể hàng ngày. Bữa ăn hàng ngày nên giảm các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, lòng đỏ trứng vì chúng có lượng mỡ bão hòa cao là nguồn gốc phát sinh ra các chứng xơ vữa.
8 nguyên tắc dinh dưỡng trong điều trị
Theo lời khuyên các nhà khoa học, khẩu phần ăn hàng ngày không quá 1/10 lượng mỡ bão hòa vì thế nên ăn nhiều cá, hải sản và đạm thực vật. Đưa vào thực đơn hàng ngày các loại thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như các loại đậu trái, đậu hạt. Bên cạnh đó bổ sung thêm các chế phẩm từ sữa như yauot, pho mát. Tăng cường chất béo có nguồn gốc từ các loại thực vật, các loại dầu thực vật, dầu cá và một số hạt có chất béo như hạt mè, hạt hướng dương, hạnh nhân…
BS Tuyết cho hay, axit béo omega -3 trong cá và các loại hạt có tác dụng làm hạ cholesterol xấu, tăng lượng cholesterol tốt và giảm nguy cơ máu đông. Chất xơ trong rau quả và các loại ngũ cốc thô như gạo lứt, bắp, đậu có tác dụng chuyển hóa các chất béo và làm hạ huyết áp. Các chất xơ nhất là chất xơ tan trong nước có khả năng đào thải nhiều cặn bã và chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Đặc biệt chất xơ cũng cũng thu hút những acix mật do cơ thể sản sinh ra để tiêu hóa các chất béo và đào thải chúng ra ngoài theo đường ruột. Cũng theo quy trình này mà lượng cholesterol trong máu giảm có lợi cho huyết áp. Bên cạnh, chế độ ăn nhiều rau quả như chuối, khoai tây, dưa hấu, trái bơ giúp bảo đảm chế độ ăn có nhiều kali và một ít natri là yếu tố vô cùng quan trọng giúp ổn định huyết áp.
Theo BS Tuyết, dinh dưỡng trong điều trị tăng huyết áp là phải đảm bảo 8 nguyên tắc cơ bản đó là: giảm muối; hạn chế chất béo; điều chỉnh cân nặng; tăng can xi; tăng vitamin và atioxidants; hạn chế cồn, ca fein, thuốc lá; giảm stress; rèn luyện sự dẻo dai của cơ thể.
Giấc ngủ tốt và thời gian nghỉ ngơi hợp lý cũng là cách ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp. Duy trì cân nặng lý tưởng theo chỉ số BMI = 18.5 – 24.9 vì người thừa cân béo phì, người cao tuổi có nguy cơ THA tăng 2 đến 6 lần so với người trẻ có BMI bình thường.
“Tập thói quen dinh dưỡng hợp lý gồm: ăn đủ, ăn đa dạng, ăn cân đối, ăn chừng mực, ăn nguyên vẹn, ăn an toàn. Nhưng cũng không được kiêng khem quá mức dẫn đến thiếu chất, suy nhược cơ thể” – BS Đoàn Thị Ánh Tuyết lưu ý.
