Sống khó hơn là chết
Giải thích thêm về những thời khắc gian khổ tột cùng ấy, tướng Hiệu nói, có những trận đánh, chiến sĩ bên ta và bên địch thương vong, hy sinh quá nhiều, ông cũng bị sức ép của bom, ngất đi, khi tỉnh dậy, ông thấy mình nằm giữa nhiều xác người, thậm chí còn bị người đã hy sinh đè lên.
Vào những tình huống như thế, cả bên ta và địch đều tưởng rằng những người nằm lại trên chiến trường đều đã chết. Thường thì máy bay Mĩ sẽ thả người xuống lượm xác quân Mĩ đem đi. Trong trường hợp quân giải phóng nã đạn nhiều, máy bay Mĩ không đáp xuống được, thì họ sẽ thả bom xăng nén xuống để thiêu hủy tất cả.
Đói lả, khát cháy họng, kiệt lực, và tinh thần bị sự đau thương khủng khiếp hành hạ khi nằm giữa những xác đồng đội và quân địch, không chịu đựng nổi, tướng Hiệu từng có phút ước rằng pháo hoặc bom tọa độ của địch sẽ rơi trúng mình, để mình được ra đi cùng đồng đội. Cái chết lúc ấy còn nhẹ nhàng, dễ dàng hơn sự sống.
Nhưng pháo đạn địch dường như tránh ông. Và tướng Hiệu cũng đã vượt qua giây phút cùng cực ấy, chiến thắng chính mình, để tiếp tục gượng dậy, trở về với cuộc chiến đấu ác liệt, khó khăn, và thách thức kinh khủng nhất cả thể chất, tinh thần. Ông cho rằng, để chiến thắng quân địch, thì không chỉ cần lòng dũng cảm, sự sẵn sàng hy sinh, óc sáng tạo cùng chiến thuật sắc bén trong trận địa, và chiến lược thông thái để giành giật với quân địch, mà còn cần tinh thần kiên gan, chiến thắng chính mình. Điều cốt lõi là chiến thắng chính mình.
Vui vẻ là một giá trị sống
 |
| Tướng Hiệu (giữa) trong một cuộc gặp gỡ |
Với tinh thần như vậy, khi trở về cuộc sống binh nghiệp thời hòa bình, tướng Hiệu vẫn luôn dẫn dắt đồng đội của mình, chiến thắng trong từng nhiệm vụ, từ xây dựng quân ngũ mạnh, cho tới khắc phục hậu quả chiến tranh, cải tạo môi trường sống sau chiến tranh, phòng chống thiên tai, địch họa…
Không chỉ đề ra phương châm “4 tại chỗ” hiệu quả được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc trong nhiều lĩnh vực: quốc phòng, kinh tế, môi trường, văn hóa… tướng Hiệu còn có bài viết đăng báo An ninh thế giới, lấy tiêu đề là câu nói nối tiếng của Bác Hồ “Giặc nội xâm nguy hiểm hơn giặc ngoại xâm”. Bài viết nhấn mạnh luận điểm về một triết lý đúc rút từ bài học “chiến thắng chính mình” mà ông trực tiếp trải nghiệm và học được từ thực tế chiến tranh.
Khi nghỉ hưu, tướng Hiệu tập trung vào việc nghiên cứu khoa học quân sự, nghệ thuật chiến tranh, và tri ân đồng đội. Ở tuổi bảy mươi, vị tướng tài của đất Việt vẫn sống vui và sôi nổi, trẻ trai từng giây phút. Luôn nhớ đến biết bao đồng đội của mình đã ngã xuống nơi chiến trường, với tướng Hiệu, được sống thêm một ngày là một ngày tiếp tục chiến thắng. Ông chọn lối sống khỏe mạnh, vui vẻ, sống có ý nghĩa bằng cách đóng góp trí tuệ của mình để xây dựng đất nước. Dường như với ông, vui vẻ chính là một giá trị sống.
Ngoài những lúc nghiên cứu khoa học, viết sách về khoa học quân sự, môi trường, tướng Hiệu còn có những cuộc gặp thân mật với nhiều tầng lớp nhân dân, kể cả đồng bào các dân tộc thiểu số, tiếp xúc với nhiều giới trong xã hội, từ trí thức cao, doanh nhân lớn-nhỏ, giới tôn giáo tới những người nghèo, người tàn tật...
